بازار؛ گروه استانها: اگرچه کشورهای همسایه در سال‌های اخیر ازنظر پزشکی پیشرفت‌های زیادی داشتند اما همچنان در درمان بیماران مبتلابه سرطان و جراحی‌های پیچیده وابسته به کشورهای دیگر نظیر ایران هستند.
امکانات کیفی پزشکی ایران و ارزان بودن ایران برای گردشگران سلامت این کشور را مهم‌ترین دلیل روی‌آوری گردشگران سلامت تبدیل کرده است. از طرفی نزدیکی فرهنگی، اشتراکات زبانی و مذهب با برخی از کشورهای همسایه مانند ترکمنستان و یا افغانستان موجب شده تا گردشگران سلامت علاقه بیشتری برای حضور در ایران نشان دهند.
در همین راستا بنا بر اظهارنظر رئیس جامعه حرفه‌ای گردشگران سلامت کشور تخمین زده می‌شود ایران توانایی جذب ۱۰ میلیارد دلار درآمد را از محل گردشگری سلامت را دار است اما باوجود ظرفیت و زیرساخت‌های پزشکی موجود به دلایل مختلف کمتر از یک‌پنجم این درآمد را موفق به جذب نشده است که اگر بخواهیم شرایط کرونا در طی دو سال گذشته را با آن جمع بزنیم درآمد ناشی از گردشگری سلامت به یک‌میلیون دلار هم نخواهد رسید.
برای بررسی نقش سازمان‌های متولی و همچنین پیوند بخش خصوصی با این سازمان‌ها درروند جذب گردشگر خارجی موانعی که بر سر راه آن قرار دارد با حسین نیکونام رئیس جامعه حرفه‌ای گردشگری سلامت ایران به گفت‌وگو نشستیم.
* وضعیت گردشگری سلامت را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
با توجه به شیوع هر روزه سویه‌های جدید کرونا و نیز آغاز موج ششم بیماری در کشور هنوز هم نمی‌توان چشم‌انداز روشنی را برای این صنعت در نظر گرفت.
در این راستا پیش‌بینی ما بر این بود که با گستردگی و فراگیری واکسیناسیون عمومی لذا شاهد افزایش تعداد گردشگران در این حوزه باشیم و لذا اقدامات قابل‌توجهی نیز مانند دعوت از مدیران گردشگری کشورهای دیگر به ایران و مشهد مقدس رقم‌زده شد اما با شیوع موج جدید کرونا لذا مجدداً با کاهش گردشگران در این حوزه روبرو شدیم.
تا قبل از آغاز موج ششم بیماری در کشور برآوردها حاکی از این بود که در صورت ادامه وضعیت، از تیرماه سال آینده بازار گردشگری سلامت شروع خوبی را تجربه کند و نسبت به سال های اخیر رشدی ۵۰ درصدی را تجربه کند، اما متاسفانه با روند فعلی نمی‌توان وضعیت روشن و امیدبخشی را انتظار داشت.
متأسفانه این روند مادامی‌که واکسن مؤثر و یا درمان قطعی بیماری در جهان مشخص شود، همچنان ادامه خواهد داشت و شاهد افت‌وخیز آمار در این بخش خواهیم بود.
* شما در قالب سامانه جامع حرفه‌ای گردشگری سلامت چه اقداماتی را انجام می‌دهید؟
تمامی مراحل ثبت‌نام و دریافت مدارک پزشکی و هویتی افراد و همچنین اطلاعات تمامی شرکت‌های گردشگری سلامت ایرانی مستقر در استانها و طرف‌های خارجی این شرکت‌ها در کشورهای مبدأ در سامانه ثبت می‌شود و فرآیند ورود گردشگران خارجی سلامت از زمان ورود و خروج ، اقدامات درمانی انجام‌شده در هر مرحله ، طول دوره درمان و...در آن ثبت می‌شود.
این موضوع موجب شده تا امکان نظارت و دریافت گزارش‌های دقیق فعالیت بخش خصوصی درزمینهٔ گردشگری سلامت فراهم شود و لذا چنانچه کاملاً عملیاتی شود می‌تواند طرح مبدأ به مبدأ را در حوزه گردشگری سلامت پیاده و فرآیندهایی برای آن تعریف کند به‌طوری‌که تمام اقدامات گردشگر از زمان ورود و درمان تا لحظه خروج از کشور را پیگیری و رصد کند.
