بازار؛ گروه بین الملل: یک مقام بلندپایه کاخ سفید در نشست خبری درباره تحریمهای جدید آمریکا علیه مسکو گفت که ایالات متحده احتمال قطع روسیه از سیستم پرداخت‌های بین‌المللی سوئیفت را رد نکرد. وی افزود: سوئیفت جزو اولین بسته تحریمی نیست که ما وضع کردیم. اما سوئیفت را از گزینه های موجود تحریمی حذف نمی کنیم، بلکه گزینه ای وابسته به اقدام بعدی روسیه باقی خواهد ماند.
در این میان اقدام تنبیهی غرب برای حذف روسیه از پیام‌رسان سوئیفت موضوع جدیدی نیست و تهدید به مسدود کردن دسترسی آن برای اولین بار در سال ۲۰۱۵ صورت گرفت. در مقابل مسکو از جایگزین سوئیفت به نام «سیستم انتقال پیام‌های مالی (SPFS)» پرده برداری کرد، البته هنوز ارتباط گسترده‌ای با موسسات مالی جهانی ندارد.
از سوی دیگر، SPFS بیش از ۴۰۰ کاربر روسی دارد و تا پایان سال ۲۰۲۰ تنها ۲۳ بانک خارجی از ارمنستان، بلاروس، آلمان، قزاقستان، قرقیزستان و سوئیس به جایگزین سوئیفت متصل شدند. در عین حال، می‌توان انتظار داشت کرملین SPFS را در سطح بین‌المللی گسترش دهد و کشورهایی که قصد دارند واردات نفت و گاز طبیعی روسیه را دارند احتمالاً به سیستم معاملات بانکی جدید روسیه خواهند پیوست.
علاوه بر این، با توجه به اینکه بانکهای چینی تاکنون تمایل چندانی به پیوستن به SPFS ندارند، این موضوع نیز جای سوال دارد که آیا روسیه می‌تواند به تجارت معمول خود با چین ادامه دهد، البته بانکهای روسی می‌توانند بخشی از «سیستم پرداخت بین‌بانکی فرامرزی چین (CIPS)»، نسخه چینی سوئیفت شوند که در سال ۲۰۱۵ تأسیس شد.
در پی گفتگوهای بین ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه و شی جین پینگ، همتای چینی وی در ۱۵ دسامبر، کرملین اعلام کرد که روسیه و چین قصد دارند ساختارهای مالی مشترکی را توسعه دهند تا بتوانند روابط اقتصادی خود را به گونه‌ای عمیق‌تر کنند که کشورهای خارجی نتوانند بر آن تأثیر بگذارند.
خبرنگار بازار در گفتگو با پروفسور «فرانک فن هیپل» معاون اسبق کاخ سفید و استاد دانشگاه پرینستون به بررسی این موضوع پرداخته که در ادامه می آید.
حوزه تحقیقاتی «فن هیپل» در زمینه علوم و فناوری شامل مواردی چون کنترل تسلیحات اتمی و منع اشاعه هسته‌ای، انرژی و توازن سیاست گذاری در عرصه‌های تکنولوژی است.
*بحران اوکراین چه تبعات اقتصادی برای روسیه و اروپا دارد؟ آیا اروپا با مشکل واردات انرژی مواجه نخواهد شد؟
من هنوز نمی دانم که آیا روسیه تلاش خواهد کرد ارتباط اروپا را قطع کند یا اینکه آیا اروپا از پرداخت پول روسیه دست خواهد کشید. به طور کلی، اتحادیه اروپا حدود 40 درصد گاز و 25 درصد نفت خود را از روسیه تامین می کند. هشت ماه آینده گرمتر خواهد بود. اگر روسیه مسیر انرژی به اروپا را قطع کند، اختلالی ایجاد می‌شود، اما زمان لازم برای تامین منابع جایگزین نیز وجود خواهد داشت.
*متعاقب بحران اوکراین، آمریکا از احتمال قطع ارتباط روسیه با سوئیفت خبر داد. قطع ارتباط روسیه با سوئیفت چه آثاری بر روابط تجاری روسیه خواهد داشت و تا چه میزان بر اقتصاد این کشور اثرگذار است؟
من فکر می کنم که تأثیر آن بر روسیه شدید خواهد بود. اما تصور من این است که اروپایی ها هنوز با برداشتن این گام موافقت نکرده اند.
*اروپا وارد کننده انرژی از روسیه است. قطع ارتباط روسیه با سوئیفت کشورها اروپایی را برای واردات سوخت از روسیه با مشکل مواجه خواهد ساخت. آیا ممکن است در چنین حالتی آمریکا واردات انرژی اروپا از روسیه را ذیل تحریم قرار ندهد؟
من فکر نمی کنم که ایالات متحده اروپا را برای واردات انرژی از روسیه تحریم کند. اما من انتظار دارم اروپا تا حد امکان به دنبال منابع دیگر گاز (LNG) و نفت باشد. اگر چین مایل به خرید چیزی باشد که اروپا نمی‌خرد، این ممکن است به روسیه آسیب زیادی وارد نکند. اما روسیه را بیشتر به چین وابسته خواهد کرد.
*روسیه سیستم مالی مستقل از سوئیفت را از سال 2015 به بعد ایجاد کرده است. در این سیستم مالی حدود 20 بانک روسی فعال هستند و به نظر می رسد در حال حاضر حضور بانکهای خارجی در آن نیز به زمان نیار دارد. آیا این سیستم می تواند روابط خارجی روسیه را هموار کند؟
این جالب است. من نمی دانستم و نمی توانم قضاوت کنم که این جایگزین چقدر می تواند موثر باشد.
*آلمان روابط اقتصادی مناسبی با روسیه دارد و مخالف تحریمهای گسترده علیه روسیه است. آیا اروپا در خصوص تحریم روسیه اجماع نظر دارد؟
اروپا و ایالات متحده در مورد تحریم برخی از بانک های بزرگ روسیه اتفاق نظر دارند. این اتفاق نطر همچنین در مورد رئیس جمهور پوتین، وزیر خارجه لاوروف و الیگارش های روسی که در لندن و جاهای دیگر خانه خریده اند و دوست دارند تعطیلات خود را در خارج از کشور بگذرانند، وجود دارد. من فکر می کنم که آنها همچنین موافقت کرده اند که اجازه صادرات «تراشه های الکترونیکی پیشرفته» را که می توانند در تجهیزات نظامی روسیه استفاده شوند، ندهند.
من می خواهم دیدگاه شخصی خود را اضافه کنم که تهاجم روسیه به اوکراین یک تحول غم انگیز است. این واقعیت که این اتفاق در اروپا که در مرکز دو جنگ جهانی ویرانگر بوده است، آن را جدی‌تر می‌کند. روس ها بهتر از همه می دانند که جنگ چه ویرانی می تواند به همراه داشته باشد. این که رئیس جمهور پوتین تهدید کرده است که در صورت کمک سایر کشورها به اوکراین از سلاح هسته ای استفاده خواهد کرد، احتمال وقوع یک فاجعه جهانی را افزایش می دهد. تظاهرات بزرگ در شهرهای روسیه علیه جنگ نشان می دهد که چگونه بخشی از مردم روسیه از اقدام پوتین علیه کشور دوست همسایه ای که بسیاری از روس ها اعضای خانواده دارند، شوکه شده است.
نظر شما