بازار، گروه استانها: عروسک‌های بومی پروژه بین‌المللی ترسیب کربن محدوده سربیشه نمونه‌ای از عروسک‌های دست‌ساز است که یادآور لالایی‌ها، شعرهای قدیمی و خاطرات زندگی روستایی و عشایری است.
پروژه ترسیب کربن، در قالب یکی از طرح‌های ایجاد کسب و کار پایدار و با همکاری اداره‌کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان، دفتر عمران ملل متحد، سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور احیا شده است و با راه‌اندازی یک تعاونی این راه ادامه‌دار شده است تا باعث اشتغال پایدار در این منطقه شود.
این عروسک‌ها در واقع فریادی هستند که سال‌ها خاموش شده بود، فریادی از هنر دستان زنان توانمند روستایی و فریاد فرهنگ‌های یک منطقه، اکنون هر کودک و زن این روستاها عروسکی می‌سازد و داستان زندگی‌اش را در قالب این عروسک روایت می‌کند.
هدف اشتغال روستاییان بود
در همین راستا «آمنه سیاری»، مدیرعامل شرکت تعاونی روستایی الغدیر در خراسان جنوبی که در ابتدای شروع کار تسهیل‌گر پروژه ترسیب کربن در خراسان جنوبی بود، به خبرنگار بازار گفت: احیاء عروسک‌ها در راستای پروژه بین المللی ترسیب کربن منابع طبیعی خراسان جنوبی بود.
وی تصریح کرد: در این پروژه هدف، اشتغال روستاییان بود تا مشاغل خرد و زود بازده برای این قشر با درآمدزایی خوب فعال شود.
به گفته وی در سال ۹۲ طرح صنایع دستی اجرا شد که تمام حوزه‌ها از جمله قالی بافی، گلیم بافی و موارد دیگری را در خود داشت و یکی از آنها بازآفرینی عروسک‌های قدیمی بود.
سیاری اظهار کرد: در همین راستا در حوزه سربیشه فراخوان برای یک جشنواره را دادیم که شرایط آن عروسک‌های کاملا قدیمی بود که برای ترغیب مردم جوایزی در نظر گرفته شده بود.
ثبت ملی در آثار معنوی ناملموس
مدیرعامل شرکت تعاونی روستایی الغدیر در خراسان جنوبی عنوان کرد: روستای تاجمیر از روستاهایی بود که مردم آن عشایر بودند و به صورت کامل آداب و رسوم خود را حفظ کرده و در بین عروسک‌های ساخته شده عروسک این روستا که توسط گل بی بی کلندرزهی ساخته شده بود، انتخاب شد.
سیاری اضافه کرد: این عروسک که به جای چشم دکمه داشت و دست نداشت، از خاص‌ترین عروسک‌های قدیمی بود که با نظر کارشناسان انتخاب شد و حتی به عنوان آثار معنوی ناملموس کشور در سال ۹۳ ثبت ملی شد.
وی با بیان اینکه در ابتدا سطح همکاری بانوان تاجمیر کم بود، گفت: بعد از ثبت ملی این عروسک و نمایش آن در کاخ سعدآباد، به نمایشگاه‌های مختلفی رفتیم که مورد استقبال زیادی قرار گرفت و نیاز داشتیم که عروسک های بیشتری تولید شود.
سیاری بیان کرد: به دلیل بافت منطقه و مردم مذهبی آن مشکلاتی داشتیم که با برگزاری تور گردشگری به جزیره قشم و آشنایی مردم با افراد دیگری که با همان بافت، بانوان آنها بسیار فعال در اجتماع هستند، توانستیم نوع نگاه و نگرش را تغییر داده و بانوان روستا را در این حوزه فعال‌تر کنیم.
