بازار؛ گروه بورس: در حال حاضر شاخص بورس وارد روند نزولی شده و بسیاری از سهامداران را نگران کرده است. «ساسان شاه ویسی» اقتصاددان در گفتگو با خبرگزاری «بازار» با اشاره به اینکه به زودی شاخص بورس وارد روندی باثبات می شود زیرا میزان صادرات غیر نفتی ایران بهبود یافته و اتفاقات مثبتی در فضای بین المللی رخ داده و از طرف دیگر اقتصاد ایران روند رو به رشد را در حال آغاز کردن است به همین دلیل تا پایان سال شاخص ۲ میلیون واحدی را خواهیم دید.
متن کامل گفتگوی خبرنگار خبرگزاری بازار را با «ساسان شاه ویسی» اقتصاددان می خوانیم:
*آیا دولت در نوسانت بورس نقش دارد و به نوعی می خواهد سرمایه ها و نقدینگی های سرگردان را بسوزاند؟
بخشی از اتفاقاتی که در بورس رخ داده در نتیجه تصمیم های فردی خلق الساعه است و تا زمانی که تصمیمی به ستاد اقتصادی نمی رفت عملا تصمیم دولت نبود.
دولت سال گذشته بنا را بر آن گذاشته بود که سهام خود را گران بفروشد و ارزان بخرد و همین مساله باعث شده که دامنه ای را برای شرکت ها به وجود آورد که بتوانند سهام خود را گران بفروشند
*چه عواملی باعث شد در سال گذشته روند رشد بورس به یکباره متوقف شود و سیر نزولی آن ادامه دار شود و بسیاری از مردم را با زیان مواجه کند؟
زمانی که در سال ۹۹ حدود ۲۰ تیر ماه، شاخص روی دو میلیون واحد بود در مصاحبه ای اعلام کردم که شاخص روی یک میلیون و ۵۰۰ هزار واحد برمی گردد، زیرا دولت بنا را بر آن گذاشته بود که سهام خود را گران بفروشد و ارزان بخرد و همین مساله باعث شده که دامنه ای را برای شرکت ها به وجود آورد که بتوانند سهام خود را گران بفروشند. این مساله از طریق تغییر دامنه نوسان به وجود آمد و حتی باعث شد که شاپور محمدی رئیس وقت سازمان بورس دوبار از سمت خود استعفا دهد که یکبار در اسفند ۹۸ و بار دوم در فروردین ۹۹ بود که در آن زمان اعلام کرد که نوسان بالای ۵ درصد را در بورس می بندیم، اما بعد از ظهر همان روز در صورتجلسه ای که آقای دژپسند وزیر وقت اقتصاد تنظیم کرده بود اجازه داد که نوسان بالای ۵ درصد در بازار اجرایی شود و ظرف یک ماه باعث فاجعه در بازار شد.
*پشت پرده نوسانات شدید شاخص و نمادها در سال ۹۹ چیست؟
اتفاقی که در سال ۹۹ برخی از سهام مسموم فرصت پیدا کرد تا سرمایه مردم را جذب کند و این مساله را همزمان کرد با ورود جریان مردم کردیم و از طرف دیگر در همان زمان عده ای فکر می کردند سهام عدالت ۵۰۰ هزار تومان قیمت دارد و بعد با ورود به بازار فهمیدند که ارزش آن تا ۳۰ میلیون تومان هم مبنا پیدا می کند و خیلی ها رفتند کد بورسی گرفتند و بدون اینکه اطلاعی از تحلیل تکنیکال و بنیادی داشته باشند معامله کردند.
برخی تصور می کردند که ما هر سهامی بخریم به دلیل اینکه سهام عدالت در حال آزاد شدن است رشدی حداقل ۵۰ درصدی خواهد داشت و از انجایی که راهنمایی نشده بودند در بازار زیان کردند هرچند عده ای هم در این فضا سودهای کلانی کردند
*چرا بسیاری از سرمایه گذاران در سال گذشته تقاضای شدیدی را در بازار سرمایه ایجاد کردند؟
برخی تصور می کردند که ما هر سهامی بخریم به دلیل اینکه سهام عدالت در حال آزاد شدن است رشدی حداقل ۵۰ درصدی خواهد داشت و از انجایی که راهنمایی نشده بودند در بازار زیان کردند هرچند عده ای هم در این فضا سودهای کلانی کردند و پول خود را از بازار خارج کردند و آنهایی که سهامدار شدند دیگر نتوانستند سهام خود را جابه جا کنند.
*چرا برخی از نمادها بعد از یک سال و با وجود اینکه شاخص کل بورس رشد کرده است تغییری نداشته اند؟
در شرایط کنونی برخی سهام ها کشش ۷۰ تا ۸۰ درصدی پیدا کرده، در حالی که از زمان روی کار آمدن دولت جدید بازار ۲۴ درصد ترمیم شده است، اما هیچکس مشاهده نمی کند که همه از زیان خارج شوند و این مساله ناشی از ورود ۳۰ درصد سهام مسموی بود که بازارهای فعال را هم دچار چالش کرده بود.
