ایران به حصول توافق در وین خوشبین تر است| بازی «پلیس بد؛ پلیس خوب» توسط غربی‌ها

بازار؛ گروه بین الملل: پس از اولین نشست دور هفتم مذاکرات وین که خروجی مثبتی نداشت، نشست دوم این دور در حال برگزاری است و اظهارنظرهای امیدوارکننده نسبت به آینده مذاکرات خروجی آن بود.

به گونه ای که اولیانوف، نماینده روسیه در مذاکرات وین خبر داده کارگروه زمان‌بندی توافق برای نخستین بار از زمان آغاز دور جدید گفت‌وگوها تشکیل شده است.

در عین حال برخی کشورها از جمله آلمان اظهار داشته اند که هیچ پیشرفتی در مذاکرات وجود ندارد و ایران را تهدید به اتمام وقت دیپلماسی کرده اند. البته این موضع گیری را باید مرتبط به تغییر دولت آلمان نسبت داد؛ دولتی که وزیر خارجه آن از حزب سبزها است که در مواضع خود نسبت به ایران تندتر هستند.

خبرنگار بازار در گفتگو با پروفسور «نادر انتصار» رئیس دانشکده علوم سیاسی دانشگاه آلاباما آمریکا به بررسی این موضوع پرداخته است که در ادامه می آید.

نادر انتصار دانشمند سیاسی ایرانی، استاد و رئیس گروه علوم سیاسی و عدالت کیفری، دانشگاه آلابامای جنوبی است. وی به مدرک کارشناسی از دانشگاه کالیفرنیا، لس آنجلس و مدرک کارشناسی ارشد و دکترای خود از دانشگاه سنت لوئیس، میسوری دست یافت. وی به دلیل تحقیقاتش در زمینه سیاست خاورمیانه مشهور است.

*اولین نشست هفتمین دور مذاکرات وین در حالی به پایان رسیده بود که انتظار حصول توافق را غیر محتمل کرده بود. اما در چند روز اخیر و متعاقب دومین نشست اخبار مثبت از ادامه روند مذاکرات مخابره شد و طرفین اروپایی نیز اظهارات مثبتی بیان کرده بودند. دلیل تغییر مواضع در یک هفته اخیر چه بود؟
پس از دومین نشست مرحله کنونی مذاکرات وین، ایران در سطح عمومی بسیار خوشبین تر از سه کشور اروپای غربی بود. برخی منابع رسانه ای غربی (مثلاً روزنامه انگلیسی گاردین) گزارش دادند که این ایران بود و نه غرب که تغییر موضع داد و بر اساس نکاتی که قبلاً در مذاکرات به رهبری عباس عراقچی مورد بحث و توافق قرار گرفته بود، به مذاکره ادامه داد. بر اساس گزارش این روزنامه یعنی مذاکرات بر اساس توافقات قبلی تیم دولت روحانی ادامه پیدا کرد.

از سوی دیگر، ایران استدلال کرده است که این غرب بود که در نهایت تسلیم شد و بر اساس اصولی که در دو سندی که تیم به رهبری علی باقری به 1+4 ارائه کرده بود، با از سرگیری مذاکرات موافقت کرد.

به نظر می رسد که هر یک از طرفین در تلاش است تا طرف مقابل را در حال اصلاح خواسته های خود نشان دهد و در حال حاضر اطمینان از صحت گزارش هایی که برای مصرف عمومی در دسترس قرار می گیرد دشوار است. شاید هر دو طرف کمی از مواضع خود کوتاه آمده باشند. فقط زمان می تواند این موضوع را مشخص کند.

*نقش روسیه و چین را در مذاکرات اخیر چگونه ارزیابی می کنند و تا چه میزان بر اشتراک نظرات طرف مقابل با ایران موثر هستند؟
من فکر می‌کنم که روسیه و چین، به اصطلاح، همچنان در محدودیت هستند. دیدگاه ها و مواضع غربی ها مستقیماً توسط E-3 به ایران منتقل می شود و شرکت کننده اصلی غربی (یعنی ایالات متحده) فعالیت های خود را با E-3 هماهنگ می کند و نه لزوماً با روسیه یا چین.

واشنگتن به استفاده از مجرای پکن-مسکو برای ارسال سیگنال به ایران در مورد برخی مسائل، متکی بوده و احتمالاً به استفاده از آن ادامه خواهد داد. با این حال، تا زمانی که ایران و ایالات متحده مستقیماً با یکدیگر مذاکره نکنند، E-3 کانال اصلی بین تهران و واشنگتن خواهد بود.

*رافائل گروسی مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی اعلام کرده است به دنبال توافق با ایران برای نصب مجدد دوربین‌هایش در تاسیسات کرج است. و گفته است اینکه ندانیم چه اتفاقی در تاسیسات کرج می‌افتد مانع از آن می‌شود که به مذاکره کنندگان در وین اطلاعات بدهیم. ارزیابی شما از سخنان وی چیست؟
آژانس بین المللی انرژی اتمی همچنان وانمود می کند که پروتکل الحاقی برای ایران الزام آور است. اما با خروج آمریکا از برجام، پایبندی داوطلبانه ایران به پروتکل الحاقی پایان یافت و مجلس ایران نیز قانونی در این زمینه تصویب کرد. ایران همچنان به توافقنامه پادمانی خود با آژانس پایبند است و تأسیسات کرج در حیطه اختیارات آژانس نیست.

تاسیسات کرج یک مرکز تولید یا ذخیره سازی مواد هسته ای نیست. تا زمانی که گروسی شواهد قابل تاییدی بر خلاف آن نداشته باشد، نمی تواند بر اساس توافقنامه پادمان آژانس بین المللی انرژی اتمی با ایران خواستار بازرسی از تاسیسات کرج شود. متأسفانه، گروسی به عنوان یک عامل سیاسی عمل کرده است تا به عنوان رئیس یک سازمان بین المللی با کارکرد فنی.

*گروسی همچنین گفته است: برخی موضوعات همانند پیدا شدن مواد هسته‌ای در برخی مناطقی که از سوی ایران اعلام نشده بود، نیازمند توضیح تهران است. به نظر می رسد این موضوع نیز به سرنوشت مذاکرات هسته ای رقم خورده است. ارزیابی شما چیست؟
همانطور که اشاره کردید، بخشی از دلیل ممکن است به دلیل دیدگاه های انتقادی حزب حاکم جدید آلمان نسبت به ایران باشد. اما، کاری که آلمان انجام می دهد، مشابه کاری است که فرانسه در دور قبلی مذاکرات هسته ای، چه قبل و چه بعد از برجام انجام داده است.

اروپایی ها در گذشته نقش «پلیس بد، پلیس خوب» را بین خود و بین ایالات متحده در مذاکرات هسته ای با ایران تقسیم کرده اند. این یک تاکتیک قدیمی مذاکره است که برای وادار کردن حریف به تسلیم طراحی شده است.