ثبت برند دوتوک و اشتغال ۶۰ بانو
مدیرعامل شرکت تعاونی روستایی الغدیر در خراسان جنوبی اظهار کرد: در ابتدا زیر نظر پروژه ترسیب کربن بودیم که مقطعی بود و برای بازار فروش و افزایش سازندگان نیاز به ایجاد تعاونی وجود داشت که در نهایت این تعاونی روستایی الغدیر راه‌اندازی شد.
سیاری ادامه داد: در ابتدا بازار فروش مداوم نداشتیم و نیاز داشتیم که این روند ادامه‌دار باشد و از ظرفیت تمام بانوان شهرستان سربیشه برای تولید و فروش استفاده کنیم که با راه‌اندازی تعاونی این کار انجام شد.
وی عنوان کرد: در سال ۹۴ هم به دنبال برندسازی برای عروسک‌های بومی تاجمیر رفتیم که در نهایت برند دوتوک ثبت شد و مجوز دریافت کردیم، دلیل این نام گذاری هم این بود که مردم منطقه به این عروسک‌ها دوتوک می‌گفتند.
ما تعهد داده‌ایم که هر چه تولید با کیفیت وجود داشته باشد و براساس خواسته مشتری باشد، براساس کیفیت قیمت‌گذاری و خریداری می‌شود، عروسک‌های دوتوک فروش خوبی نیز در داخل و خارج از کشور دارند
به گفتۀ وی از آنجایی که این تعاونی فقط در حوزه سربیشه کار می‌کند، اکنون ۶۵۰ نفر عضو تعاونی هستند و ۶۰ بانو با تعاونی برای تولید عروسک‌های بومی و صنایع دستی دیگر همکاری می‌کنند، حتی در روستای تاجمیر و نازدشت مهاجرت معکوس نیز به دلیل فروش خوب این عروسک‌ها وجود داشته است.
سیاری تأکید کرد: ما تعهد داده‌ایم که هر چه تولید با کیفیت وجود داشته باشد و براساس خواسته مشتری باشد، براساس کیفیت قیمت‌گذاری و خریداری می‌شود، عروسک‌های دوتوک فروش خوبی نیز در داخل و خارج از کشور دارند.
وی با بیان اینکه در سطح استان نیز متقاضیان با موزه می‌توانند همکاری کنند، عنوان کرد: در بخش عروسک‌ها فروش برای عروسک‌هایی است که پیشینه تاریخی دارند و هر کدام یک داستان برای خود دارند، مردم نیز به دلیل وجود این پیشینه تاریخی حاضر به خرید این محصولات هستند تا نمادهایی از آداب و رسوم مردم بخش‌های مختلف داشته باشند.
دومین موزه تخصصی عروسک‌های ایرانی در خراسان جنوبی
مدیرعامل شرکت تعاونی روستایی الغدیر در خراسان جنوبی عنوان کرد: در ابتدا مکانی برای فروش نداشتیم و در نماشگاه‌ها و جشنواره‌ها این کار انجام می‌شد تا اینکه سازمان میراث فرهنگی خراسان جنوبی در سال ۹۶ طبقه فوقانی باغ اکبریه را به ما اختصاص دادند.
سیاری اضافه کرد: بعد از یک سال به دنبال فضای دیگری رفتیم و توانستیم مجوز دومین موزه تخصصی عروسک‌های ایرانی را دریافت کنیم و در خانه فروتنی این موزه عروسک‌ها راه‌اندازی و مستقر شده است.
به گفتۀ وی این موزه در بافت تاریخی بیرجند قرار دارد که عروسک‌های بومی مناطق مختلف از جمله بیرجند، سربیشه، زیرکوه، سرایان و مود و بخش عروسک‌های مردم شناسی تاجمیر را در خود دارد.
وی بیان کرد: در این موزه عروسک‌های اقوام مختلف ایران، مشاهیر و گلیم فرش‌ها و کتابخانه قرار دارد و فروشگاه فروش عروسک‌های استان نیز در این موزه مستقر است.
نظر شما