خوشبختانه هیچ حمایتی از سوی دولت از سهام مسموم نمی شود و نمادها را متوقف می کنند تا صورت های مالی آنها مشخص شود و گاهی دیده می شود که صورت های مالی این نمادها کالا اشتباه بوده است
*آیا دولت در حال حاضر از نمادهایی که مردم در آن زیان های شدید داشته اند حمایت می کند؟
خوشبختانه هیچ حمایتی از سوی دولت از سهام مسموم نمی شود و نمادها را متوقف می کنند تا صورت های مالی آنها مشخص شود و گاهی دیده می شود که صورت های مالی این نمادها کالا اشتباه بوده است. در حال حاضر در بازار ایران هیچ تضمینی برای معامله ای برد برد یا معامله سالم داده نمی شود و البته این مساله در تمام بورس ای دنیا هم اتفاق نمی افتد.
*آیا راهکاری وجود دارد که مردمی که سال گذشته زیان دیده اند زیانشان جبران شود؟
شاید در حال حاضر یک راه وجود داشته باشد که زیان مردم جبران شود و البته دولت سیزدهم هم در برنامه های خود اعلام کرده که یک میلیارد یورو از صندوق توسعه ملی وارد بازار شود و و صندوق ثبات را تشکیل دهد، هرچند بعد این مبلغ تعدیل شد و به ۱۵۰ میلیون یورو عوض شد. اگر این سرمایه وارد بازار شود بخشی از مردم که سهام مسموم خریدند یا سرمایه آنها از طریق حقیقی ها یا حقوقی ها از بازار خارج شده را جبران کنند.
*آیا تاکنون از سرمایه ای که با نام صندوق ثبات قرار بود به بازار وارد شود به بورس تزریق شده است؟
در دولت دوازدهم بین ۵ تا ۱۰ درصد از سرمایه صندوق ثبات وارد بازار شد و مابقی آن سر از جای دیگری درآورد و اگر این صندوق شکل بگیرد در این حالت می توانیم افرادی که ارزش دارایی آنها تغییری نکرده احصا شود، در غیر اینصورت باید سرمایه گذاران منتظر بمانند کشش بازار با تجمیع شرکت های مسموم و خارج از بازار بتوانند پول خود را پیدا کنند.
الان قیمت نفت برای ایران ۶۰ دلار و قیمت نفت برای برنت ۸۰ دلار است و اگر اتفاقی بیفتد و نفت تا ۱۹ دلار نزول کند ایران نتواند با همین قیمت هم بفروشد چه اتفاقی برای پتروشیمی های ایران رخ خواهد داد؟ در این حالت به شدت افت خواهند کرد در این شرایط باید پیش بینی بازار را داشت
*آیا می توان مثالی را از نمادهایی که در یک سال گذشته برای سهامداران به صورت غیر منطقی زیان ایجاد کردند نام برد؟
اگر نماد خزامیاد را نسبت به پارسال در کنار نماد پارس خودرو قرار دهیم می بینیم که خزامیاد کوچکتر شده است و حالا سوال این است که فردی که سهام این نماد را خریده چرا سال گذشته صورت های مالی شرکت را که در کدال منتشر می شود را نگاه نکرده است؟ من به صورت هفتگی و روزانه با بسیاری از کارشناسان و ... صحبت می کنم ۹۰ درصد از افرادی که زیان دیده اند جلوی خود را نگاه نکرده اند و حتی پشت سر خود را هم ندیده اند در برخی از مواقع کارگزاران هم مقصر بوده اند که این نمادها را برای سهامداران خریده اند. همچنین الان قیمت نفت برای ایران ۶۰ دلار و قیمت نفت برای برنت ۸۰ دلار است و اگر اتفاقی بیفتد و نفت تا ۱۹ دلار نزول کند ایران نتواند با همین قیمت هم بفروشد چه اتفاقی برای پتروشیمی های ایران رخ خواهد داد؟ در این حالت به شدت افت خواهند کرد در این شرایط باید پیش بینی بازار را داشت.
*آیا صف های فروش در نتیجه ارزیابی وضعیت یک سهام رخ می دهد؟
عده ای به پول خود نیاز دارند و حتی اگر سهام ارزنده باشند بازهم مجبور هستند بفروشند و این مساله ربطی به کشش بازار ندارد و باید برای نمادها به صورت موردی بررسی کرد.
