به گزارش بازار، اولین گام در بررسی اینکه آیا طرح دانش بنیان، فشار مضاعفی بردوش شرکت های دانش بنیان به شمار می رود، یا به عنوان ابزاری برای کمک به آنها استفاده می شود، دانستن تعریف این اصطلاح و درک مفاهیم پیرامونی آن است. به خصوص با مطرح شدن بی سابقه این حوزه در فضای اقتصادی کشور، آشنایی با اصول آن از اهمیت دوچندان در سال اخیر برخوردار شده است. در حال حاضر، هموطنان گرامی ما دیگر مطلع هستند که اهمیت توسعه و پیشرفت با تکیه بر مجموعه های فناور، از نظر مقام معظم رهبری چنان حیاتی است که باید در شعار سال به آن پرداخته شود و همین امر به عنوان خط مش دستگاه های مسئول تعیین می گردد.
بنابراین شاید برای اولین بار در این حوزه، با فرصتی تکرارنشدنی و منحصر به فرد برای صنعتگران و محققان روبرو هستیم.
اقتصاد دانش بنیان یکی از ساختارهای اقتصادی است که در دوران پساصنعتی مطرح شده است. این ساختار اقتصادی به تخصص و دانش نیروی انسانی اهمیت داده و معتقد است برای رشد اقتصادی، باید در کنار کمیت تولید و ارزشش قائل بودن برای تولید انبوه، جایگاه خاصی نیز برای تولیدات دانش محور و بهره گیری از علم روز در نظر گرفته شود. بر اساس این ساختار، خام فروشی و تکیه بر محصولات ساده باید به مرور جای خود را به تولید محصولات پیچیده با سطح فناوری بالا و پاسخگوی نیاز روز بدهد. بهترین راه حل برای دستیابی به این هدف، ایجاد شرکت هایی است که قادرند دانش را برای تولید محصولات به کار بگیرند، بدون اینکه وابستگی خاصی به بدنه های خارجی داشته باشند.
شرکت های دانش بنیان شرکت هایی هستند که از نظر معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و در خصوص سطح فناوری، نوآوری، ویژگی های مالی و سیستمی در جایگاهی قرار دارند که باید مورد حمایت ویژه این نهاد قرار بگیرند. تسهیلات دانش بنیان، برنامه های حمایتی و طرح های توسعه خاصی برای این قبیل شرکت ها در نظر گرفته می شود که هم برای رشد و بالندگی و هم برای تسهیل عملکرد آن ها در حوزه فعالیت مورد نظرشان قابل استفاده هستند.
مزایای دانش بنیان
تسهیلاتی که به شرکت های دانش بنیان تعلق می گیرد مستقیماً از محل صندوق توسعه ملی تأمین می گردد. در ابتدا وقتی طرح حمایت از فعالیت های اقتصادی شرکت های دانش بنیان برای تولید و اشتغال زایی مطرح شد، این تسهیلات تنها به حوزه های صنعت و معدن، صنایع تبدیلی و تکمیلی، آب و کشاورزی تعلق می گرفت، اما بعد از مدتی شرکت های حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات هم که دارای پروانه بهره برداری بودند به این فهرست اضافه شدند. در حال حاضر، تسهیلاتی که در اختیار شرکت های دانش بنیان قرار می گیرد به چهار دسته تسهیلات مالی، ضمانت نامه ها، تسهیلات سرمایه گذاری و تسهیلات توانمندسازی (کمک بلاعوض) تقسیم می شود.
در حال حاضر، به طور کلی ۱۱۰ برنامه حمایتی و تسهیلات برای شرکت های دانش بنیان تدارک دیده شده است که به هدف حمایت و کمک به رشد شرکت های فعال در این زمینه اختصاص یافته است. برخی شرکت ها ممکن است به معافیت های مالیاتی و گمرکی نیاز داشته باشند و برخی دیگر ممکن است به تسهیلات استقرار، توسعه بازار و راه اندازی خط تولید انبوه علاقمند باشند.
لازم به ذکر است که این گواهی برای محصول صادر می شود و برخی از خدمات آن مختص آن هستند، در حالی که امکانات دیگر به طور کلی در اختیار شرکت قرار می گیرند.
تعدادی از مهمترین این تسهیلات عبارتند از:
- تسهیلات معافیت مالیاتی برای درآمدهای ناشی از تجارت با محصول تأیید شده
- تسهیلات معافیت گمرکی برای صادرات محصول یا واردات مواد و تجهیزاتی که برای ساخت آنها مورد نیاز شرکت هستند
- اعطای امریه سربازی. به این معنا که تا سقف سه نفر می توانند به جای گذراندن دوران سربازی در نهادهای نظامی به مدت دو سال در محل شرکت مشغول به کار شوند.
