بازار؛ گروه بین الملل: با تمرکز بر روسیه و چین، اولین سال ریاست جمهوری بایدن به عنوان رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا با رویکرد عمدتاً منفعلانه به خاورمیانه با هدف مدیریت وضعیت موجود مشخص شده است.
مراسم تحلیف ریاست جمهوری جو بایدن در ۲۰ ژانویه ۲۰۲۱ تحت تدابیر امنیتی شدید بی سابقه در مرکز شهر واشنگتن دی سی برگزار شد، تنها دو هفته پس از آن که شورشیان حمله مرگباری را در ساختمان کنگره به راه انداختند.
اما پس از گذشت یک سال، سوالاتی در مورد قدرت نهادهای دموکراتیک آمریکا و همچنین توانایی آن برای تأثیرگذاری بر سایر کشورها باقی می ماند. کمتر جایی وجود دارد که سیاست خارجی ایالات متحده در آن بیشتر از خاورمیانه، شمال آفریقا و جهان اسلام با مشکل مواجه شود.
سلف بایدن یعنی دونالد ترامپ، قوانین موانع مهاجرتی که هنوز اصلاح نشده، توافق با طالبان که منجر به تخلیه شتابزده آمریکا و متحدانش شد، «معاملات صلح» خاورمیانه که فلسطینی‌ها را کنار گذاشت و خروج امریکا از برنامه جامع اقدام مشترک با ایران را به دولت وی واگذار نمود.
زمانی که بایدن به قدرت رسید، قول داد که ایالات متحده آمریکا ۱۲۵۰۰۰ پناهجو را در سال مالی ۲۰۲۱ اسکان خواهد داد که بسیار بیشتر از سقف ۱۵ هزار پناهجوی ترامپ است. با این حال ۶۵ هزار مهاجر جدید در امریکا همچنان با موانع بوروکراتیک روبرو هستند. تخمین زده می شود که بیش از ۲۰۰ هزار افغانی که واجد شرایط دریافت ویزای آمریکا هستند همچنان در افغانستان باقی بمانند. علاوه بر افغان‌ها، ده‌ها هزار متحد عراقی همچنان در بلاتکلیفی باقی مانده‌اند که فرآیند مهاجرت را طی می‌کنند.
در آغاز سال، پروژه بین المللی کمک به پناهندگان فهرستی از ۲۲ پیشنهاد برای دولت بایدن برای بهبود روند پذیرش پناهندگان منتشر کرد. بسیاری از این پیشنهادها شبیه به وعده‌های بایدن در زمان روی کار آمدن وی است، که شامل شفاف‌تر کردن، کارآمدتر کردن فرآیند و استخدام افراد بیشتری برای کار روی برنامه‌ها می‌شود. این پیشنهادها به نفع مهاجران عادی نیز خواهد بود که درخواست‌های آنها در چهار سال گذشته به تاخیر افتاده است.
بازسازی زیرساخت‌های مهاجرتی آمریکا ممکن است سال‌ها طول بکشد، زیرا از زمان روی کار آمدن ترامپ و کاهش ۳۰ درصدی بودجه وزارت خارجه و اجرای توقف گسترده استخدام‌ها، عملکرد ضعیفی داشته است. در همین حال، بحث مهاجرت از طریق مرز جنوبی ایالات متحده بیشتر توجه دولت را به خود جلب کرده است.
پیامدهای اشغال ۲۰ ساله آمریکا و همچنین عقب نشینی عجولانه آن در سال های آینده در افغانستان و کشورهای اطراف آن احساس خواهد شد
زمانی که بایدن برای تصدی پست ریاست جمهوری مبارزات انتخاباتی خود را آغاز کرد، قول داد که به جنگ های همیشگی آمریکا پایان دهد. این مهم به معنای خروج از عراق و افغانستان بود. مشخص نیست که آیا بایدن می توانست کاری متفاوت از تخلیه عجولانه جمعی که در پایان ماه اوت انجام شد انجام دهد یا خیر.
آنچه بلافاصله پس از عقب نشینی مشخص شد این بود که دولت افغانستان که از سوی ایالات متحده حمایت می شود نمی تواند به تنهایی روی پای خود بایستد. باید گفت پیامدهای اشغال ۲۰ ساله آمریکا و همچنین عقب نشینی عجولانه آن در سال های آینده در افغانستان و کشورهای اطراف آن احساس خواهد شد.
