ارتقاء ساختار صادراتی چین از بزرگ به ساختاری رقابتی| ۲۰۲۲ با چالش مواجه است

بازار؛ گروه بین الملل: ارزش صادرات چین در سال گذشته به ۳.۳۶۴ تریلیون دلار رسید که نسبت به مدت مشابه سال قبل ۲۹.۹ درصد افزایش داشت و بالاترین نرخ رشد از سال ۲۰۱۰ را به ثبت رساند در حالی که حمایت مهمی برای رشد اقتصادی این کشور در طول سال ۲۰۲۱ بود.

سوالی که در اینجا مطرح می شود این است که آیا در سال جاری نیز به عملکرد مشابه ادامه خواهد داد؟ با مطالعه ساختار صادرات چین از زمان شیوع کوید_۱۹ و تعیین عوامل کلیدی احتمالی از هر دو زاویه عرضه و تقاضا، ممکن است پاسخی داشته باشیم.

چین با ارتقاء ساختار صادراتی آن از ساختار بزرگ به ساختاری رقابتی، به یک غول صادراتی تبدیل شده است. از آنجایی که چین در ارتقای توسعه اقتصادی از «کمیت» به «کیفیت» تغییر جهت داده است، تغییرات مشابهی در ساختار صادرات آن مشاهده می‌شود. ارزش صادرات محصولات با فناوری پیشرفته چین از ۱۶۵.۴ میلیارد دلار در سال ۲۰۰۴ به ۷۷۶.۲ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۰ افزایش یافته است که نرخ رشد ترکیبی سالانه ۱۰ درصدی را در این دوره نشان می دهد.

شرکت های خارجی بیشترین سهم از این صادرات را به خود اختصاص می دهند. با این حال، سهم شرکت‌ های دولتی و سایر انواع شرکتها که عمدتاً شرکت‌های خصوصی را تشکیل می‌دهند، به طور مداوم از ۱۶.۷ درصد در سال ۲۰۰۳ به ۳۴.۷ درصد در سال ۲۰۱۸ در حال افزایش است.

صرف نظر از بادهای مخالف کوید_۱۹، صادرات چین همچنان فراتر از انتظارات بوده است. این بیماری همه گیر از زمان شیوع خود در اوایل سال ۲۰۲۰، ضربه شدیدی به تجارت جهانی وارد کرده که منجر به کاهش ۷.۴ درصدی تجارت جهانی کالا در سال ۲۰۲۰ در مقایسه با سال ۲۰۱۹ شده است. با این حال، صادرات چین قوی باقی مانده است.

در سال ۲۰۲۰، ارزش صادرات کالاهای چین به ۲.۶ تریلیون دلار رسید که ۳.۶ درصد نسبت به سال ۲۰۱۹ روند افزایشی را ثبت کرد که ۱۴.۷ درصد از صادرات کالاهای جهانی در سال ۲۰۲۰ در مقابل ۱۳ درصد قبل از شیوع بیماری بود. صادرات چین نیز عملکرد قوی را در کل سال ۲۰۲۱ حفظ کرد که جدای از ارزش و نرخ رشد فزاینده، مازاد تجاری سالانه به رکورد ۶۷۶.۴ میلیارد یوان (۱۰۶.۴ میلیارد دلار) رسید.

این ارقام عمدتاً مربوط به از سرگیری سریع فعالیت های اقتصادی چین از زمان شیوع کووید-۱۹ است زیرا اقدامات موثر مهار سرایت، زمان ارزشمندی را برای چین برای دستیابی به برتری در تجارت جهانی به ارمغان آورده است.

در عین حال، در زمانی که ظرفیت تولید و عرضه اکثر کشورها به شدت تحت تأثیر این بیماری همه‌گیر قرار گرفته بود، چین با زنجیره صنعتی پایدار و یکپارچه خود توانست نقش یک مرکز عرضه جهانی را ایفا کند که این امر این امکان را فراهم می‌آورد تا بخش بزرگی را در اختیار بگیرد. بخشی از سهم صادرات از اقتصادهای توسعه یافته در زمینه اختلالات عرضه خارج از کشور است.

همچنین رشد صادرات طی دو سال گذشته به دلیل افزایش قیمت ها بوده است. در سال ۲۰۲۰، منابع مواد پیشگیری کننده از کووید-۱۹ و صادرات محصولات تولیدی پیشرفته به سرعت افزایش یافت، که در آن سال صادرات را به شدت تحریک کرد. در همین حال، در سال ۲۰۲۱، صادرات تجهیزات الکترومکانیکی و حمل و نقل به سرعت افزایش یافت و الگوی رشد صادرات را به الگوی قیمت محور تبدیل کرد، زیرا قیمت کالاها به طور قابل توجهی به دلیل کمبود در زنجیره تامین جهانی افزایش یافت.

عوامل کلیدی در ۲۰۲۲
عوامل کلیدی مؤثر بر صادرات چین در سال ۲۰۲۲ مسائل عرضه و تقاضا است. در جبهه عرضه، مسائلی از جمله پیشرفت بهبود تولید در ایالات متحده، اروپا و آسیای جنوب شرقی، ازدحام جهانی بنادر و کمبود ظرفیت حمل و نقل اهمیت زیادی برای صادرات چین در سال جاری خواهد داشت.

