برون رفت مشکلات اقتصادی، رونق تولیدات است/ اقتصاد کاملا در اختیار دولت است

بازار؛ گروه ایران: حمید حاج اسماعیلی تحلیلگر مسائل اقتصادی در گفتگو با بازار، در خصوص تحقق شعار امسال گفت: بالاخره سال اول نیست که رهبری شعار سال را عنوان می کنند. چند سالی است که بحث اقتصادی با عنوان موضوع اصلی سال انتخاب می شود که این نشاندهنده اهمیت بازار کار و اقتصاد کشور است که بزرگترین مشکل کشور نیز بشمار می آید. بنابراین، به لحاظ واقعیت وجاهت جدی بحث های اقتصادی دارد چون بیشترین مشکل کشور ما موضوعات اقتصادی و توسعه بازار کار است. همچنین مشکلات اجتماعی که در بخش های سیاسی و فرهنگی دچار مشکل شدیم که نشان می دهد زیرساخت های اقتصادی ایران اگر اصلاح نشود کشور دچار مشکل اساسی می شود.

وی ادامه داد: بنابراین، تاکید بر موضوع اقتصاد کاملاً جدی است اما چرا این میزان جدیت در بحث اقتصادی مطرح می شود؟ علت این است که نیازمند یک اصلاحات اساسی در برنامه ها و سیاست های کلان اقتصادی در کشور هستیم. اقتصاد ما در عین حال که در اختیار دولت بوده وابستگی به درآمدهای نفتی داشته و چون درآمدهای نفتی دچار مشکل اساسی مخصوصاً طی دو سه سال گذشته به لحاظ تحریمی شده کشور واقعاً آسیب جدی دیده است.

این تحلیلگر براین باور است: وقتی درآمد ارزی برای کشور تنزل می یابد عملاً دچار مشکل منابع می شویم. راهکار اساسی برای بازگشایی و گرهگشایی اقتصاد و مشکلات بازار کار که با آن مواجه هستیم باید کاملا جدی پیاده و مدیریت شود. اگر تولید در ایران بتواند جایگاه واقعی را پیدا کند و مبتنی بر تولیداتی شود که در ایران برند شود می تواند شرایط برون رفت کشور را از مشکلات اساسی ایجاد کند. یکی از این مسائل که کشور دنبال تولیداتی برود که مبتنی بر تکنولوژی بومی و دانش بومی باشد شرکت های دانش بنیان است که وجاهت درستی دارد و باید به درستی این موضوع را پیگیری کرد.

حاج اسماعیلی در این باره افزود: به این دلیل می گوییم باید به درستی شرکت های دانش بنیان مدیریت شود به این خاطر که در بخش صنعت خودرو بیش از 50 سال است این صنعت را بعنوان یکی از صنایع بزرگ در کشور دنبال کردیم ولی چون کپی و تقلیدی بود و بیشتر مهندسی معکوس استفاده شده بود نتیجه نداده است جز اینکه سرمایه های کشور هدر رفته و بعد از 50 سال ما نه تنها نتوانستیم تولیدات راضی کننده ای برای رفع نیازهای داخل داشته باشیم حتی جنبه های صادراتی هرگز پیدا نکردیم. به همین خاطر این تکنولوژی تا به امروز رشد نکرده و بومی نشده است. بنابراین، تاکید بر تولیدات مبتنی بر دانش یک امر کاملاً درست و صحیحی که باید اتفاق افتد.

وی ادامه داد: وقتی تولیدات واقعی نیست رشد اقتصادی نداریم. بالاخره چند سالی است که درآمدهای نفتی ما کم شده همچنین رشد اقتصادی ما منفی شده است. این نکته را نیز اضافه کنم، درست است که رشد اقتصادی رو به جهش مثبت رفته آن هم به این خاطر است که دوره سختی را بعد از تحریم ها پشت سر گذاشتیم و در حال حاضر قیمت نفت بالا رفته و ایران هم نفت می فروشد و شرایط تجاری ما نسبت به 6 ماه اول سال گذشته بهتر می شود. یعنی رشد اقتصادی حالت منفی داشت و برطرف می شود ولی اگر ایران بتواند از محل جهت دهی تولید در کشور رشد اقتصادی پیدا کند تولید ناخالص داخلی ما افزایش می یابد.

