بازار؛ گروه استانها: مراسم شب چله یا همان یلدا طولانی‌ترین شبی است که در آن ایرانیان طبق یک سنت و آیین کهن دور هم جمع شده و از برکات سفره‌های این شب بهره‌مند می‌شوند؛ شب یلدا که سال گذشته به دلیل بحران کرونا و وضعیت نامطلوب در زمینه بیماری محدود بود خانواده‌ها را از یک دورهمی دور ساخت.
هرچند به برکت فراهم شدن واکسن و همچنین بهبود وضعیت کرونایی کشور طولانی‌ترین شب سال ۱۴۰۰ بدون محدودیت برگزار می‌شود ولی فشارهای اقتصادی و تورم و خالی بودن جیب دهک‌های متوسط تا پایین جامعه سفره یلدای امسال را کمرنگ کرده است، چرا که قیمت‌های نجومی آجیل و خشکبار و همچنین گرانی میوه‌هایی مانند انار و پرتقال و غیره سفره یلدا را هم امسال کوچک‌تر کرده است.
پسته و رکورد گرانی
هر ساله یک هفته مانده به شب یلدا بازار میوه و خشکبار و همچنین شیرینی‌ها با جنب وجوش فراوانی هم چون شب عید روبرو بود اما امسال که ایرانیان با کاهش محدودیت‌های کرونایی انتظار یک دورهمی خانوادگی را دارند ناخودآگاه با افزایش قیمت‌های آجیل و خشکبار و همچنین انواع میوه و شیرینی روبرو هستند؛ امسال خرید یک کیلو پسته با قیمت ۲۴۰ تا ۳۰۰ هزار تومان برای یک خانواده طبقه متوسط و کارگر قمی چیزی شبیه رؤیا است.
امسال خرید یک کیلو پسته با قیمت ۲۴۰ تا ۳۰۰ هزار تومان برای یک خانواده طبقه متوسط و کارگر قمی چیزی شبیه رؤیا است
هرچند مسئولان اتاق اصناف بازرسی‌ها و نظارت بر بازار شب یلدا را شدت داده‌اند اما این نظارت‌ها نتوانسته جلوی گران فروشی این اقلام که جزء لاینفک سفره شب یلدایی است را بگیرد و قدرت مردم هم برای خرید کاهش داده است؛ قیمت انار، پرتقال و همچنین انواع شیرینی و دیگر اقلام این سفره روند افزایشی به خود گرفته و تقاضا برای آن هم کاهش یافته است؛ بازار یلدای امسال با نارضایتی هم فروشنده و هم خریدار روبرو است.
یلدایی که فروشند و خریدار آن دل خوشی ندارند
برای بررسی وضعیت بازار شب یلدا به سمت چند مغازه خشکبار و آجیل فروشی روانه می‌شوم که می‌توان در همان لحظه قیمت‌های بالای انواع پسته و مغزی جات را حدس زد یک آجیل فروش قمی می‌گوید: به دلیل گرانی قیمت پسته و بادام زمینی و دیگر تنقلات این شب مردم بیشتر به سمت خرید تخمه آفتابگردان رغبت پیدا کرده‌اند و تقاضا برای خرید پسته و آجیل خیلی کم شده است در حالی که طی سال‌های گذشته به قدری تقاضا زیاد بود که نمی‌توانستیم جواب مشتری‌ها را بدهیم.
سید رضا میرحسینی که ۱۳ سالی است در زمینه فروش خشکبار فعالیت دارد با اشاره به نارضایتی خود از بازار شب یلدا می‌افزاید: با توجه به این که ۱۳ سال در زمینه فروش خشکبار فعالیت دارم و برای خود مشتریان ثابتی داشتم امسال نخستین سالی است که در شب یلدا با مشتری کم روبرو هستم نه تنها من بلکه همه آجیل‌فروشی‌ها و خشکبارها همین نظر را دارند تنها مشتری‌هایی که دست آنها به دهنشان می‌رسد برای خرید انواع مغزی جات به مغازه می‌آیند.