در درجه نخست، احتمال دارد تا تولید در ایالات متحده، اروپا و آسیای جنوب شرقی به تدریج در سال ۲۰۲۲ بهبود یابد، اما تأثیر مداوم این همه گیری را نمی توان نادیده گرفت. اگرچه کووید-۱۹ هنوز در سطح جهانی در حال گسترش است، با واکسیناسیون بیشتر و تجربه پیشگیری، ممکن است تأثیر آن بر تولید خارج از کشور به تدریج ضعیف شود.

گزارشها نشان می دهد که نرخ بهره برداری از ظرفیت تولید ایالات متحده در ماه اکتبر به ۷۷.۳ درصد بازگشته و در ۱۹ کشور منطقه یورو در نوامبر ۸۲.۷ درصد یعنی هر دو نزدیک به سطوح قبل از COVID بوده است. شاخص های تولید صنعتی مالزی و سنگاپور نیز در ماه نوامبر به ترتیب ۱۲۴.۹ و ۱۲۲.۲ بوده که هر دو بالاتر از سطح قبل از همه گیری است.

بهبود در خارج از کشور ممکن است بر صادرات چین تأثیر بگذارد در حالی که ابهامات زیادی در رابطه با این ویروس مانند سویه بیشتر و تأثیر آنها بر سلامت عمومی وجود دارد. بنابراین، تاثیر کووید-۱۹ باید به دقت تحت نظر باشد.

دومین مسئله این است که مسائلی مانند تراکم بنادر، کمبود ظرفیت حمل و نقل و استرس های زنجیره تامین جهانی در حال کاهش هستند. به عنوان مثال، خبرگزاری شین هوا گزارش داد که دولت ایالات متحده در ۱۳ اکتبر اعلام کرد که بندر لس آنجلس برای رفع مشکلات زنجیره تامین مرتبط با بیماری همه گیر به فعالیت های ۲۴ ساعته و هفت روزه در هفته گسترش می دهد.

سومین نکته نیز این است که مزیت های تولیدی چین از رده پایین به سطح بالا در حال حرکت است. صنعت تولید این کشور دارای پایه محکم و مزیت های نسبی قابل توجهی در مقوله های صنعتی، بهره وری نیروی کار، ساختار اقتصادی و زیرساخت های حمایتی است. در سال های اخیر، صادرات محصولات با فناوری پیشرفته چین ۳۰ درصد از کل صادرات را به خود اختصاص داده است.

از آنجایی که مزیت های تولید به سمت صادرات محصولات پیشرفته در حال ارتقا است، در آینده از انعطاف پذیری بیشتری برخوردار خواهند شد. از منظر تقاضا، شروع مجدد چرخه ژوگلار در ایالات متحده و اروپا، تضعیف تقاضای مصرف کالاهای بادوام در روند روابط تجاری ایالات متحده و چین و ایالات متحده عوامل مهمی هستند که بر تعداد صادرات سال ۲۰۲۲ تأثیر می گذارد.

شروع مجدد چرخه ژوگلار در ایالات متحده و اروپا احتمالاً تقاضا برای محصولات الکترومکانیکی را افزایش خواهد داد. طبق گزارش سرویس چاینا نیوز، دولت ایالات متحده در ۱۵ نوامبر لایحه زیرساختی را به مبلغ حدود یک تریلیون دلار اعلام کرد که ۵۵۰ میلیارد دلار را به زیرساخت های حمل و نقل، به روز رسانی و بهبود سیستم های تامین آب، شبکه ها و شبکه های پهن باند اختصاص خواهد داد. بر همین اساس، صادرات محصولات مکانیکی و الکتریکی همچنان رکن صادرات چین در سال جاری است.

لغو یارانه های مالی ایالات متحده، همراه با تشدید سیاست پولی این کشور و رشد ضعیف مصرف کالاها، ممکن است صادرات چین را کاهش دهد. کووید-۱۹ چالش هایی مانند رکود در رشد تولید ناخالص داخلی و افزایش بیکاری را برای اقتصاد ایالات متحده به همراه داشته است. بنابراین، دولت ایالات متحده به منظور افزایش مصرف، یارانه های بیشتری را برای شهروندان صادر کرد که موجب افزایش تقاضا برای کالاهای بادوام از چین شده است.

با این حال، دور سوم یارانه ها به منظور ایجاد محرک های مالی در ایالات متحده اساساً صادر شده و به منظور ارتقای بهبود اشتغال، ۲۶ ایالت در ایالات متحده اعلام کرده که صدور یارانه بیکاری ۳۰۰ دلاری در هفته را متوقف می کنند. نرخ رشد درآمد ساکنان ممکن است در آینده کاهش بیشتری یابد، که ممکن است بر ارقام صادرات چین در سال ۲۰۲۲ تأثیر بگذارد.

همچنین، تسهیل روابط اقتصادی و تجاری چین و آمریکا همچنان کلیدی برای تقویت صادرات کالاهای چینی است.

تعرفه های فعلی آمریکا بر چین همچنان ۳۷۰ میلیارد دلار کالا را پوشش می دهد. مسلم است که بهبود تدریجی روابط اقتصادی و تجاری چین و آمریکا و اجرایی شدن فهرست محرومیت از تعرفه، منافعی را برای تجارت دو طرف به همراه خواهد داشت. قابل توجه است که با تحت کنترل بهتر این بیماری در سطح جهانی، صادرات مرتبط با کووید-۱۹ ممکن است ضعیف شود. همچنین، تجهیزات پزشکی و صنایع الکترونیک مصرفی احتمالاً شاهد تأثیرات این توسعه خواهند بود.