بازار؛ گروه صنعت: زغال سنگ یکی از صنایع مهم در کشور است که می تواند در تولید اشتغال و کاهش تورم نقش موثری داشته باشد. با این حال برخی از فعالان این صنعت عدم پیشرفت و توسعه صنعت زغال سنگ به گردن فولادی ها می اندازند و معتقدند هیچ کدام از دولت های قبل برنامه ای برای رونق این صنعت نداشته اند و همچنان مسیرهای قبلی را ادامه داده اند.
این درحالی است که این به عنوان یکی از کشورهای غنی از منابع مهم برای تولید این سنگ شناخته می شود و همانطور که اشاره شد محصولات این صنعت فقط محدود به صنعت فولاد شده و اجازه نمی دهند زغال سنگی ها پا را فراتر بگذارند و با افزایش تولید، محصولات شان را برای بخش های دیگر عرضه کنند. در این راستا سعید صمدی، دبیر انجمن زغال سنگ در گفت وگویی با بازار توضیح می دهد.
* در سال جاری معادن زغال سنگ چه مشکلاتی را تجربه کردند؟
امسال شاهد تورم عمومی در تمامی صنایع بودیم و می توان گفت جدا از بحث نوسانات ارزی، با تورم ۵۰ تا ۶۰ درصدی اغلب کالاها مواجه بودیم و هستیم که صنعت زغال سنگ هم متاثر از این مسائل دچار تغییراتی شده است.
در این سال ۱۴۰۰ تورم عمومی در کشور حاکم بود، خارج از بحث نرخ دلار سایر کالاها تورم ۵۰ تا ۶۰ درصد داشتند که در صنعت زغال سنگ تاثیر خود را گذاشت. این در شرایطی بود که بر اساس نرخ تورم بها تمام شده زغال سنگ افزایش یافت. به طور مثال یکی از محصولاتی که در سال ۱۳۹۷ هر تن ۹ میلیون تومان خریداری می شد، اکنون بها آن ۵۵ میلیون تومان به ازای هر تن است.
* قیمت زغال سنگ در کشور ابتدا سال چه مقدار بود و اکنون چه بهای دارد؟
در شرایطی که نسبت به ابتدا سال قیمت جهانی زغال سنگ حدود ۵۰۰ درصد افزایش داشت، زغالی که هر تن آن ۹۵ دلار در ابتدا سال بود، انتها سال ۴۲۰ دلار شد.
نکته جالب این است که به رغم وجود منابع فراوان برای استخراج در کشور، همچنان با توجه به نیاز سالانه ۳.۵ تنی برای مصرف در کشور وارد کننده زغال سنگ هستیم. از سوی دیگر سالانه یک میلیون و ۸۰۰ هزار تن سنگ زغال در کشور تولید می شود. در کشور ۱۴ میلیارد تن ذخیره زمین شناسی زغال سنگ و یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تن ذخیره اکتشاف شده زغال سنگ داریم.
قیمت زغال سنگ را به صورت دستوری پایین نگه داشتن که این موضوع منجر به این شده که سرمایه گذاری و جذب در این صنعت صورت نگیرد
* به بحث واردات زغال سنگ اشاره کردید قیمت این سنگ داخلی با خارجی چه میزان تفاوت دارد؟
متاسفانه اینکه قیمت زغال سنگ را به صورت دستوری پایین نگه داشتن منجر به ایم شده که سرمایه گذاری و جذب در این صنعت صورت نگیرد. بنابراین با توجه به بها زغال سنگ جذابیت و بازدهی برای سرمایه گذاری در داخل این صنعت وجود ندارد.
در سال جاری نسبت به سال گذشته حدود ۷ درصد کاهش میزان تولید زغال سنگ در کشور وجود داشته است و منتظر هستیم تا سال آینده با انتشار صورت مالی شرکت ها بررسی کنیم که دقیقا سال جاری چه مقدار کاهش تولید را تجربه کردیم.
در شرایطی که قیمت زغال سنگ وارداتی بیش از ۳ برابر زغال سنگ ایرانی است اما همچنان برخی در کشور اصرار به واردات این محصول دارند. این در حالی است که مسئولان باید به جای تصمیم به واردات شیوه سرمایه گذاری و کسب سود از سرمایه های داخلی را در برنامه قرار دهند. با این حال توجه به این موضوع نمی شود که موانع سرمایه گذاری در این صنعت چیست؟ اگر این موانع رفع شود سرمایه گذاران به این حوزه ورود می کند.
کارگر زغالی که در عمق ۵۰۰ متری سطح زمین درحال کارکردن است، باید یارانه به صنعت فولادسازی پرداخت کند تا بها فولاد گران نشود
* برخی رابطه صنعت فولاد و تولیدکنندگان زغال سنگ را به رابطه ارباب و رعیتی تشبیه می کنند، جریان چیست؟
کارگر زغال سنگ که در عمق ۵۰۰ متری سطح زمین درحال کارکردن است، باید به صنعت فولادسازی یارانه پرداخت کند تا بها فولاد گران نشود.
این درحالی است که قیمت فولاد در داخل کشور برابر با بها جهانی آن عرضه می شود. هر چند گاهی محصولات فولادسازان بیشتر از قیمت جهانی یا کمتر از بها بین المللی است اما در مجموع این مساله تفاوت معنی داری نداشته و دلیل ندارد که زغال سنگی که ماده اولیه فولاد است با قیمت ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان نسبت به قیمت ۴۲۰ دلار جهانی به فروش برسد.
