بازار؛ گروه بین الملل: «سعید خطیب‌زاده» سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، روز دوشنبه ۲۳ اسفند ماه درباره مذاکرات وین و طرح زیاده خواهی جدید از سوی آمریکا اظهار داشت: آنچه در وین امروز با بازگشت هیأت‌ها انجام شده، یک تنفس و توقف کوتاه است. برخی از بن بست و اتمام مذاکرات نام بردند که توضیح داده شد. این تنفسی خواهد بود به درخواست هماهنگ کننده کمیسیون مشترک برجام.
وی ادامه داد: هیأت‌ها در پایتخت‌ها به سر می‌برند. فروکاستن آنچه در وین اتفاق می‌افتد به یک یا دو عامل، روشن کننده وضعیت نیست. الان در نقطه اعلام توافق قرار نداریم، چون برخی مباحث کلیدی و البته مفتوح باقی مانده که باید در واشنگتن تصمیمات آن اتخاذ شود و به محض اتخاذ تصمیمات در واشنگتن در نقطه‌ای هستیم که برگردیم به وین و دور نهایی و رسیدن به یک توافق خوب و پایدار را برگزار کنیم. الان در آن نقطه قرار نداریم و منتظر شنیدن پاسخ آمریکا هستیم. رایزنی‌ها در سطوح مختلف ادامه دارد.
سخنگوی دستگاه دیپلماسی افزود: وزیر امور خارجه و وزرای خارجه دیگری که در برجام حضور دارند مدام با هم در تماس هستند و مذاکره کنندگان ارشد با هم در تماس هستند. ما به شما و ملت عزیز این نکته را مجددا تأکید می‌کنیم آنچه برای ما در این مسیر چراغ راهنما و چارچوب حرکت است منافع قطعی ملت ایران است و این منافع قطعی است که چارچوب‌های مذاکرات و توافق نهایی را مشخص می‌کند.
به گزارش بازار، در حالی که سخن از به نتیجه رسیدن مذاکرات وین بود، درخواست روسیه مبنی بر مستثنی شدن تجارت با ایران متعاقب تحریمهای این کشور از سوی امریکا به دنبال حمله به اوکراین مذاکرات را در هاله ای از ابهام فرو برده است.
با این وجود متعاقب سفر حسین امیرعبداللهیان به روسیه، لاوروف وزیر خارجه روسیه گفت: ما تضمین کتبی را دریافت کردیم و این را وارد متن احیای برجام خواهند کرد. در این زمینه یک حفاظت مطمئن در خصوص تمامی پروژه‌ها و فعالیت‌ها، شرکت‌ها و متخصصانی که در چارچوب برجام بوده، ذکر شده از جمله همکاری در خصوص پروژه اصلی نیروگاه بوشهر.
خبرنگار بازار در گفتگو با پروفسور «نادر انتصار» رئیس دانشکده علوم سیاسی دانشگاه آلاباما آمریکا به بررسی این موضوع پرداخته است که در ادامه می آید.
نادر انتصار دانشمند سیاسی ایرانی، استاد و رئیس گروه علوم سیاسی و عدالت کیفری، دانشگاه آلابامای جنوبی است. وی به مدرک کارشناسی از دانشگاه کالیفرنیا، لس آنجلس و مدرک کارشناسی ارشد و دکترای خود از دانشگاه سنت لوئیس، میسوری دست یافت. وی به دلیل تحقیقاتش در زمینه سیاست خاورمیانه مشهور است.
*متعاقب اقدام روسیه در تضمین خواستن از آمریکا، مذاکرات وین در هاله ای از ابهام قرار گرفته است. به نظر شما آینده این مذاکرات چگونه خواهد بود؟
حتی قبل از مداخله آخرین خواسته‌های روسیه در روند مذاکرات در وین، آینده مذاکرات با ابهام روبرو بود زیرا دو طرف، یعنی ایران و ایالات متحده، هنوز در مورد پر کردن شکاف بر روی خواسته‌های اساسی یکدیگر فاصله داشتند. به همین دلیل است که آینده مذاکرات وین در هاله ای از ابهام قرار دارد.
*روزنامه وال استریت ژورنال به نقل از یک مقام ارشد در دولت آمریکا نوشت که واشنگتن با درخواست روسیه برای معاف شدن از تحریم ها برای اجرای برجام مخالف است و یک هفته به مسکو مهلت داده که این درخواست را پس بگیرد. به نظر شما روسیه این درخواست را پی می گیرد؟
من مطمئن نیستم که داستان وال استریت ژورنال درست است یا نه. من به طور کلی به گزارش های رسانه ای که اظهاراتی را به مقامات دولتی «بی نام» نسبت می دهند مشکوک هستم. اما اگر این گزارش صحت داشته باشد، بعید است که روسیه از اولتیماتوم آمریکا تبعیت کند.
*به گفته این مقام آمریکایی اگر کرملین از خواسته خود برای مستثنی شدن تحریمها برای اجرای برجام کوتاه نیاید، آمریکا در پی توافقی خواهد رفت که روسیه را از برجام مستثنی کند. آیا این کار امکان پذیر است؟
نه، ایالات متحده نمی تواند روسیه را از برجام مستثنی کند. اول از همه، دونالد ترامپ آمریکا را از برجام خارج کرد. بنابراین، ایالات متحده در حال حاضر عضو برجام نیست. واشنگتن ابتدا باید مجدداً به توافق بپیوندد و تعهدات خود را در چارچوب توافق هسته ای اجرا کند تا بتواند چنین خواسته ای را مطرح کند. ثانیاً، هیچ ماده‌ای در برجام اولیه وجود ندارد که به یکی از امضاکنندگان اجازه دهد تا عضو دیگری را از توافق کنار بگذارند.
*بر اساس برخی اخبار، چین در مقابل جایگزینی برای عدم حضور روسیه در مذاکرات هسته ای با ایران واکنش منفی نشان نداده است. آیا چین حاضر به مذاکرات بدون حضور روسیه خواهد شد؟
همانطور که در پاسخ قبلی خود گفتم، هیچ عضوی از ۱+۴ نمی‌تواند عضو دیگری را از برجام خارج کند، مگر اینکه یکی از اعضا به‌طور داوطلبانه از توافق خارج شود، همانطور که ایالات متحده در سال ۲۰۱۸ انجام داد. اگر طرف‌های مذاکرات وین تصمیم بگیرند روسیه را کنار بگذارند، پس دور جدید مذاکرات باید تحت یک چتر جدید و نه تحت چارچوب برجام انجام شود.
این ممکن است مستلزم آن باشد که طرف‌های باقی‌مانده در مذاکرات وین یک چارچوب جدید مذاکره پیش‌نویس کنند و آن را برجام پلاس یا چیزی شبیه به آن بنامند و بازی توپ را از صفر شروع کنند. ایران پیش از این اعلام کرده بود که درباره برجام مذاکره مجدد نخواهد کرد و علاقه ای به تهیه پیش نویس توافقنامه جدید ندارد.
نظر شما