وحید پورتجریشی: بازار: قیمت حامل های انرژی طی روزهای گذشته از آغاز درگیری نظامی میان روسیه و اوکراین، تا حد بی سابقه ای بالا رفته و شواهد موجود در بازار، حاکی از ادامه روند صعودی قیمت نفت و گاز و صنایع وابسته به آنها در جهان است.
در این میان، با وجود مخالفت و گسترده اروپا با حمله نظامی روسیه علیه اوکراین، به نظر می رسد پایتخت های اروپایی به ویژه برلین، بیشترین میزان محافظه کاری را برخورد با مسکو به کار گرفته و حتی در مواردی، مخالفت شدید و صریح خود را در خصوص تصمیم برخی کشورهای عضو اتحادیه اروپا برای قطع واردات گاز و سایر حامل های انرژی از روسیه اعلام کرده است.
اما سوال اینجاست که با توجه به سخنان رئیس جمهور و وزیر خارجه آمریکا مبنی بر ادامه دار بودن جنگ در اوکراین برای هفته ها و شاید ماه های آینده، موضوع افزایش قیمت روزمره حامل های انرژی در بازارهای اروپا به کجا خواهد رسید؟ بهتر است پیش از پاسخ به این سوال، به برخی موضوعات بپردازیم که در فهم بحران ایجاد شده انرژی در اروپا و در پی جنگ میان روسیه و اوکراین تا چه حد بحرانی و مهم است؟
تصویر بالا، تصویری است از مخازن غول آسای زیرزمینی روستای «رهدن» واقع در شمال غرب آلمان که مساحتی بیش از ۱۰۰۰ زمین فوتبال دارد. این سایت در حقیقت، مخزن اصلی ذخایر گازی وارداتی از روسیه به آلمان محسوب شده و همچنین خط لوله انتقال گاز روسیه به اروپا (نورد استریم ۲) نیز قرار بود پیش از تعلیق قرارداد اجرایی سازی آن، به همین روستا متصل شود.
اما آنچا باید در خصوص این مخزن و بسیاری از تجهیزات ذخیره گاز در اروپا به ویژه کشورهای آلمان، هلند و اتریش بدانیم این است که کنترل کامل برخی از این مخازن مانند مخزن رهدن در اختیار شرکت گاز پروم روسیه بوده و حتی در صورت مخالفت طرف آلمانی با ادامه فعالیت روس ها در خاک این کشور، باز هم بر اساس قرارداد منعقد شده میان مسکو و برلین، روسیه مالک ۳۳ درصد از تجهیزات نصب شده در رهدن بوده و لذا نمی توان کنترل این مخازن را از دست مسکو خارج کرد.
اما مورد دیگر که منجر به ناتوانی اروپا در قطع کامل و حتی صریح واردات گاز از روسیه شده، کشورهای صنعتی عضو اتحادیه اروپا مانند ایتالیا است که طی سال های گذشته بنا به دلیل مشکلات متعدد اقتصادی در این کشور، امکان حرکت به سمت سرمایه گذاری بر روی توسعه منابع انرژی تجدید پذیر وجود نداشته و لذا ایتالیا از جمله بزرگترین وابستگان اصلی گاز روسیه به حساب می آید. عمق وابستگی ایتالیا به منابع گازی روسیه تا جایی است این کشور، یکی از بزرگترین سرمایه گذاران روی غول های بزرگ انرژی روسیه مانند گازپروم است.
علاوه بر کشورهای یاد شده، بر اساس آخرین آمار منتشر شده توسط اتحادیه اروپا، بیش از ۴۰ درصد گاز و ۲۵ درصد ذغال سنگ وارداتی اروپا از طریق روسیه به ۲۷ عضو این اتحادیه صادر شده و کافی است تصور کنیم در صورت قطع یکباره و حتی تدریجی صادرات این حجم از حامل های انرژی به اروپا چه بحران عظیمی در بخش انرژی اروپا ایجاد خواهد شد.
تحریم های بخش انرژی روسیه و بحران آینده گاز در اروپا
علیرغم امتناع نسبی برلین از اعمال تحریم های گسترده علیه اقتصاد روسیه، با ادامه پیشروی نیروهای نظامی روسیه در خاک اوکراین و در پی آن، قول واشنگتن و سران اروپایی به ولادیمیر زلسنکی ، رئیس جمهور اوکراین مبنی بر تحریم بیشتر بخش انرژی روسیه، دولت آلمان نیز متعهد شده تا طی ۱۲ ماه آینده، واردات گاز خود از روسیه را دستکم ۶۶ درصد کاهش دهد.
از سوی دیگر، دولت لهستان به عنوان در معرض خطر ترین دولت اروپایی در برابر حمله احتمالی روسیه، از سران اتحادیه اروپا خواسته تا در راستای افزایش فشار حداکثری بر کرملین و منصرف ساختن پوتین از ادامه جنگ و پیشروی در خاک اوکراین، تمامی واردات خود را از روسیه قطع نمایند؛ موضوعی که می تواند در میان مدت و در صورت عملیاتی شدن، به کمبود شدید انرژی در اروپا طی ماه های آینده دامن زده و قیمت های فعلی بازار را تا حدی زیادی افزایش دهد.
این در حالیست که پروژه خط لوله «نورد استریم ۲»، به تنهایی قادر بود میزان صادرات گاز روسیه به اروپا را به دو برابر حجم فعلی افزایش دهد؛ اما اکنون ظاهرا ورق به طور کل برگشته و نه دیگر از نورد استریم خبری هست و نه مشتریان اروپایی.
اما در شرایط فعلی نیز به دلیل عدم توانایی (ناشی از تحریم) تسویه حساب دولت های اروپایی برای گاز وارداتی از روسیه طی چند هفته اخیر، اتحادیه اروپا اکنون بیش از ۸۰۰ میلیون دلار به روسیه بدهکار است؛ مساله ای که در میان مدت منجر به افزایش بدهی های خارجی اتحادیه اروپا، کاهش عرضه گاز و در نتیجه افزایش فشار تورم بر اقتصاد در حال بازسازی ویرانی های ناشی از همه گیری کرونا برای قاره سبز خواهد شد.
ادامه واردات گاز ارزان قیمت چین از روسیه
طی روزهای گذشته برخی مطالب از سوی رسانه های بین المللی مبنی بر افزایش واردات گاز چین از روسیه آن هم با تخفیف های بسیار مناسب منتشر شده است. مساله ای که نه تنها طی هفته های آینده، چین را به چالش کاهش عرضه، افزایش تورم در قیمت حامل های انرژی و در نهایت قیمت تمام شده محصولات مواجه نخواهد کرد، بلکه تامین گاز ارزان قیمت برای تولید کنندگان این کشور می تواند در میان مدت، منجر به ثبات اقتصادی بیشتر و در نتیجه کنترل مناسب تورم در چین شود؛ موضوعی که می تواند سرانجام به افزایش قدرت اقتصادی چین و ارزش یوآن در برابر ارزهای اروپایی و حتی دلار آمریکا طی هفته های آینده منتهی شود.
نظر شما