آقای دهقانی به یکباره از معاونت اقتصادی به ریاست بورس گذاشتند زیرا در آن زمان صلاحیتی برای او تعریف کرده بودند و عملا شناختی از بورس نداشت و یا حتی آقای عراقچی که معاونت ارزی بانک مرکزی بود یک سال قائم مقام سازمان بورس شد و همین مساله نشان می دهد که مدیریت ضعیف بورس منجر به خروجی می شود که بعدا نمایان شد
*چه عواملی در وضعیت بورس تاثیر مستقیم و غیر مستقیم دارد و فاکتور مدیریت چقدر بر بازار ایران تاثیر گذار بوده است؟
در یک دوره شاخص تا یک میلیون و ۸۰ هزار واحد رفت و در یک مقطع تا ۹۵۰ هزار واحدی هم تغییر کرده است. بازار از چند عوامل پیروی می کند، مدیریت، محیط و شرایطی که مدیریت را به محیط ربط می دهد در شرایط کنونی مدیریت کلان و مدیریت نهادی تغییر کرده است و همه این مساله باعث شده که شرایط بورس کشور حرفه ای تر باشد در گذشته ریاست شاپور محمدی بر بورس نسبت به آقای دهقانی که بعدها بر ریاست این سازمان نشست صلاحیت بالاتری داشت، زیرا آقای دهقانی به یکباره از معاونت اقتصادی به ریاست بورس گذاشتند زیرا در آن زمان صلاحیتی برای او تعریف کرده بودند و عملا شناختی از بورس نداشت و یا حتی آقای عراقچی که معاونت ارزی بانک مرکزی بود یک سال قائم مقام سازمان بورس شد و همین مساله نشان می دهد که مدیریت ضعیف بورس منجر به خروجی می شود که بعدا نمایان شد. در واقع بورس با مدیریت ناکارآمد باعث می شود که دستوری رشد کند و دستوری به دیوار بخورد.
در حال حاضر درآمدهای ارزی کشور ۳۰ درصد نسبت به پیش بینی اول سال تغییر کرده و الان رسیده به ۹.۵ میلیارد دلار و وقتی این مسال را در کنار هم قرار می دهیم می بینیم که صادرات غیر نفتی ایران ۴۳ درصد بهبود پیدا کرده و جریان تولید و سرمایه گذاری در حال ارتقا هستند
*چه شاخص های مثبتی در اقتصاد ایران نمایان شده که می تواند روند رو به رشد بورس ایران را تایید کند؟
در حال حاضر درآمدهای ارزی کشور ۳۰ درصد نسبت به پیش بینی اول سال تغییر کرده در ابتدای سال گفته می شد ۷ میلیارد دلار درآمد داشته باشیم و الان رسیده به ۹.۵ میلیارد دلار و وقتی این مثال را در کنار هم قرار می دهیم می بینیم که صادرات غیر نفتی ایران ۴۳ درصد بهبود پیدا کرده و جریان تولید و سرمایه گذاری در حال ارتقا هستند و همه این مثال منجر به افزایش جریان تولید ناشی از مسکن، خودرو و ... است.
*آیا ارزیابی گزارش های روی کدال که از سوی شرکت ها منتشر می شود می تواند در تصمیم گیری سهامداران موثر باشد؟
حالا با توجه به اینکه ۹۰ درصد از گزارش های بورسی که در کدال منتشر می شود درست است می توانیم در وضعیت نمادها تصمیم های منطقی داشت و بازیگران بازار باید حرفه ای تر عمل کنند. در شرایط کنونی نباید همواره از دولت انتظار داشت که وضعیت بازار سرمایه را تغییر دهد و البته انتظار از دولت این است که گاه و بی گاه در بازار دخالت نکند و برای تامین بودجه به بازار سرمایه مراجعه نکند هرچند در دو ماه گذشته این کار را نکرده است.
*وضعیت بازار سرمایه ایران را در کوتاه مدت و میان مدت چطور ارزیابی می کیند؟
در حال حاضر پیش بینی می کنیم تا ابتدای نوامبر فاکتورهای ثبات دهنده در بازار نمایان شود، هرچند نباید نادیده گرفت که ایران چهار طرف همسایه هایش جنگ دارند و اقتصاد ایران را هم تحت تاثیر قرار می دهد، با این حال با توجه به اینکه پیش بینی می شود بازار روندی با ثبات و رو به رشد داشته باشد احتمالا تا پایان سال به شاخص دو میلیون واحد خواهیم رسید.
به گزارش خبرنگار خبرگزای بازار، در شرایط کنونی پیش بینی می شود که بازار در محدوده ای یک میلیون و ۳۰۰ تا یک میلیون و ۳۵۰ هزار واحدی برگردد و روند صعودی جدیدی را آغاز کند و در این روند مثبت شاخص می تواند تا محدوده ای یک میلیون و ۸۰۰ هزار واحدی هم رشد کند و دوباره وارد اصلاح شود و این روند صعودی تا قله قبلی ادامه داشته باشد، حالا باید دید در حال حاضر بازار منتظر چه خبرهای مثبتی است تا رشد برخی گروه های صنعتی را کلید بزند.
نظر شما