- استقرار دفاتر شرکت در کاربری های مسکونی تهران. این امر به خصوص با توجه به کمبود فضای شدیدی که پایتخت از آن رنج می کشد می تواند آثار مثبت داشته باشد.
- تسهیلات توسعه بازار به منظور کمک به یافتن بازار فعالیت، مشتریان بالقوه و درآمدزایی سریع.
- کمک به راه اندازی خط تولید. این نوع خدمات به طور ویژه برای شرکت های نوپایی مفید هستند که قادرند نمونه آزمایشگاهی از محصول خود بسازند اما تمکن مالی کافی برای تولید انبوه آن را در اختیار ندارند.
- درخواست وام. مبالغ مورد نیاز مجموعه های فعال در این حوزه از طریق صندوق نوآوری و شکوفایی و سامانه غزال با همکاری بانک های کشور تأمین می گردد.
- استفاده از بودجه پژوهشی دستگاه های اجرایی
- حضور در نمایشگاه های داخلی و خارجی و راه اندازی نمایشگاه های دائمی که می تواند باعث رشد و توسعه سریع و دستیابی به بازارهای مناسب در کوتاه مدت گردد.
مسئولیت شرکت های دانش بنیان
بدیهی است که نهادهای مسئول با عرضه کردن انواع خدمات و معافیت ها در زمینه های مختلف به مجموعه های دانش بنیان انتظار دارند این شرکت ها نقش خود را در رشد کشور و ارزآوری برای اقتصاد داخلی جدی بگیرند. برای اطمینان از این امر، معاونت علمی گواهی های خود را با اعتبار دو ساله ارائه می دهد و در پایان زمان مذکور، شرکت باید برای تمدید گواهی اقدام کند. طی مراحل تمدید بررسی می شود که مجموعه مورد نظر با بهره گیری از اعتبارات و تسهیلات این حوزه به چه کاری دست زده است و آیا توانسته است ارزآوری ناشی از محصول خود را به سطح قابل توجهی برساند یا خیر. در صورتی که رضایت نهاد ناظر در این حالت جلب نشود، گواهی شرکت باطل شده و از لیست شرکت های دانش بنیان کنار گذاشته می شود.
به جز مسئولیتی که این مجموعه ها در قبال رشد اقتصادی کشور دارند، اشتغال زایی، توسعه و ارتباط با مشتریان خارجی نیز جزو مهمترین مسائلی است که انتظار می رود جزو اولویت های سازمانی در این شرکت ها باشند. به دلیل تأکید فراوان چهارچوب اقتصادی مذکور بر رشد و تعالی نیروی انسانی، باید فعالیت های آنها به تولید کادر زبده و توانمند ختم شود که در سازمان های دیگر با زمینه شغلی مشابه نیز موفق باشند. بنابراین اثرگذاری آنها در جامعه باید به طور مناسب حس شود.
جمع بندی:
انتظار می رود در ازای خدماتی که به این مجموعه ها ارائه می شود، بتوانند به رشد و اعتلای کشور کمک کنند. بدیهی است که سعی شده است این رشد و توسعه تضمین گردد، اما بخشی از این امر به مسئولیت پذیری و اخلاق مداری دریافت کنندگان تسهیلات بازمیگردد. پر واضح است که با حجم تسهیلاتی که ارائه می شود، بیش از آن که این مسئولیت ها بر دوش شرکت ها سنگینی کنند حمایت ها از دوش آنها بار بر می دارند.
بنابراین برای فعالان در این حوزه، این حمایت ها را نه تنها به عنوان مشوق بلکه به عنوان فعال ساز دریافت می کنند.
پس می توان با اطمینان گفت که گرچه تبدیل به شرکت دانش بنیان برای متقاضیان مسئولیت هایی هم به دنبال خواهد داشت، اما تسهیلات و حمایت های این حوزه در سطح آنچنان بالایی قرار گرفته است که به افزوده شدن وظایف مجموعه می ارزد. این امر موضوعی منطقی است، چرا که معاونت علمی در تلاش است تا به فعالان صنعتگر و محققان امکانات فعالیت دهد، نه اینکه عملکرد آنها را با قواعد و شرایط دست و پاگیر محدود نماید و در نهایت به جای توسعه، کاری ضد آن انجام دهد.
نظر شما