بازار؛ گروه ایران: افزایش ۴ تا ۶ برابری هزینه های ترانزیت جهانی به دنبال شیوع بیماری کرونا، از رده خارج شدن بخشی از وسایل حمل و نقل فرسوده و در نهایت گرانی نفت خام از سوی کارشناسان و فعالان حوزه حمل و نقل بین المللی به عنوان فرصتی مغتنم برای ورود ایران معرفی می شود.
فرصتی که هر چند ابتدا نیازمند سرمایه گذاری عظیمی در زمینه به روز رسانی و کنار گذاشتن وسایل نقلیه فرسوده است اما می تواند درآمدی پایدار و قابل توجه برای ایران ایجاد کند؛ ضمن اینکه به اعتقاد این کارشناسان بخشی از تحریم های خصمانه آمریکا علیه ایران هم خود به خود خنثی خواهد شد و کشورهای اروپایی برای کاهش هزینه های تحمیلی که مهمترین آن گرانی مواد غذایی را در بازارهای شان به دنبال داشته است ناچار به تعامل با ایران خواهند شد.
آمریکا برای جبران سقوط نسبی اقتصاد خود، بدون اینکه بخواهد وارد یک جنگ شود و فرسایش فیزیکی داشته باشد دنیای ابر قدرت های دیگر را به چالش می کشد تا به میزان افول خود، آن ها سقوط بیشتری را تجربه کنند
سیاست های آمریکایی یک پای گرانی جهانی
شهرام معینی فر، فعال اقتصادی مقیم مسکو با اشاره به اینکه بخشی از گرانی حمل و نقل در دنیا به سیاست های ابر قدرت های دنیا بر می گردد، گفت: آمریکا برای جبران سقوط نسبی اقتصاد خود، بدون اینکه بخواهد وارد یک جنگ شود و فرسایش فیزیکی داشته باشد و ارتش و تجهیزات ش مستهلک شود وارد یک سیستم یا استراتژی می شود که دنیای ابر قدرت های دیگر را به چالش بکشد تا به میزان افول خود، آن ها سقوط بیشتری را تجربه کنند.
وی اضافه کرد: البته دیگر ابر قدرت های عرصه بین المللی نیز تمام فعالیت های کشورهای دیگر را زیر نظر دارند تا شرایط با ثبات تری داشته باشند. در این راستا روسیه از سه سال و نیم پیش برای چنین روزی برنامه ریزی کرد؛ سه سال پیش روسیه برای انتخاباتی که بر اساس آن انتخابات هیچ کدام از دولت مردانش اجازه داشتن پاسپورت دوم نخواهند داشت اقدام کرد. بعد از آن تمام دارایی خارجی اش را به پایین ترین سطح رساند و بحث ذخیره ارزی را به منبع طلا تبدیل کرد و بیشترین ذخیره طلای جهان را به عنوان پشتوانه ارزی برای خود نگاه داشت.
معینی فر ادامه داد: همزمان با بحث نیازی که اروپا به روسیه داشت و مسائلی که به سرعت قابل تغییر نبود تدابیری دید که اروپایی ها را مجبور کرد تا به روبل روسیه با آن ها معامله کنند.
وی افزود: به رغم جنگ اوکراین تا به این لحظه خط لوله گازی که از آن عبور می کند و ۹۰ میلیارد متر مکعب در سال و حدود یک میلیارد دلار گاز در سال می فروشد تا به این لحظه نه قطع شده و نه اتفاقی برای آن افتاده است. حتی خود اوکراین حدود ۲.۷ میلیارد دلار از این خط لوله درآمد دارد. خط لوله دوم ۵۵ میلیارد متر مکعب گاز و هزار و ۲۲۲ کیلومتر است و به صورت دریایی به آلمان وصل است که آن هم کار می کند؛ پس بر خلاف آنچه فکر می کنیم تعاملات اقتصادی متوقف شده، نیست. حتی سنای آمریکا دو روز قبل از اینکه خرید نفت و گاز روسیه را برای آمریکایی ها تحریم کند مصوبه ای را داد که تمام شرکت های این کشور اجازه داشته باشند از طریق هنگ کنگ قراردادهای خودشان را با روسیه ادامه دهند.
