بازار؛ گروه بین الملل: کشورهای اروپایی عضو برجام موسوم به تروئیکای اروپایی روز جمعه در بیانیه‌ای نوشتند، مذاکرات وین در حال رسیدن به مراحل پایانی است. به نوشته خبرگزاری «رویترز»، در بیانیه مشترک فرانسه، آلمان و انگلیس آمده است: «ماه ژانویه فشرده‌ترین دوره از این مذاکرات تا به زمان حال بوده است».
این بیانیه می‌افزاید: «همه این را می‌دانند که در حال رسیدن به مرحله نهایی هستیم که نیازمند اتخاذ تصمیمات سیاسی است. از این رو مذاکره‌کنندگان برای رایزنی به پایتخت‌های خود برمی‌گردند».
«انریکه مورا» هماهنگ‌کننده اروپایی مذاکرات وین نیز در پیام توئیتری مشابهی ضمن اعلام تنفس در دور هشتم مذاکرات رفع تحریمهای ایران نوشت: «شرکت‌کنندگان در مذاکرات برای رایزنی و دریافت دستورالعمل‌ها به پایتخت‌های خود رفته و هفته آینده بازمی‌گردند. اکنون زمان اتخاذ تصمیمات سیاسی است. سفر همگی شرکت‌کنندگان به سلامت».
در همین خصوص یک منبع مطلع به خبرگزاری فارس گفته است که با توجه به اهمیت موضوعات باقیمانده و لزوم اتخاذ تصمیمات سیاسی، براساس تفاهم صورت گرفته هیأت‌ها
برای مشورت و رایزنی به پایتخت‌ها مراجعت می‌کنند و بعد از این وقفه یک هفته‌ای، مذاکرات از سر گرفته خواهد شد.
این منبع با بیان این‌که روند گفت‌وگوها در مجموع سازنده و رو به جلو بوده، اظهار داشته است: اگر طرف‌های مقابل پس از بازگشت از پایتخت‌ها تصمیمات لازم را اتخاذ کنند، امکان حرکت سریع‌تر به سمت توافق وجود دارد.
از سوی دیگر شاهد رسانه ای شدن جدایی «ریچارد نفیو» طراح تحریمهای ایران از تیم مذاکرات هسته ای آمریکا بودیم. برخی رسانه ای کردن این موضوع را برای فشار به دولت بایدن برای ممانعت از حصول به توافق هسته ای ارزیابی کرده اند.
خبرنگار بازار در گفتگو با پروفسور «نادر انتصار» رئیس دانشکده علوم سیاسی دانشگاه آلاباما آمریکا به بررسی این موضوع پرداخته است که در ادامه می آید.
نادر انتصار دانشمند سیاسی ایرانی، استاد و رئیس گروه علوم سیاسی و عدالت کیفری، دانشگاه آلابامای جنوبی است. وی به مدرک کارشناسی از دانشگاه کالیفرنیا، لس آنجلس و مدرک کارشناسی ارشد و دکترای خود از دانشگاه سنت لوئیس، میسوری دست یافت. وی به دلیل تحقیقاتش در زمینه سیاست خاورمیانه مشهور است.
*اخیرا اخباری در خصوص تغییر در تیم مذاکرات هسته ای آمریکا منتشر شده است و «ریچارد نفیو» که از او به عنوان طراح تحریمهای آمریکا یاد می شود از این تیم جدا شده است. برخی این تغییر را سیگنال مثبت به ایران می دانند. نظر شما چیست؟
علاوه بر «ریچارد نفیو»، افراد دیگری نیز بودند که از دسامبر سال گذشته تیم مذاکره کننده آمریکا را ترک کردند. به عنوان مثال، دکتر «آریانا طباطبایی»، کارشناس علوم سیاسی ایرانی الاصل نیز تیم آمریکا را ترک کرد و اکنون در دفتر معاونت کنترل تسلیحات و امنیت بین المللی وزیر امور خارجه به کار خود ادامه خواهد داد.
من دلیل خروج دکتر طباطبایی از تیم مذاکره‌کننده آمریکا را نمی‌دانم، اما ریچارد نفیو که به عنوان معاون نماینده آمریکا در ایران فعالیت می‌کرد، ظاهراً خواهان مذاکره واشنگتن برای توافق جدید یا جایگزین برجام بود.