تبلیغات و بازاریابی ، ساماندهی تعرفه‌ها و تدوین و تکمیل پروتکل‌های بهداشتی زائران و گردشگران خارجی سلامت در استان از دیگر اقداماتی است که موردتوجه جدی قرارگرفته است.
* جذب گردشگران سلامت بیشتر از تحریم‌های خارجی رنج می‌برد یا مشکلات داخلی؟
سهم ایران با توجه به پتانسیل‌های پزشکی درمانی، مراکز اقامتی و سایر امکاناتی که دارد نزدیک به ۱۰ میلیارد دلار در سال است اما متأسفانه هنوز نتوانستیم از این ظرفیت بالقوه استفاده کنیم و بسیاری از قبا در صد تصاحب این بازار هستند.
رفع بنیادین اختلافات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی ازجمله انتظاراتی است که از دولت می‌رود تا بتوان در حوزه گردشگری سلامت به بخش خصوصی کمک کرده و شاهد رفع مشکلات این صنعت در کشور بود.
متأسفانه در حال حاضر بخش خصوصی حوزه سلامت، بیشترین آسیب را از اختلاف‌سلیقه و رفتار این دو وزارتخانه متحمل می‌شود.
* برای حل این مشکلات چه باید کرد؟
در این راستا توصیه می‌شود وزارت میراث فرهنگی جایگاه حرفه‌ای خود را شناخته و به‌عنوان متولی حوزه گردشگری عمل کند و در حوزه بازاریابی و ساماندهی کار کند.
این در حالی است که هم‌اکنون وزارت بهداشت خود به‌صورت مستقیم بازاریابی می‌کند و از خارج از مرزها اقدام به جذب گردشگر سلامت می‌نماید درحالی‌که کار و رسالت اصلی این وزارتخانه تمرکز و نظارت بر ارائه خدمات درمانی و بالا بردن کیفیت درمان است.
* این دخالت وزارت بهداشت چه تبعاتی خواهد داشت؟
متاسفانه در اکثر بیمارستان‌های دولتی دارای مجوز IPD مشکلات متعدد کمی و کیفی برای ارائه خدمات به گردشگران سلامت خارجی داریم و بهتر است وزارت بهداشت ابتدا وظایف ذاتی خود را تکمیل کند و بعد به دنبال انجام وظایف دیگر وزارتخانه‌ها باشد.
دخالت در امور گردشگری از سوی وزارت بهداشت به شدت آسیب زا است و لذا دود این اختلافات و مشکلات به چشم مراکز درمانی خصوصی و شرکت های خصوصی این بخش خواهد رفت.
* آیا شرکت های خصوصی تون لازم را در این زمینه دارند؟
شرکت‌ها و دفاتر خدمات گردشگری باید آموزش‌های لازم را دیده و افرادی را که در حوزه درمانی مورد تائید وزارت بهداشت هستند، به‌عنوان مشاوره دهنده به بیماران بگمارند.
بهتراست این موضوع به‌درستی درک شود که بخش خصوصی کارش بازاریابی، جذب ارز و انجام کار اقتصادی است و بخش دولتی بهتراست سیاست‌گذار، ناظر و دارنده نقش حاکمیتی باشد و توجه داشته باشیم که دخالت‌هایی که در داخل کشور در امور گردشگری سلامت شده، حتی بیشتر از تحریم‌ها به این بخش آسیب‌زده است.
* بی‌توجهی به بخش خصوصی در این راستا چه تبعاتی دارد؟
متأسفانه در دوران پاندمی کرونا بیش از ۸۰ درصد ویزاهای درمانی بدون نقش شرکت‌های گردشگری سلامت کشور صادرشده است که این اتفاق باعث پررنگ شدن نقش دلالان فرصت‌طلب شده است و عملاً مراکز درمانی مجاز و شرکت‌های گردشگری سلامت مجاز از چرخه صنعت گردشگری سلامت کشور حذف‌شده‌اند.
* در این راستا چه درخواستی از دولتمردان دارید؟
وزارت امور خارجه نیز بهتراست همکاری خود را در این حوزه بیشتر کند و جایگاه گردشگری سلامت را پررنگ‌تر ببیند. صدور ویزای درمـانی را بهتـراست به‌صورت حرفه‌ای به شرکت‌های دارای مجـوز گردشگری سلامت سپرد تا از آشفتگی موجود در این بخش کاسته شود، لذا بهتراست همه دستگاه‌ها و وزارتخانه‌ها درحرکتی هماهنگ اقدام به همیاری برای رونق حوزه گردشگری سلامت کنند.
نظر شما