این فعال اقتصادی مقیم مسکو بیان کرد: خط لوله دیگری از روسیه به چین ۳۵ میلیارد متر مکعب گاز در روز صادر می کند و بر فرض اینکه به واسطه تقابلی که در سطح بین الملل اتفاق افتاده و تحریم های بین المللی اجازه تردد کشتی هایی را با پرچم روسیه نمی دهند می بینید که قیمت نفت خامی که روسیه ۵۵ دلار در هر بشکه می فروخت امروز به صورت میانگین بین ۱۰۰ تا ۱۱۰ دلار به فروش می رسد.
وی ادامه داد: همچنین قیمت گاز ۴ برابر شده و ۴۰۰ درصد افزایش قیمت داشته است. گاز ۳۰۰ دلار بر متر مکعب قیمت دارد و به اروپا صادر می شود. به همین دلیل بر فرض اینکه فروش نفت روسیه در حجم به یک سوم کاهش یافته باشد اما درآمد حاصل از آن ۴۰۰ درصد در گاز و ۷۰ درصد در نفت افزایش یافته است. از یک طرف دیگر دولت روسیه قانونی را مصوب کرد که هر ۵ هزار روبل روسیه را معادل یک گرم طلا یعنی ۶۲ دلار باشد که این باعث می شود روبل روسیه زمانی پایین بیاید که دلار هم سقوط کرده باشد. به همین دلیل است که روبل روسیه بعد از این مجموعه سیاست گذاری ها به عدد قبل از وقایع اوکراین برگشت. با تمام این تفاسیر می توان دریافت که عمده تحریم ها که اروپایی ها علیه روسیه اعمال کرده اند بیشتر جنبه روانی دارد.
فقط به دنبال این هستیم چه تولید و صادر کنیم در نتیجه خام فروشی حرف اول در ایران را می زند اما تاکنون به این موضوع که فرآوری چه نقشی در صادرات و درآمد ارزی دارد توجه نداشته ایم
فرصت های ایران در عرصه حمل و نقل جهانی
معینی فر با اشاره به درگیری های روسیه و اوکراین گفت: در حال حاضر هزینه های ریسک تجاری در دنیا بالا رفته و قیمت ترانزیت بین المللی چه زمینی، ریلی، هوایی و به خصوص دریایی دچار افزایش هایی شده و توجیه اقتصادی را از بین برده است. بنابراین محموله هایی که از مبدا روسیه می آید امروز نمی تواند از مسیرهای قبل عبور کند، همچنین محموله هایی که از نزدیک مرزهای روسیه می گذشت و امروز باید مسیرهایشان را عوض کنند که این مساله سبب ایجاد فرصتی طلایی برای ایران ایجاد شده که اگر متولیان دولتی و تجار بخش خصوصی درایت کافی داشته باشد از این فرصت به عنوان یک کریدور بین المللی برای شمال به جنوب استفاده کند.
وی اضافه کرد: بنابراین تمام مشکلاتی که در داخل کشور و تحریم های خارجی داریم امروز یک فرصت استثنایی برای ایران به شمار می آیند. همین الان ۲ هزار ۲۰۰ کانتینر در روز در شانگ های متوقف می شود که می تواند از طریق ایران به روسیه وارد شود. چون مسیر قبلی توجیه اقتصادی ندارد و خطر مصادره وجود دارد. همچنین خیلی از شرکت های روسی که محصولاتی را به اروپا صادر می کردند به واسطه تحریم و تهدیدها که بیشتر جنبه ترس اجرایی داشت ترغیب شدند که از طریق ایران تجارت کنند و به فعالیت هایشان ادامه دهند.
این فعال اقتصادی مقیم مسکو ادامه داد: این ها مواردی است که به جای اینکه فقط بخش های منفی را از شرایط موجود دریافت کنیم می توانیم به فرصت هایی توجه داشته باشیم که اگر دولتمردان به موقع عمل کنند برای کار آفرینی و اقتصاد، شکوفایی تولید و ارتباطات تجاری نه تنها برای محصولات خودمان بلکه محصولات خارجی هم فرصتی طلایی است.
