سعید صمدی؛ بازار: زغال هنوز که هنوز است منبع اصلی انرژی در دنیا است. همچنین زغال منبع اصلی انرژی در انقلاب صنعتی در قرن ۱۷ و ۱۸ فرانسه بوده است. اساسا انقلاب صنعتی زمانی توانست شروع شود که تحول در استخراج زغال شروع شد. ابتدای قرن بیستم نیز همه فکر می کردند با توجه به منابع جدید انرژی که می آید زغال تا اواسط این قرن با توجه به مشکلات استخراج و غیره از دنیا خداحافظی کند. اما قرن بیستم تمام شد و زغال سخت جانی کرد و نه تنها حذف نشد بلکه حتی حجم استخراج آن نیز بالاتر رفت. همه هم پیش بینی می کنند حداقل تا سال ۲۰۵۰ مصرف زغال در دنیا افزایشی باشد؛ چرا که زغال منبع انرژی ارزانی و همچنین در دسترس است.
حدود چهار سال پیش ترامپ در بدو ریاست جمهوری اولین کاری که کرد گفت؛ معادن زغال سنگ آمریکا را احیا می کنم و یک سری از معادنی که تعطیل شده بودند را مجوز کار دوباره داد. آمریکا دومین زغال دنیا بعد از چین است. استدلال ترامپ هم این بود که چین و سایر رقبا از منبع انرژی ارزان استفاده می کنند اما آمریکایی ها با یک سری از بهانه های بی ربط خودشان را از منبع انرژی محروم می کنند، بنابراین قیمت تمام شده تولیدات بالا می رفت و نمی توانستند با دنیا رقابت کنند. بنابراین ترامپ شروع به احیای یکسری از معادن کرد و همان سیاست هنوز که هنوز است ادامه دارد؛ چون در شرایط مساوی زغال تقریبا ارزان ترین منبع انرژی است.
هر وقت درباره آلودگی صحبت می شود کارشناسان و مردم انگشت اتهام شان را به سمت زغال نشانه می گیرند درحالی که هیچ وقت گاز و مشتقات نفتی رقیب زغال از نظر آلودگی نیستند. البته منظور از آلودگی، تولید گاز کربنیک است
هر وقت درباره آلودگی صحبت می شود کارشناسان و مردم انگشت اتهام شان را به سمت زغال نشانه می گیرند، در این حوزه رقیب زغال انرژی های پاک و انرژی هسته ای است. هر چند انرژی هسته ای آلودگی هایی دارد اما حداقل آلودگی هوا ایجاد نمی کند. بنابراین هیچ وقت گاز و مشتقات نفتی رقیب زغال از نظر آلودگی نیستند. البته منظور از آلودگی، تولید گاز کربنیک است. الان شرایط اقلیمی و غیره که تغییر یافته است همگی در اثر گاز کربنیک است؛ این گاز کربنیک است که باعث شده هوا گرم تر شود. بنابراین می گویند مصرف سوخت های فسیلی را پایین بیاوریم تا تولید گاز کربنیک کمتر شود.
همچنین زمانی که می گویند سوخت های فسیلی همه فکر می کنند منظور فقط زغال سنگ است. درحالی که از نظر تولید گاز کربنیک بین نفت، گاز و زغال سنگ خیلی تفاوت معنا داری وجود ندارد. برای مثال مصرف زغال سنگ ایران خیلی محدود است اما از نظر تولید گاز کربنیک فوق العاده کشور خطرناکی است. یعنی به نسبت سرانه جزو بالاترین تولید کنندگان گاز کربنیک است. درحالی که ما زغال مصرف نمی کنیم و گاز مصرف می کنیم.
همچنین همین اروپا هم یک سری از کشورها حدود ۶۰ تا ۵۰ درصد که به صورت میانگین ۴۵ درصد از برق خود را از طریق زغال تامین می کند. در آینده نیز با توجه به اینکه کشورهای در حال توسعه وارد می شوند و همه رشد اقتصادی شان توسعه می یابد و این جمعیت های بالا از جمله اندونزی، هند و غیره همگی لوازم و ابزار می خواهند و همگی انرژی نیاز دارند. لذا این ها به سراغ انرژی می آیند و این حوزه معدنی تا سال ۲۰۵۰ بازار دارد و محکم سر کار خود ایستاده است. این درحالی ست که منابع زغال سنگ ایران منابع دست نخورده ای است و بهتر است از این فرصت استفاده کنیم تا زمانی که زغال سنگ خریدار دارد آن را به فروش برسانیم؛ چرا که بعد ممکن است تا ۵۰ سال دیگر زغال سنگ ارزشی نداشته باشد.
