به گزارش بازار، محمدجواد ساکت گفت: حدود ۵۰۰ میلیون بشکه معادل نفت خام هدر رفت انرژی قبل از مصرف‌کننده نهایی است. دولت باید در بخش‌هایی که تحت حاکمیت، مالکیت و بهره‌برداری خود است، بهینه‌سازی کند و انرژی‌هایی را که هدر می‌رود، به چرخه بازگردد. یارانه‌های انرژی قبل از اینکه یک موضوع مرتبط به حوزه انرژی باشد، موضوعی اقتصادی است، به دلیل اینکه نام یارانه‌ها قبل از نام انرژی آمده است. این یارانه ها برای کشورمان که واردکننده انرژی نیست به معنای تخفیف بر روی قیمت انرژی است یعنی حاکمیت منابع انرژی نفت و گاز را استخراج و پالایش و مواقعی هم پس از شیرین‌سازی به صورت مستقیم مانند گاز مورد استفاده قرار می‌دهد.
وی گفت: حاکمیت برای اینکه انرژی را به دست مصرف کننده نهایی برساند هزینه‌ای بابت اکتشاف، انتقال، توزیع، پالایش و تبدیل صرف می کند درحالی‌که تمام این هزینه را از مصرف کننده دریافت نمی‌کند یا اگر دریافت کند اختلاف زیادی با مبلغی که می‌تواند صادر و از طرف خارجی و شرکت‌های تجاری دریافت کند، دارد.
ساکت اضافه کرد: به طور کلی یارانه‌های انرژی به دو بخش عمده از لحاظ مفهومی تخصیص پیدا می‌کند بخش اول مربوط به بخش صنعتی و خدماتی است که چرخه اقتصاد را می‌چرخاند و بخش دوم حوزه مصرف مردم و مصارف رفاهی است. یک سوم مصرف انرژی کشور به مردم و دو سوم به صنایع و خدمات تخصیص پیدا می‌کند.
این کارشناس انرژی، درباره نحوه محاسبه یارانه‌های انرژی گفت: بخش‌های اصلی تشکیل دهنده یارانه‌های پنهان گاز، بنزین و گازوئیل هستند. روند تاریخی نشان می‌دهد که شدت انرژی در سال‌های مختلف افزایش پیدا کرده و به تدریج و سال به سال برای خلق یک دلار جی دی پی، انرژی بیشتری مصرف کرده‌ایم.
وی تصریح کرد: ما براساس گاز توسعه پیدا کرده ایم و انرژی کشور را تامین کرده ایم، پایه بخشی از مصرف انرژی در کشورمان گاز است. هر چقدر مصرف بخش خانگی سهم بزرگتری از کل مصرف را تشکیل می‌دهد، نشان می‌دهد شدت انرژی آن کشور در وضعیت بدتری قرار دارد.
ساکت تاکید کرد: ما در شاخص شدت انرژی جزو پنج تا ده کشور بد دنیا هستیم، یعنی جزو آن ده تایی که به ازای یک دلار خلق ثرورت یا ارزش، مقدار زیادی انرژی مصرف می‌کند که تابع دما و پهناور بودن سرزمین هم است. کشورهای سردسیری معمولا جزو کشورهای با رتبه خوب در حوزه انرژی هستند.
این کارشناس انرژی افزود: متاسفانه مساله تورم که افت اقتصاد کشور است اجازه نمی‌دهد افزایش قیمت‌ها در طی زمان موثر واقع شود، یعنی بارها افزایش قیمت در حامل‌های مختلف را شاهد بوده ایم، اما قیمت یارانه انرژی کشور سال به سال بیشتر شده و این به دلیل ارزش پایین ریال است. تلاشی که دولت می‌کند تا قیمت‌ها را زیاد کند تورم از بین می‌برد، بنابراین باید تورم مهار شود.
وی گفت: راهکار بخش خانگی مدل‌های قیمت‌گذاری آی بی تی، روش‌های پلکانی است که ما هزینه مصرف غیربهینه را برای پرمصرف‌ها بیشتر کنیم. هر خانوار ایرانی در سال نزدیک به سه هزار و ۶۰۰ دلار مخارج دارد که این عدد برای ایالات متحده ۶۵ هزار دلار و برای اتحادیه اروپا ۴۵ هزار دلار است. ما با این سه هزار و ۶۰۰ دلار چقدر از کالا و خدمات بهره‌مند می‌شویم؟
ساکت گفت: این اختلاف را ضرب در تعداد خانوار کنیم به عدد یارانه پنهان می‌رسیم، یعنی آن تخفیف حاکمیت روی حامل‌های انرژی است که رفاه را برروی خانوار به وجود آورده است. مطالبه مردم و رفتار دولت‌ها باید تغییر کند و به سمتی برود که مردم در پرداخت هزینه‌ها توانمندتر شوند و درآمدهایمان به سطح درآمدهای بین‌المللی برسد.