وی تاکید کرد: برای مثال همه اسم چای انگلیسی را شنیده اند اما مگر انگلستان چای دارد؟ همه اسم شکلات سوئیسی را شنیده اند اما مگر این کشور درخت کاکائو یا قهوه دارد؟ آلمان نیز بزرگترین صادر کننده دمنوش و انواع فرآورده های قهوه در دنیا است اما مگر آلمان هم درخت قهوه یا کاکائو یا امکان تولید انواع دمنوش ها را دارد؟
معینی فر اضافه کرد: ایران کشور چهار فصل و مملو از ظرفیت ها است با این حال متاسفانه فقط به دنبال این هستیم چه تولید و صادر کنیم. در نتیجه خام فروشی حرف اول در ایران را می زند اما تاکنون به این موضوع که فرآوری چه نقشی در صادرات و درآمد ارزی دارد توجه نداشته ایم. در دنیایی که حداقل دستمزد برای یک کارگر برای همین کشور همسایه مان ترکیه کمتر از هزار و ۵۰۰ دلار و در چین کمتر از ۲ هزار و ۵۰۰ دلار برای کارگران حرفه ای نیست در ایران کارگران با حقوقی در حدود ۵ و ۶ میلیون تومان فعالیت می کنند. بنابراین این حلقه های مفقوده ای است که تاکنون توجه ای به آن ها نشده است.
تحریم های داخلی فشار مضاعف تری نسبت به تحریم های خارجی دارند. اگر توانستیم حمل و نقل بین المللی و بانک های بین المللی را با هر هزینه ای دور بزنیم اما حریف بانک مرکزی خودمان نشده ایم
فشار تحریم های خارجی بیشتر از داخلی
در این رابطه کامران پریزاد، فعال در حوزه صادرات و واردات نیز گفت: به رغم فرصت خوبی که در سطح بین المللی برای ایران فراهم شده اما هیچ کدام از شرکت های کشتریانی بین المللی محموله به سمت ایران حمل نمی کنند. بنابراین آن کریدوری که کارشناسان دیگر به آن اشاره کردند فقط با یک کشتی روسی از بندر عباس انجام شود تا بتوانیم از آن ترانزیت بهره ببریم. این در شرایطی است که پشت مرز گرجستان به روسیه ۱۱۷ کیلومتر صف کامیون است که از ترکیه می آید. چون ترکیه با جهان در ارتباط است و لزوما تمام محموله آن نیز ساخت ترکیه نیست.
وی اضافه کرد: به هر حال با این شرایط بخش خصوصی توان این کار را ندارد چون خیلی سال است که این ممنوعیت برای تجار ایرانی ایجاد شده است. همچنین تحریم های داخلی فشار مضاعف تری نسبت به تحریم های خارجی دارند. اگر توانستیم حمل و نقل بین المللی و بانک های بین المللی را با هر هزینه ای دور بزنیم اما حریف بانک مرکزی خودمان نشده ایم. حتی حریف قوانین دست و پاگیر روزانه مان نشده ایم. بنابراین حتی اگر قواعد بازی بین الملل را بلد باشیم قواعد داخلی دست و پای تجار و فعالان اقتصادی را بسته است.
امین راستگو، عضو اتاق بازرگانی و صنایع و معادن بندرعباس و عضو اتحادیه کارگزاران گمرک ایران در خصوص تغییر قوانینی که در گمرک انجام شده بیان کرد: در بحث صادرات تصمیم خیلی خوبی به تازگی در گمرک ایران گرفته شده؛ بر اساس این تصمیم در محل تولید کننده تمام تشریفات گمرکی آغاز و در همان محل ارزیابی، اظهار و تمامی موارد انجام می شود و به مرز خروج انتقال داده می شود. برای مثال انبار شرکت های تولیدی به عنوان انبار کالای تولیدی و مواد اولیه مستقیم به آن ترانزیت می شود.
وی ادامه داد: اگر این شرایط به وجود بیاید و برای مثال تعریف ماده ۴۲ قانون امور گمرکی که می گوید در موارد استثنا و نیاز فوری کالا، صاحبان کالا می توانند با تعهد در سطح بلندترین مقام تعهد بدهند و به صورت نسیه میزانی از کالا را نگه دارند و بخش عظیمی از آن را ببرند و شرایط هایی که برای تولیدکنندگان به وجود آمده است. این ها برای ما خیلی مثبت است. یعنی افرادی که می خواهند مواد اولیه به صورت ورود موقت بیاورند و صادر کنند درهای زیادی به رویشان باز است. همیشه شعار بنده این است که می توان در همین شرایط دریچه هایی را باز کنیم. الان باید به فکر این باشیم که چه گامی را با توجه به شرایط موجود بر داریم.
نظر شما