در ارتباط با دنیا هم قیمت زغال همواره افزایشی بوده و قیمت کاهشی نداشته است. یک ارتباطی اغلب با قیمت نفت داشته است و بعد از اختلافات روسیه و اوکراین قیمت زغال خیلی وحشتناک بالا رفته است؛ چرا که این دو، کشورهای عمده تولیدکننده زغال بوده اند. بنابراین نقش تعیین کننده در این حوزه داشته اند. از طرفی زغال برعکس نفت که ۸۰ درصد آن در بازارهای جهانی عرضه می شود و کشورهای تولیدکننده نفت بخشی را تولید و مابقی به بازار عرضه می شود. چون تولیدکننده ها محدود هستند.
قیمت زغال خیلی بالا رفته است و نسبت به فروردین سال ۱۴۰۰ چهار برابر افزایش یافته است. یعنی زغال ۹۰ دلار در بازار خارجی به ۴۰۰ دلار در هر تن رسیده است
اما زغال برعکس است و ۸۰ درصد مصرف آن داخلی و فقط ۲۰ درصد خارجی است؛ چرا که همه کشورهای تولید کننده خودشان به این ماده معدنی نیاز دارند. لذا وقتی عرضه زغال به بازار جهانی دچار سکته موقتی می شود خیلی تاثیر بالایی در بازار جهانی می گذارد. همچنین به دلیل این مسائل، قیمت زغال خیلی بالا رفته است و نسبت به فروردین سال ۱۴۰۰ چهار برابر افزایش یافته است. یعنی زغال ۹۰ دلار در بازار خارجی به ۴۰۰ دلار در هر تن رسیده است. هر چند ممکن است ۴۰۰ دلار باقی نماند اما ۲۵۰ دلار متوقف می شود و باز با ۹۰ دلار خیلی اختلاف دارد. لذا زغال بازار جهانی خیلی خوبی دارد و الان هم خیلی متقاضیان زغال ایران هستند اما متاسفانه نمی توانیم جایگاهی در حوزه جهانی زغال داشته باشیم.
زغال کک شو متالوژی که مخصوص تولید فولاد و دیگری زغال حرارتی است. تقریبا در زغال متالوژی که ایران وارد کننده زغال است. یعنی الان ۵۰ درصد از زغال مورد نیاز کشور به رغم ذخایری که داریم وارد می شود. در زغال ترمال یا همان حرارتی نیز چون تاکنون تقاضایی وجود نداشته خیلی سرمایه گذاری نشده و تولید ایران در حد ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار تن در سال است که حدود ۲۰۰ هزار تن آن مصرف داخلی دارد و یک سری جاها که فرا آلیاژ ها مصرف می کنند و بخشی هم صادر می شود خیلی عدد بزرگی نیست چون سرمایه گذاری نکردیم و وارد بازار جهانی نشده ایم. اما اگر شرایط مساعد باشد و چشم انداز و شفافیتی در سیاست های دولت باشد ظرفیت سرمایه گذاری بالایی در این حوزه ایجاد خواهد شد. به خصوص که ذخایر زغال حرارتی که در ایران چند ۱۰ میلیون تنی است و ظرفیت سرمایه گذاری و حاشیه سود بالایی نیز دارد.
همچنین دوره سرمایه گذاری زغال این شکلی نیست که الان سرمایه گذاری کنید و شش ماه دیگر به نتیجه برسید. دوره سرمایه گذاری زغال حداقل سه سال زمان می برد تا منطقه آماده شود، تونل های دسترسی ایجاد و معدن تجهیز شود. اگر سیاست ها شفاف شود سرمایه گذاری در حوزه زغال حرارتی می تواند بالا رود. در کک شو هم همین وضعیت وجود دارد اما متاسفانه سیاست ها هم در حوزه زغال حرارتی مبهم است و هم در حوزه زغال کک شو نیز چون دولت قیمت تکلیفی برای آن می گذارد و صادرات را هم ممنوع کرده است کسی سراغ سرمایه گذاری نمی رود.
نظر شما