اگرچه توافق آبراهام با سیاست ترامپ مبنی بر حمایت از اسرائیل و کشورهای حاشیه خلیج فارس همخوانی داشت، اما با سیاست دیرینه آمریکا مبنی بر مشارکت حداقل فلسطینی ها در مذاکرات بر سر این معاملات بزرگ، ناسازگار بود.
باید گفت عربستان سعودی همچنان از توافق به این دلیل که فلسطینی ها را مستثنی می کند، دوری می کند. در مورد مراکش که با عادی سازی روابط با اسرائیل در ازای به رسمیت شناختن حاکمیت ایالات متحده بر صحرای غربی موافقت کرد، به نظر می رسد که ایالات متحده در زمان بایدن بی سر و صدا به سیاست طولانی مدت خود مبنی بر بی طرفی در این درگیری بازگشته است.
در همین حال، سودان که کودتای آن در اواخر اکتبر همچنان بر ثبات کشور تأثیر می گذارد، به نظر نمی رسد از توافق عادی سازی خود با اسرائیل سودی برده باشد. اگرچه بایدن به ندرت به نام توافقنامه آبراهام اشاره می کند، اما کسانی که بیشتر تحت تاثیر سیاست های ترامپ در قبال اسرائیل قرار می گیرند، فلسطینی ها هستند.
به دلیل حمایت کم بایدن از اسرائیل، باید گفت سیاست او در مورد اسرائیل و فلسطین تغییر چندانی کند. «دیوید لش»، استاد تاریخ در دانشگاه ترینیتی می گوید: سیاست بایدن در قبال اسرائیل و فلسطین بر اساس یک الگوی ثابت است.
بایدن قوی به نظر نمی رسد و اگر کنترل سنا و مجلس را از دست بدهد، عملا نمی تواند در مورد برجام اقدامی انجام دهد
برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) ممکن است یکی از دشوارترین سیاست های بایدن برای اجرا باشد. اگرچه این توافق قبلاً در دوران دولت باراک اوباما ترسیم شده بود، مخالفت با آن در ایالات متحده و در خاورمیانه شدید است. با توجه به تغییراتی که از زمان خروج ترامپ از این توافق در سال ۲۰۱۸ رخ داده است، نمی توان این توافق را از جایی که متوقف کرد، دوباره آغاز کرد.زیرا ایالات متحده آمریکا تحریم های شدید علیه ایران اعمال کرده و در پی آن ایران توانایی های هسته ای خود را افزایش داده است.
جیمز دواین، دانشیار سیاست بین‌الملل در دانشگاه مونت آلیسون، معتقد است که بایدن در هفته‌های اول ریاست جمهوری خود فرصتی را برای ورود مجدد به توافق از دست داده است و اکنون مجبور است چندین موضوع را حل و فصل کند. همچنین با دولت جدید در ایران، اوضاع پیچیده تر شده است. ایرانی‌ها احتمالاً به وضعیت بایدن در داخل کشور نگاه می‌کنند. بایدن قوی به نظر نمی رسد اگر او کنترل کنگره و سنا را از دست بدهد، نمی تواند کاری از پیش برد.
باید گفت ایران نسبت به سال ۲۰۱۵ کمتر به توافق نیاز دارد زیرا جایگزین هایی برای آمریکا مد نظر دارد. ما اکنون به نقطه‌ای می‌رسیم که ایرانی‌ها به توافق نگاه می‌کنند و جایگزین‌هایی برای آمریکا می‌بینند. پیش‌بینی اینکه این روند به کجا می‌رود سخت است.
در مورد سیاست آمریکا در سایر بخش‌های خاورمیانه باید به عادی سازی فزاینده کشورهای خلیج فارس با سوریه اشاره نمود که ایالات متحده آمریکا گفته است با آن مخالف است.
عربستان سعودی که بایدن گفته بود در مورد سابقه حقوق بشر خود پاسخگو خواهد بود، فشار بسیار کمی از سوی این دولت دیده است.
یمن همچنان از قحطی در بحبوحه جنگ رنج می برد، در حالی که افغانستان نیز اخیراً به آن مرحله حساس رسیده است. در نهایت باید گفت دولت بایدن در خاورمیانه سیاست وضع موجود را دنبال می کند و توجه زیادی به منطقه نمی کند. در عوض تمرکز بسیار بیشتری روی روسیه و چین وجود دارد.
نظر شما