این تحلیلگر اظهار کرد: یکی از مزایای تولیدات ناخالص داخلی این است که سرانه کشور افزایش می یابد و ما می توانیم رفاه عمومی را ایجاد کنیم. بنابراین، در این بخش برای ایجاد رفاه عمومی بخشی از مشکلات در ایران می تواند حل و فصل شود. به این دلیل که خیلی از اعتراضات و نارضایتی هایی که طی چندسال گذشته در ایران به اوج خود رسید، هر چند قبل از این بود چون شرایط برای عموم مردم خوب نبود ولی طی 4-3 سال گذشته طبقه متوسط ما به سمت فقر سوق پیدا کرد و ناشی از این است که رفاه عمومی در ایران از بین رفته و متاسفانه سرانه در ایران کاهش یافته است. بنابراین، تاکید بر تولید می تواند رفاه عمومی را از محل رشد اقتصادی و افزایش تولید ناخالص داخلی ایجاد کند. یک بحث دیگر که در مسئله تاکید بر تولید مبتنی بر دانش می توان از آن نام برد بحث درگیری دانشگاه ها برای حوزه تولید است.

حاج اسماعیلی در پاسخ به این پرسش که با توجه نامگذاری امسال قطعاً نیاز به مدیریت قوی دقیقی خواهیم داشت با توجه به این شرایط آیا محقق خواهد شد؟ گفت: یک اقداماتی را دولت سیزدهم انجام داده که در نقطه شروع باید آن را مثبت تلقی کنیم. بعنوان مثال صدور مجوزها که گام اول و یک دریچه خوب بشمار می آید که این همه راهکار وجود دارد و باید انجام شود. ولی نکته ایی که وجود دارد و تاکیدی که وزارت امور اقتصاد و دارائی برای اینکه مشاغل انحصاری را در ایران از بین ببرد دارد نشاندهنده این است که عزم جدی برای مشارکت مردم در حوزه اقتصاد تصمیم گیری شده است. اگر راه را به صورت واقعی باز نکنیم تا مردم حضور نیابند بازار کار ما توسعه نمی یابد. متاسفانه باید بپذیریم که سیاست های کلان حاکمیت در دو دهه گذشته برای خصولتی سازی با شکست مواجه شده است. بنیان این بود که کار را به افرادی بدهند که وابسته هستند و ارتباطات حاکمیتی دارند تا آنها بتوانند اداره کنند که این سیاست شکست خورده است.

وی ادامه داد: باید این واقعیت را بپذیریم بدون مردم در صنعت اقتصاد نمی توانیم به جایی برسیم که در صنعت نفت، فولاد، خودروسازی و... عینا مشاهده کرده ایم. این نشان می دهد بدون مردم نمی توان بازار کار را توسعه داد. مشارکت مردم در حوزه اقتصاد نیازمند اصلاح قوانین است. وقتی استثنائات را حذف و راه را باز کنیم که همه بتوانند برای تاسیس و فعالیت های کارهای خدماتی در ایران ورود کنند می توان به آینده اقتصادی امیدوار بود که این گام اول دولت سیزدهم بود و می توان گفت گام مهم و خوبی بشمار می آید که امیدواریم ادامه پیدا کند به شرط اینکه مانع زادیی در همه فضای کسب و کار صورت بگیرد. به دلیل اینکه تا سیستم بانکی اصلاح نشود و بانک ها در خدمت تولید و خدمات نباشند باز با همان مشکلات و موانع قبلی روبرو هستیم. بنابراین، گام دومی که دولت باید انجام دهد این است که نظام بانکی را باید اصلاح کند و قوانین موازی و متضاد و زیادی که در حوزه بازار کار وجود دارد شفاف شود و اطلاعات کشور در حوزه بازار کار و اقتصاد باید در اختیار مردم قرار گیرد.