رابرت مالی، نماینده ارشد آمریکا در ایران و بسیاری دیگر با این موضوع مخالف بودند و استدلال می‌کردند که احیای برجام بهترین راه برای تقویت منافع آمریکا و تنزل دائمی برنامه هسته‌ای ایران است.
بیش از هر چیز دیگری، اختلافات درون تیم ایالات متحده باعث خروج ریچارد نفیو شد. به سختی می توان گفت که آیا برکناری نیفیو می تواند به عنوان سیگنال مثبتی برای ایران تلقی شود یا خیر. در چند هفته آینده درک بهتری از این تحولات خواهیم داشت.
*اگر فرض کنیم که این تغییرات سیگنال مثبت به ایران است آیا دولت بایدن قادر خواهد بود در صورت توافق از تبعات حملات جمهوری خواهان و مخالفان برجام در امان باشد؟ آیا اقداماتی برای از بین بردن توافق در کنگره صورت نخواهد گرفت؟
پایگاه حمایت داخلی جو بایدن مدتی است که در حال فرسایش است. هرگونه توافق احتمالی بین ایران و آمریکا در معرض حملات بی‌رحمانه مخالفان جمهوری‌خواه بایدن و کنگره آمریکا قرار خواهد گرفت. همچنین، مخالفان برجام در کنگره (که شامل بسیاری از دموکرات‌ها نیز می‌شود) تمام تلاش خود را برای شکستن این توافق انجام خواهند داد. هیچ توافقی بین آمریکا و ایران از هجوم کنگره و انتقام «Blob» در امان نخواهد بود.
*ایران اخیرا اعلام کرده در صورتی که تحریمها رفع شود ایران حاضر به مذاکره مستقیم با آمریکا در خصوص مسائل هسته ای است. این در حالی است که آمریکا نیز خواهان گفتگوی مستقیم با ایران پیش از این شده بود. اقدام ایران در مقطع کنونی آیا منجر به افزایش احتمال توافق خواهد شد؟
اگر قرار باشد در مذاکرات فعلی وین پیشرفت قابل توجهی حاصل شود، ممکن است لازم باشد دو طرف متخاصم اصلی (ایران و ایالات متحده) بار دیگر رو در رو برای نهایی کردن یک توافق جدید ملاقات کنند. بیانیه‌های اخیر مقامات بلندپایه ایران به منظور نشان دادن این بود که ایران تا زمانی که آمریکا در اجرای تعهدات برجامی خود و رفع تحریمهای اقتصادی جدی باشد، مخالف مذاکره مستقیم با آمریکا نیست.
*مقامات قطری سفری به ایران و آمریکا داشتند. آیا این سفرها حامل پیامی در خصوص توافق هسته ای بوده است؟
زمان سفر وزیر امور خارجه قطر به تهران و واشنگتن حاکی از آن است که وی با انتقال پیامی مهم به عنوان یک میانجی عمل خواهد کرد. به نظر می رسد قطر نقشی مشابه آنچه عمان چند سال پیش و قبل از امضای برجام ایفا می کرد، ایفا می کند.
*در حالی چندی پیش «جیک سالیوان» در دیدار با مقامات اسرائیلی موضوع توافق موقت با ایران را مطرح کرد و «برت مک گرک» هماهنگ کننده امور خاورمیانه کاخ سفید گفت که ایران و آمریکا در آستانه یک توافق احتمالی برای بازگشت به برجام هستند و دولت بایدن همچنان بر بازگرداندن توافق هسته ای متمرکز است و علاقه ای به توافق موقت «کمتر در ازای کمتر» ندارد. دلیل تمرکز دولت بایدن بر احیای کامل برجام به جای توافق موقت چیست (ایران نیز هر گونه توافق موقت را رد کرده بود)؟
تیم بایدن اکنون به این نتیجه رسیده است که ایران علاقه ای به موافقت با یک توافق موقت یا «کمتر مقابل کمتر» ندارد. همچنین همانطور که قبلاً بیان کردم، احیای برجام از منظر واشنگتن، بهترین جایگزین برای حفاظت از منافع ایالات متحده، مهار برنامه هسته ای ایران و مدیریت تنش های منطقه ای است.
ظاهراً هر دو طرف اکنون روی یک هدف مشترک متمرکز شده اند. این احیای کامل برجام است. آنچه باقی می‌ماند، روش‌ها و گام‌هایی برای بررسی جزئیات قابل راستی‌آزمایی احیای برجام به شکل اصلی آن است.
نظر شما