اکبر فتحی در گفتگو با خبرنگار بازار در خصوص ۱۴ آذر روز جهانی خاک گفت: شیوه‌های کشاورزی ناپایدار و بهره برداری بیش از حد از منابع طبیعی و همچنین افزایش جمعیت، فشار فزاینده ای را بر خاک وارد کرده و باعث نرخ‌های نگران کننده تخریب خاک در سطح جهان می‌شود.
فتحی افزود: خاک منبع عظیم و ثروت گرانقدری است که بسیاری از مسائل حیاتی و نیازهای ضروری انسان و جامعه به آن وابسته است، خاک پایه و اساس کشاورزی است و بیش از ۹۵ درصد نیازهای غذایی بشر در بستر خاک تولید و تأمین می‌شود این در حالی است که بشر با اقداماتی که در راستای توسعه و زندگی راحت تر انجام می‌دهد باعث آلودگی و نابودی این مؤلفه زیستی مهم شده است.
آلودگی خاک یک تهدید پنهانی در زیر پای انسان است
وی گفت: در حالی که بسیاری از تغییرات و آلودگی‌های ایجاد شده در زمین توسط انسان قابل مشاهده است، آلودگی خاک تقریباً نامرئی اما بسیار خطرناک است. در واقع آلودگی خاک یک تهدید پنهانی در زیر پای انسان است، آلودگی خاک از طریق کشاورزی ناپایدار، فعالیت‌های صنعتی، معدنی و زباله‌های مناطق مسکونی به وجود می‌آید.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان افزود: خاک دارای پتانسیل بالایی برای فیلتر کردن و جذب آلاینده‌ها، تخریب و کاهش اثرات منفی آلاینده‌ها است، اما این ظرفیت محدود است و تاکنون یک سوم از خاک کره زمین بر اثر توسعه ناپایدار فعالیت‌های انسانی نابود شده است، با توجه به پیش‌بینی افزایش جمعیت جهان تا سال ۲۰۵۰ به ۹ میلیارد نفر، آلودگی خاک به یک تهدید جهانی تبدیل خواهد شد.
وی گفت: امسال به مناسبت ۵ دسامبر ۱۴ آذر روز جهانی خاک، سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) تهدید ناشی از شور شدن خاک برای امنیت غذایی جهانی را برجسته کرده و با شعار «توقف شور شدن خاک، تقویت باردهی خاک» به استقبال این روز رفته و هشدار داده است که بسیاری از کشورها هنوز ظرفیت کافی برای تجزیه و تحلیل خاک ندارند.
بیش از ۱۰ درصد زمین‌های زراعی متأثر از نمک است
فتحی ابراز داشت: شیوه‌های کشاورزی ناپایدار و بهره برداری بیش از حد از منابع طبیعی و همچنین افزایش جمعیت، فشار فزاینده ای را بر خاک وارد کرده و باعث نرخ‌های نگران کننده تخریب خاک در سطح جهان می‌شود همانطور که در نقشه جهانی خاک‌های متأثر از نمک که توسط فائو در ماه اکتبر ارائه شد، بیش از ۸۳۳ میلیون هکتار از خاک‌ها در سراسر جهان در حال حاضر تحت تأثیر نمک قرار دارند؛ برآوردها نشان می‌دهد که بیش از ۱۰ درصد از زمین‌های زراعی متأثر از نمک است، که خطر بزرگی برای امنیت غذایی در سراسر جهان است.
وی افزود: مدیریت مناطق متأثر از نمک نیازمند یک رویکرد یکپارچه، شامل خاک پایدار و مدیریت آبیاری و زهکشی، انتخاب محصولات و گیاهان مقاوم به نمک از جمله هالوفیت ها است که می‌توانند به خوبی در چنین محیط‌هایی رشد کنند.
فتحی ابراز داشت: جمع آوری داده‌های خاک و ایجاد ظرفیت کافی در آزمایشگاه‌های خاک کشورهای عضو فائو برای مدیریت منابع زمین متأثر از خاک و هموار کردن پایه‌های کشاورزی دیجیتال در آینده ضروری است.
وی گفت: خاک بستر زندگی است و مهمترین خدمات اکوسیستمی را برای زندگی انسان و سایر موجودات زنده فراهم می‌آورد؛ خاک بنیاد و شالوده اصلی ترین عملکردهای حیاتی است و علیرغم اهمیت وافر خاک، آنچنان که شایسته بوده به حفاظت از این ماده شگفت انگیز پرداخته نشده است. به ویژه در کشور ما، فرسایش خاک یکی از جدی ترین مخاطرات و معضلات است. فرسایش خاک در ایران از روند افزایشی برخوردار بوده است این در حالی است که به طور متوسط در مناطق خشک و نیمه خشک مانند ایران بیش از ۳۰۰ سال زمان لازم است تا یک سانتیمتر خاک زراعی به وجود آید.
حفاظت خاک تضمین زندگی برای نسل‌های آینده است
فتحی گفت: از مهمترین اثرات فرسایش خاک می‌توان به کاهش نفوذپذیری خاک و رخداد سیل‌های سهمگین، کاهش حاصلخیزی خاک، هدر رفت عناصر مغذّی خاک، کاهش توان تولید محصول، از دست رفتن کربن آلی خاک، و افزایش شوری خاک، کاهش کیفیت و افزایش کدورت، آب‌های سطحی و آلودگی آب به مواد آلی و عناصر سنگین، کاهش ظرفیت مخازن از طریق افزایش رسوب گذاری پشت سدها و کاهش عمر مفید سدها، پراکنش ریزگردهای پایدار در هوا اشاره کرد.
وی ابراز داشت: حفاظت خاک در واقع حفاظت از سرمایه کشور و تضمین زندگی برای نسل‌های آینده است. بنابراین بر ماست که با اراده‌ای راسخ با مدیریت بهینه اراضی از هدر رفت خاک؛ این ماده ارزشمند و امانت آیندگان محافظت کنیم.
فتحی افزود: برنامه‌های مختلفی در ستاد سازمان جهاد کشاورزی استان و شهرستان‌ها در راستای فرهنگ سازی حفاظت از خاک به عنوان بستر حیات تمامی مخلوقات و بستر تولید انواع محصولات کشاورزی تدارک دیده شده است.
وی گفت: متأسفانه خاک در معرض انواع تهدیدات اعم از فرسایش‌های بادی و آبی در اثر تغییرات اقلیمی و تغییر کاربری ها در اثر توسعه شهرها و روستاها و آلودگی‌ها در اثر ورود آب‌های نامتعارف به آن و مصرف انواع نهاده‌های شیمیایی قرار دارد و اگر در استفاده از خاک اصول علمی و ملاحظات زیست محیطی رعایت نشود این سرمایه خدادادی از بین خواهد رفت خوشبختانه قانون حفاظت از خاک در سال ۱۳۹۸ مصوب و ابلاغ شده و وظیفه هر کدام از دستگاه‌های مربوطه در آن مشخص شده است طبیعتاً حفاظت از خاک یک عزم عمومی را می‌طلبد مخصوصاً استفاده کنندگان از این سرمایه در حفاظت و پربار نمودن آن وظایف سنگین‌تری دارند که در این راستا کشاورزان زحمتکش در هماهنگی با کارشناسان این حوزه در زمینه نحوه استفاده صحیح از نهاده‌های شیمیایی و اقدامات به زراعی مشتمل بر کم خاک ورزی و کشت مستقیم و روش‌های صحیح شخم و… اقدامات خوبی را انجام می‌دهند که ضرورت دارد در تمامی سطوح کشت بسط یابد.
نظر شما