دهک‌هایی که این روزها کسی به آنها توجهی ندارد
یک کارگر بازنشسته در گفت‌وگو با خبرنگار بازار می‌گوید: مگر سفره یلدا بدون انار و هندوانه و آجیل و تنقلات رنگی دارد؛ برای خرید این اقلام باید حقوق ۳ ماه خود را هزینه کنم. امسال باید پیش اهل خانه شرمنده باشم چرا مسئولان و دست اندرکاران تنظیم بازار نظارتی ندارند؛ قیمت انار از مغازه‌ای به مغازه دیگر متفاوت است و از ۱۲ هزار تا ۱۸ هزار تومان قیمت دارد.
محمدرضا بیگدلی که یک خانواده ۵ نفره دارد و ۲ فرزندش هم زندگی مستقلی دارند بیان می‌کند: شاید با اهل خانه بتوان کنار آمد اما اگر عروس و یا داماد من برای دورهمی به خانه من بیایند شرمنده می‌مانم چرا که فقط توان خرید یک یا دو قلم میوه را دارم یلدا که هم به سمت چشم و هم‌چشمی رفته؛ اهل خانه وقتی وارد فضای مجازی می‌شوند وقتی تشریفات یلدا و نمادهای تجملاتی و سفره‌های آنچنانی را می‌بینند بیشتر ناراحت می‌شوند هیچ‌کس در چنی موقعیتی شرمنده خانواده خود نباشد.
تب گرانی میوه‌های یلدایی
یک بانوی قمی که در یکی از میدان‌های میوه و تره بار قم برای خرید ملزومات شب یلدا حضور یافته در گفت‌وگو با بازار از وضعیت آشفته بازار میوه گلایه می‌کند و می‌گوید: در رسانه‌ها و اخبار از تأمین و ذخیره فراوان میوه شب یلدا می‌گویند و دائم بحث نظارت و بازرسی این بازار را به رخ می‌کشند اما وقتی به مغازه‌های میوه فروشی می‌رویم میوه با یک نوع کیفیت در مغازه‌های مختلف با نرخ‌های متفاوتی به فروش می‌رود آخر آن پدری که می‌خواهد در این شب خنده بر روی چهره خانواده خود ببیند با این گرانی افسارگسیخته چه باید بکند؟
مگر سفره یلدا بدون انار و هندوانه و آجیل و تنقلات رنگی دارد؛ برای خرید این اقلام باید حقوق ۳ ماه خود را هزینه کنم
ریحانه پارسائیان می‌افزاید: امسال که پسته و مغری جات اصلی از سفره‌های ما پریده به همان تخمه ژاپنی و تخمه کدو هم راضی شدیم که امسال قیمت آن سر به فلک کشیده؛ قیمت یک کیلو تخمه ژاپنی از ۸۰ هزار تومان به ۱۸۰ هزار تومان بالا رفت و تخمه کدویی هم که باید برای آن فاتحه خواند کیلویی ۱۵۰ تا ۱۷۰ هزار تومان به فروش می‌رسد؛ قیمت کیک و شیرینی هم ۲ برابر سال گذشته شده است.
وی خطاب به مسئولان می‌افزاید: مردم ۲۰ ماه با محدودیت روبرو بودند و منتظر بودند امسال در یک شب یلدا دور هم بشینند و از حال و هوای بحران کرونا و غیره بیرون بروند اما وقتی سفره آنها خالی است چطور می‌توانند از مهمان خود پذیرایی کنند؟ مسئولان از خود سئوال کرده‌اند هزینه یک شب یلدا آن اگر دور مهم‌ترین اقلام آن خط بکشیم چقدر می‌شود؟
رصد بازار شب یلدا
معاون سازمان صنعت، معدن و تجارت استان قم با اشاره به اجرای طرح نظارت بر بازار شب یلدا در گفت‌وگو با خبرنگار بازار می‌گوید: طرح نظارت بر بازار شب یلدا شروع شده است و این طرح بر قیمت ۴ نوع کالای مصرفی و ویژه شب یلدا نظارت جدی‌تر دارد این طرح تا ۳۰ آذرماه ادامه خواهد داشت.