این کارشناس انرژی افزود: در واقع سیاست توسعه صنعتی یک کار کلان و پیچیده است و در نتیجه باید به دنبال بستری بود که یارانه‌های انرژی را نقد و هدفمند کرد تا منجر به توسعه شود. یکی از بستری‌های خوب، قانون هدفمند کردن یارانه‌هاست.
وی گفت: هزینه کرد، سهم دیگر ۳۰ درصدی صنعت است، از دو سه سال دیگر دوباره واردکننده بنزین و گازوئیل می‌شویم و دلیل آن هم این است که پالایشگاه نساخته ایم، چون پول نداشتیم، برق تابستان‌ها قطع می‌شود، چون نیروگاه به اندازه کافی نداریم.
ساکت تاکید کرد: چقدر شن در کویر لوت داریم؟ این سوال وقتی مهم است که سودآور باشد، منابع فسیلی زیرزمین برای ایران چندان سودآوری نداشته و بیشتر مصرف خودمان کرده‌ایم. ممکن است که ما ۷۰، ۸۰ سال نفت و گاز داشته باشیم، ولی استخراج آن باید سودآور باشد. هر بشکه نفت با کمتر از ۱۰ دلار سرمایه استخراج می‌شود، ولی اگر ۵۰ سال دیگر کار به جایی رسید که استخراج هر بشکه نفت صد دلار هزینه داشت، عقلانی است که استخراج کنیم؟
این کارشناس انرژی گفت: ما اگر هزار سال هم نفت و گاز داشته باشیم رفته رفته هزینه استخراج آن افزایش پیدا می‌کند و هزینه تمام شده آن بیشتر می‌شود. توسعه میادین، استخراج بیشتر نیاز به سرمایه‌گذاری دارد، سرمایه‌گذاری هم وقتی توجیه دارد که بتوانیم به قیمت جهانی بفروشیم. کم کم فشار پارس جنوبی کاهش می‌یابد و کمتر می‌توانیم تولید کنیم و به همین دلیل باید به سمت میدان‌های دیگر برویم.
وی اظهار داشت: نظام قیمت‌گذاری پلکانی آی بی تی می‌گوید که قیمت انرژی برای مصرف‌کننده باید مختلف باشد و ملاک هم میزان مصرف است. در بعد اقتصادی هم تقریبا به این معناست که کم مصرف احتمالا درآمدش کمتر است، پرمصرف باید هزینه بیشتری بابت آن بدهد که این در پلکانی قرار می‌گیرد. نظامات فعلی قابل اصلاح است اختلاف پله‌ها شاید بر اساس دیتاهای موجود و توان پرداخت مصرف‌کننده‌ها فاصله‌های آن درست تنظیم نشده است.
ساکت افزود: در بخش صنعت خدمات انرژی ابزاری برای حاکمیت تعریف شده که هزینه‌ها را نسبت به رقبای بین‌المللی کاهش دهد و حاشیه سود افزایش پیدا کند. از یارانه‌های انرژی بدتر این است که باعث عدم بهره‌وری شده است یعنی انرژی را با قیمت پایین در اختیار بسیاری از کارخانه‌ها قرار می‌دهیم اما محصول آن را به قیمت جهانی می‌خریم. این کارخانه‌ها سوار بر رانت دولتی هستند که به تدریج باید حذف شود.
این کارشناس انرژی درباره بهینه‌سازی مصرف انرژی گفت: مصرف نهایی انرژی حدود ۱۴۰۰ واحد معادل ۱۴۰۰ میلیون بشکه نفت خام در سال و روبه افزایش است، حدود ۵۰۰ میلیون بشکه معادل نفت خام هدر رفت انرژی قبل از مصرف‌کننده نهایی داریم. دولت باید در بخش‌هایی که تحت حاکمیت، مالکیت و بهره‌برداری خود است، بهینه‌سازی کند و انرژی‌ای که هدر می‌رود را به چرخه بازگردد.
نظر شما