بازار؛ گروه بین الملل: برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) یک توافق هسته ای است که کاهش تحریم ها را با محدودیت های قابل راستی آزمایی بر فعالیت های هسته ای ایران مبادله می کند. اما برجام کلید تنش‌زدایی منطقه‌ای بین ایران و رقبای عربش در سراسر خلیج فارس است. بدون آن، تنش ها، از جمله تهدیدات علیه نیروهای آمریکایی در عراق و سوریه، احتمالا افزایش خواهد یافت.
منتقدان برجام استدلال می‌کنند که احیای توافق، پول بیشتری را به دولت ایران وارد می‌کند. یقیناً ایران می تواند بودجه تسلیحاتی و فعالیت های خارج از کشور را افزایش دهد.
اما در استدلال علیه این توافق از ذکر این نکته غفلت می شود که سپاه پاسداران از زمانی که دولت ترامپ به طور یکجانبه از برجام در سال ۲۰۱۸ خارج شد و تحریم ها را دوباره علیه ایران اعمال کرد، قوی تر شده است.
در واقع، ند پرایس، سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا در ۳۱ مارس ۲۰۲۲ به خبرنگاران گفت که «از سال ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۸... هیچ حمله قابل توجهی علیه نیروهای آمریکایی و تأسیسات دیپلماتیک در عراق صورت نگرفته است» اما «بین سال‌های ۲۰۱۹ تا ۲۰۲۰، چند حمله از سوی ایران انجام شده است.
حذف نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به عنوان یک سازمان تروریستی خارجی از سوی وزارت امور خارجه امریکا - چیزی که تهران در مذاکرات وین خواستار آن شده است - بر وضعیت این گروه برای سرمایه گذاران غربی تأثیری نخواهد گذاشت و در واقع می تواند منجر به کاهش خشونت علیه اهداف ایالات متحده شود.
حملات ایران و گروه‌های مورد حمایت ایران به آمریکایی‌ها تا حدی با انتقام از سیاست «فشار حداکثری» ترامپ بود که به دنبال مهار اقتصاد ایران از طریق تحریم نفتی بود. این تحریم‌ها، در حالی که در ابتدا صدمات وحشیانه‌ای را به ایران وارد می‌کردند، به قاچاق گسترده و سایر تاکتیک‌های فراری منجر شده‌اند که به مردم عادی آسیب رسانده است.
برداشتن این محدودیت ها به این معنی است که ایران می تواند به سرعت فروش قانونی خود را افزایش دهد و به کاهش کمبود و جهش قیمت انرژی ناشی از تحریم های روسیه به دلیل تهاجم این کشور به اوکراین کمک کند.
بازگرداندن برجام تجارت را تسهیل می‌کند و فرصت‌های جدیدی را به بخش خصوصی ایران می‌دهد. این امر موجب تقویت تجارت بین ایران و همسایگانش خواهد شد و به ویژه به نفع عراق خواهد بود.
عراق که از زمان سرنگونی صدام حسین توسط آمریکا در سال ۲۰۰۳ به شدت به صلح و توسعه اقتصادی نیاز دارد. عراق باثبات‌تر برای سرمایه‌گذاران خارجی جذاب‌تر خواهد بود، زیرا می‌توانند برای جوانان عراق شغل ایجاد کنند.
احیای برجام همچنین باید فضا را برای یک آتش بس پایدار و راه حل سیاسی نهایی برای جنگ هولناک در یمن بهبود بخشد، جایی که ده ها هزار نفر در یک درگیری طاقت فرسا کشته شده اند.
پس از حملات پهپادی و موشکی و پیش‌بینی احیای برجام تحت دولت بایدن، سعودی‌ها و اماراتی‌ها از قبل شروع به تماس با ایران کرده بودند.
اماراتی‌ها همچنین می‌توانند یک کانال پشتیبان برای اسرائیل و ایران فراهم کنند تا «جنگ سایه‌ای» خطرناک و آشکار خود را کاهش دهند. بر اساس یک برجام، برنامه هسته‌ای ایران به عقب کشیده شده و دوباره توسط آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تحت بازرسی دقیق قرار خواهد گرفت.
اگر ایران به متن و روح توافق خود پایبند باشد، اسرائیل باید در آن صورت مایل به توقف کارزار ترور و خرابکاری خود باشد، که قبلاً باعث تحریک انتقام‌جویی ایران علیه اهداف اسرائیل در عراق شده و باعث پیشرفت بیشتر هسته‌ای ایران شده است.
حتی اگر پی بردن به این مزایای جانبی به زمان نیاز داشته باشد، احیای برجام می تواند به توقف مارپیچ افزایشی در منطقه کمک کند. در خاورمیانه، جلوگیری از بدتر شدن اوضاع، یک دستاورد بزرگ خواهد بود.
بدون برجام، تنش های منطقه ای تقریباً به طور قطع به افزایش ادامه خواهند داد. تأسیسات و زیرساخت‌های نفتی عربستان و امارات همچنان در معرض تهدید موشک‌ها و پهپادها خواهند بود و نیروهای آمریکایی در عراق و سوریه باید در حالت آماده‌باش بمانند.
حمله آمریکا به ایران یا گروه‌های مورد حمایت ایران احتمالاً برجام را یک‌بار برای همیشه از بین می‌برد و بیش از یک دهه دیپلماسی را معکوس می‌کند و فشارهای جدیدی بر سیاست شکننده عراق وارد می‌کند.
زمان در این نقطه کلیدی است. ایران به نقطه عطف احتمالی سیاسی نزدیک شده است و دولت کنونی در تهران استراتژی «نگاه به شرق» را دنبال کرده و روابط خود را با روسیه و چین تقویت کرده است. احیای برجام در این فرصت اولین گام ضروری است.
نظر شما