* تاکنون چند بار موضوع ادامه واردات زغال سنگ و بی توجهی به ذخایر داخلی به گوش مسئولان رسانده اید؟
رئیس جمهور مهرماه سال جاری بازدیدی از زغال سنگ طبس که ۵۹ درصد ذخیره زغال سنگ کشور را دارا است انجام دادند و گفتند با توجه به این ذخایر چرا واردات انجام می دهیم؟ به وزیر صمت نیز دستور دادند که برنامه ریزی برای افزایش تولید داخل داشته باشند با این حال شاهد تغییری در این زمینه نبودیم.
اگر قیمت زغال سنگ واقعی نشود، به طور حتم سال آینده بهبود شرایطی برای این صنعت ایجاد نخواهد شد. سرمایه در کشور بسیار فراوان است و حوزه معدن نیز بخشی است که طی ۱۵ سال گذشته جذب سرمایه مناسبی داشته است. زیرا حاشیه سود خوبی داشته و آسیب پذیر در مقابل تحریم های ظالمانه نبوده و اتصال به بازارهای جهانی را دارد. اگر بتوانند قیمت زغال سنگ را حقیقی کنند، می توان به آینده این معادن امیدوار شد. اگر شرایط فعلی پایدار باشد با توجه به افزایش دستمزد ۵۷ درصدی، سال آینده پر از چالش می شود
* بیشترین هزینه ها که در حوزه معدن زغال سنگ مصرف می شود، مربوط به چیست؟
در صنعت و معدن بالاترین نقش نیروی انسانی وجود دارد، در فولاد سازی ها ۱۵ درصد هزینه ها مربوط به نیرو انسانی است، زیرا بیشترین بها مربوط به مواد اولیه است. در زغال سنگ بین ۶۰ تا ۷۰ درصد قیمت سنگ مربوط به دستمزد ها است.
* به نظر شما اگر بها زغال سنگ با توجه به درخواست انجمن شما افزایش نیابد، سال آینده چه چالش های را خواهید داشت؟
قیمت زغال سنگ باید حقیقی و نزدیک به بها جهانی شود، مکانیز قیمت گذاری زغال سنگ مشابه فولاد شود. هر روز بورس کالا را بررسی می کنم، در ماه جاری قیمت فولاد ۱۲ درصد افزایش یافته است این موضوع نیز در تبعیت از بها جهانی آن رخ داده است. با این تفاسیر اگر قیمت ها تغییر نکند، تولید زغال سنگ کاهش و برخی از معادن باید تعدیل نیرو داشته باشند.
صنعت زغال سنگ نیازمند به برای این مقدار ۲ تا ۳ هزار میلیارد تومان سرمایه گذاری است که ۹۰ درصد آن ریالی و ۱۰ درصد ارزی باید باشد
* برای احداث یک معدن زغال سنگ چه مقدار هزینه سرمایه گذاری نیاز است و چه مقدار اشتغال مستقیم ایجاد خواهد شد؟
سرمایه گذار حتما نباید خارجی باشد، سرمایه گذاران داخلی نیز تمایل دارند در معادن شرکت کنند. از نظر ریالی یک معدن زغال سنگ به نسبت اشتغالی که ایجاد می کند، اگر تولید یک میلیون تن زغال در سال داشته باشد، ۱۵۰۰ نفر اشتغال مستقیم دارد.
برای این مقدار ۲ تا ۳ هزار میلیارد تومان سرمایه گذاری نیاز دارد که ۹۰ درصد آن ریالی و ۱۰ درصد ارزی است. درحالی که با همین مقدار سرمایه گذاری ۱۰۰ تا ۲۰ نفر اشتغال در سایر صنایع می توان ایجاد کرد.
* برخی از فعالان معدنی معتقدند جذب سرمایه گذار خارجی در بخش معادن کشور بسیار سخت است، نظر شما در این خصوص چیست؟
زمانی که قیمت ها حقیقی، تغییر قوانین مختلف و غیره وجود دارد که مانع جذب سرمایه گذاری می شود. بارها تجربه ورود سرمایه گذار خارجی در حوزه معدن تست شد، این در شرایطی بود که تحریم وجود نداشته و موفقیت حاصل نشد.
* از دولت سیزدهم و وزیر صمت چه درخواستی برای بهبود مشکلات با توجه به زیرساخت ها دارید؟
چندی پیش جلسه ای با بخش های دولتی داشتیم اعلام کردیم از دولت تقاضایی نداریم، درست هست که آسیب پذیر ترین شغل را داریم. تنها درخواست ما واقعی کردن بها زغال سنگ است، نمی گویم مانند خودروسازی حمایت بی حساب از ما شود، درخواست ممانعت از واردات نداریم، تنها خواهش داریم قیمت زغال حقیقی شود.
* با توجه به بحث تولید و ذخایری که به آن اشاره کردید، آیا صادرات زغال سنگ هم داریم و توانسته ایم در بازارهای جهانی حضور یابیم؟
مشکل دیگری که وجود دارد، ممانعت از صادرات وجود دارد. زیرا زغال سنگ جز اقلام مصرف داخل بوده و صادرات آن ممنوع است. ۱۴ میلیارد تن ذخیره زغال سنگ داریم، تا چه زمانی نباید استخراج شود؟ تا سال ۲۰۵۰ دیگر زغال سنگ جز تاریخ خواهد شد و در نهایت در بلند مدت سوخت های فسیلی مصرف نمی شوند.
ترکیه همسایه نزدیک سالانه ۸۰ میلیون تن تولید زغال سنگ دارد، اما در کشور یک میلیون و ۸۰۰ هزار تن است. زیرا از زغال به عنوان منبع انرژی حرارتی در کشور استفاده نشده و فقط کاربرد در صنعت فولاد دارد.
نظر شما