احمدرضا سمیعی نسب با بیان اینکه میوه و تره‌بار، آجیل و خشکبار، شیرینی‌ها و کالاهای اساسی نظیر مرغ و تخم مرغ، روغن و برنج و شکر عمده‌ترین کالاهایی است که تمرکز و نظارت بر آن جریان دارد، می‌افزاید: گشت‌های مشترک بازرسی در قم با حضور بازرسان سازمان جهاد کشاورزی، صنعت، معدن و تجارت، اتاق اصناف، بسیج و تعزیرات حکومتی شروع شده است.
وی با تأکید بر اینکه نظارت‌ها بر روی مراکز تأمین این کالاها و همچنین عرضه و توزیع آنها با دقت کافی اِعمال و اگر تخلف و گران فروشی نیز اتفاق افتاده باشد، مطابق قانون با واحد متخلف برخورد می‌شود، تصریح کرد: در موضوع کالاهای اساسی شبکه عرضه کالا شامل مراکز و مجاری مشخص شده و واحدهای صنفی و فروشگاه‌های منتخب و در بحث سایر کالاها نیز واحدهای صنفی پروانه‌دار و دارای مجوز هستند و اگر از قیمت‌های مجاز تخطی کنند با واحدهای متخلف برخورد صورت می‌گیرد.
همه واحدهای صنفی مکلف هستند بر روی کالاهای خود اتیکت که بر روی آن قیمت درج شده را نصب و به مشتری فاکتور ارائه دهند
سمیعی نسب در پاسخ به این سئوال که اگر مردم تخلفی را مشاهده کردند چگونه باید گزارش دهند، بیان می‌کند: شهروندان قمی در صورت مشاهده هرگونه تخلفی از واحدهای صنفی آن را از طریق شماره ۱۲۴ به ستاد خبری سازمان صنعت، معدن و تجارت اطلاع دهند؛ همه واحدهای صنفی مکلف هستند بر روی کالاهای خود اتیکت که بر روی آن قیمت درج شده را نصب و به مشتری فاکتور ارائه دهند، چرا که یکی از راهکارهای مؤثر در جلوگیری از تخلف گران‌فروشی به شمار می‌آید.
نظارت بر اقلام اساسی
معاون سازمان صنعت، معدن و تجارت استان قم همچنین ادامه داد: این نظارت‌ها روی چهار کالای اساسی که در این ایام مصرف بیشتری دارند، متمرکز است که شامل میوه و تره‌بار، آجیل و خشکبار، شیرینی‌ها و کالاهای اساسی نظیر مرغ و تخم مرغ، روغن و برنج و شکر می شود.
سمیعی نسب با بیان اینکه این نظارت‌ها بر روی مراکز تأمین این کالاها و همچنین عرضه و توزیع آنها با دقت کافی اِعمال و اگر تخلف و گران فروشی نیز اتفاق افتاده باشد، مطابق قانون با واحد متخلف برخورد می‌شود، می‌افزاید: برای نظارت بیشتر رئیس شعبه به صورت سیار حضور پیدا می‌کند و اگر نیاز باشد در خصوص تخلف‌های مهم، همان جا در محل رأی را صادر و برخوردهای بازدارنده نیز با متخلف انجام خواهد شد.
با استناد به گفت‌وگوی معاون امور بازرسی سازمان صمت قم، بازار شب یلدا با شدت در حال کنترل و بازرسی است اما باز هم در این زمینه تخلفاتی وجود دارد که باعث گلایه و عدم رضایت شهروندان قمی شده است مانند بازار آشفته آجیل و خشکبار که مهم‌ترین نارضایتی را به دنبال داشته است؛ برای این امر وضعیت بازار آجیل را از رئیس اتحادیه خواربارفروشی‌های قم جویا می‌شوم.
گرانی آجیل به دلیل جلوگیری از واردات
رئیس اتحادیه خواربارفروشی‌های قم در گفت‌وگو با خبرنگار بازار در زمینه گرانی قیمت آجیل و انواع خشکبار به ویژه در شب یلدا می‌گوید: قیمت آجیل امسال نسبت به سال گذشته بالا رفته و وقتی بازار را رصد می‌کنیم با توجه به این که جلوی واردات خشکباری مانند مغز بادام و گردو گرفته شد این نوع کالا با افزایش قیمت روبرو می‌شود.
