علی ابراهیمیان؛ بازار: توجه به داشتن نگاه تجاری در ارزیابی شرکت‌های دانش بنیان کم رنگ است، شرکت‌های دانش بنیان برای کسب این عنوان باید از پروسه بسیار سخت ارزیابی که توسط کارشناسان مورد تأیید انجام می‌شود، عبور کنند. دقت و وسواسی که در این زمینه وجود دارد، شایسته تقدیر است و باعث می‌شود که اعتماد به این پروسه افزایش یابد.
اما در بررسی و تحلیل طرح‌های دانش بنیان شکست خورده به وفور می‌توان به طرح‌های درخشان با بار علمی برخورد کرد که در مسیر تجاری سازی شکست خورده اند.
در واقع تجاری سازی را می‌توان پاشنه آشیل شرکت‌ها و طرح‌های دانش بنیان و فناور عنوان کرد که بخشی از این فقدان نیز به نحوه بررسی کارشناسان در زمان اعطای عنوان دانش بنیان برمی گردد.
یکی از تفاوت‌های کشورهای پیشرفته با کشورهای در حال توسعه را باید در زمینه تجاری سازی طرح‌ها و پژوهش‌ها دانست. در کشورهای پیشرفته درصد بالایی از پروژه‌ها به مرحله تجاری سازی می رسند و حتی این مرحله را تا جهانی سازی پیش می‌برند.
این در حالی است که در کشورهای در حال توسعه شاهد کم بودن این آمار و پروژه‌های بیشماری هستیم که در مرحله تحقیق بسیار عملیاتی بوده اما در مرحله تجاری سازی به طور کامل کنار گذاشته می‌شوند.
بخشی از این فقدان به خود شرکت‌های دانش بنیان و فناوران بر می گردد. این شرکت‌ها و مجموعه‌ها معمولاً از افرادی شکل می‌گیرند که در حوزه‌های تخصصی خود، جزو برترین‌های علمی، دانشگاهی و صنعتی هستند.
طبیعتاً این افراد دید تجاری ندارند و از علوم تجاری سازی، بازاریابی و فروش بی بهره هستند. متأسفانه هیچ اجبار یا نیازی نیز به اضافه کردن چنین فرد متخصصی در حوزه فروش و بازار نیز در ابتدای کار نمی‌بینند. آنها معمولاً روی پروسه تحقیق، نمونه سازی و تولید متمرکز می‌شوند و زمانی احساس نیاز می‌کنند که محصول تولید شده ولی در مرحله تجاری سازی با مشکل جدی روبرو هستند.
گاهی در این مرحله می‌توان به اضافه کردن متخصصین، مشکل را حل کرده و یک محصول یا طرح را از شکست نجات داد اما در بیشتر مواقع نیز گریز از شکست امکان پذیر نیست و به اصطلاح کار از کار گذشته است.
در این میان نباید از نقش تیم‌های ارزیاب در این شکست‌ها نیز به سادگی گذشت. تیم‌های ارزیاب و شرکت‌هایی که در این زمینه فعالیت می‌کنند نیز تماماً از کارشناسان حوزه مورد تخصص خود و از افراد دانشگاهی و علمی انتخاب می‌شوند تا بتوانند نظر قاطعی در مورد طرح‌ها بدهند.
اگرچه این موضوع باعث افزایش کیفی شرکت‌های دانش بنیان شده است اما جای خالی افراد متخصص بازار و تجاری سازی در کنار این کارشناسان علمی و دانشگاهی احساس می‌شود.
شاید زمان آن رسیده است که ارزیابی شرکت‌های دانش بنیان با ترکیبی از تیم‌های علمی و متخصصین تجاری سازی انجام شود و یا این ارزیابی به صورت دو مرحله مجزا برای تعیین سطح علمی و امکان سنجی از نظر تجاری سازی و بازاریابی صورت گیرد.
هزینه‌هایی که دولت برای شرکت‌های دانش بنیان و فناور انجام می‌دهد اگرچه از نظر بسیاری از افراد کافی نیست اما هزینه بالایی در طول سال است که اگر درست مصرف شود، نتیجه آن ظرف چند سال با تجاری سازی و جهانی سازی محصولات مشخص می‌شود.
اگر هدف نهایی حمایت از دانش بنیان‌ها را شکوفایی اقتصاد در نظر گرفته ایم، پس مجبوریم از پروژه‌ها و طرح‌هایی حمایت کنیم که صد در صد قابلیت تجاری سازی و فروش دارند.
نظر شما