سید حسن امیرحسینی می‌افزاید: قیمت خشکبار از یک ماه پیش بالا رفته و بادام هندی در حال حاضر تا ۳۵۰ هزار تومان به فروش می‌رود انواع پسته هم از ۲۴۰ هزار تومان شروع می‌شود که قیمت پسته بستگی به نوع و کیفیت آن قیمت گذاری می‌شود؛ پست اکبری ۲۸۰ هزار تومان است پسته‌ای هم داریم که از ۲۳۰ تا ۲۶۰ هزار تومان قیمت گذاری شده است.
آمار تولید انار در قم به دلیل سرمازدگی‌های باغات طی سال‌های گذشته کاهش یافته است ولی در سال‌های اوج تولید این میوه در قم تنها ۵۰ تن بود
به گفته وی، قیمت‌ها در مقایسه با سال گذشته افزایش چشمگیری داشته است که این افزایش با نوسانات نرخ ارز و دلار هم مرتبط است، امسال تقاضا برای انواع مغزی جات و آجیل بسیار اندک است و در شب یلدا قدرت خرید مردم کاهش یافته و به طبع آن استقبالی از این کالا نشده است.
با توجه به این که انار جزو میوه‌های شاخص شب یلدا است برای بررسی وضعیت تولید و تأمین این میوه به سمت جهاد کشاورزی رفته و از مدیر امور باغبانی این نهاد درباره وضعیت عرضه این میوه گفت‌وگو می‌کنم.
انار به انداز کافی در بازار قم وجود دارد
مدیر امور باغبانی جهاد کشاورزی استان قم درباره وضعیت تولید انار در قم می‌گوید: تولید این میوه در استان بسیار پایین است و ما بین ۲۰ تا ۳۰ تن تولید داریم جایگاه ما در این زمینه مطلوب نیست، آن هم به دلیل سرمازدگی‌های باغات انار در سال‌های گذشته آمار تولید کاهش یافته است و در سال‌های اوج تولید این میوه در قم تنها ۵۰ تن بود.
مسلم ابراهیمی می‌افزاید: اکنون بین ۲۰ تا ۳۰ تن تولید انار داریم و با توجه به تقاضای بسیار این میوه ما برای مازاد مصرفی استان از دیگر استانهای کشور وارد و تأمین می‌کنیم؛ انار قم بیشتر از ساوه و شیراز تأمین می‌شود؛ انار به صورت تازه و حتی فرآورده‌های آن که شامل آب انار و یا رب انار است از دیگر استانها تأمین شده امسال هم که صادرات استان‌هایی که در تولید انار شاخص هستند با مشکل برخورده است؛ بسیاری از استانها مازاد تولید خود را در سردخانه نگه می‌دارند ولی ما به اندازه کافی برای شب یلدا انار تأمین کرده‌ایم.
به گفته وی، انار در میوه فروشی‌های قم از ۱۵ هزار تومان تا ۱۸ هزار تومان و در بازار میوه و تره بار از ۸ هزار تومان تا ۱۲ هزار تومان بستگی به نوع و کیفیت آن عرضه می‌شود.
دو برابر شدن قیمت شیرینی‌ها
طبق گفته ابراهیم استواری رئیس اتحادیه شیرینی‌پزهای قم قیمت انواع کیک و شیرینی شب یلدا امسال نسبت به سال گذشته با دو برابر قیمت روبرو است و بازار خرید آن هم کاهش یافته است همچنین به دلیل بالا رفتن قیمت شکر قیمت شیرینی بالا رفته است و با توجه به عدم تقاضا و محدودیت‌های کرونایی گذشته بسیاری از قنادی‌های استان حتی اقدام به تعطیلی واحدهای خود کرده‌اند.
افزایش قیمت کالاهای اصلی و پرمصرف در مناسبت‌های خاص فقط به دلیل افزایش تقاضا نیست بلکه سودجویان و دلالان نیز در این زمینه نقش مهمی را بازی می‌کنند؛ برای جمایت از اقشار آسیب‌پذیر بازرسان و نهادهای نظارتی باید در این ایام فعالیت مضاعفی داشته باشند تا طولانی ترین شب سال به بزرگترین خاطره تلخ و شرمندگی سرپرستان خانوار تبدیل نشود.
نظر شما