بابک رحیمیان؛ بازار: ما به مقوله تجارت و توسعه آن همواره می‌اندیشیم و سال‌هاست که به این باور رسیدیم که تنها راه نجات اقتصادی کشور توجه به تولید و صادرات و درنهایت ارزآوری است اما در عمل متأسفانه این هدف موردتوجه قرار ندارد.
ازآنجاکه تسهیلات نظام بانکی می‌تواند در صنعت و درن هایت رسیدن محصول ما به بازارهای صادراتی تعیین‌کننده باشد اما در عمل شاهد هستیم که در این بخش بانک‌ها به‌صورت مشارکتی وارد عمل نشده و هنوز نیاز تولیدکننده و صنعت‌گر ما برای تامین گردش در سرمایه حل نشده است!
وقتی تولیدکننده می‌خواهد به سطحی از تولید برسد، باید فرصتی را داشته باشد که بتواند خودش را به جایگاه موردنظر برساند و بدهی خود را پرداخت کند و اگر تأخیری در مهلت بیفتد جریمه‌های بانکی شروع به کنتور انداختن می‌کند لذا همین کار باعث بالا رفتن قیمت تمام‌شده کالا ایرانی می‌شود و بالا رفتن قیمت تمام‌شده مانور تجاری را از تمام تولیدکنندگان در بازار جهانی می‌گیرد و ما دیگر نمی‌توانیم در بازار جهانی حالت رقابت‌پذیری را ارائه دهیم
ما خواهان توسعه صادرات هستیم و از تمامی کشورها می‌خواهیم تا کمترین تعرفه را از ما اخذ کنند اما در داخل با دریافت تعرفه واردات آن‌هم به میزان ۲۰۰ تا ۳۰۰ درصد دست تجارت کننده را زیر سنگ می‌گذاریم.
حمایت از تجار و بازرگانان یکی از مهم‌ترین مطالباتی است که در طی سال‌های گذشته توجه چندانی به آن نشده است و درواقع رایزن‌های سفارت‌خانه‌ها بی‌اعتنا به تجار خود را برای شناسایی بازارهای هدف و یا کمک به تجار کنار کشیده‌اند.
در طی دو سال گذشته بسیاری از بازرگانان و فعالان اقتصادی خراسان رضوی به دلایل مختلف مانند سایر تجار به دلیل شرایط اقتصادی و همچنین تحریم‌ها دست به تهاتر کالا زده‌اند اما باوجوداینکه بازرگانان ایرانی کالا را ارسال کرده‌اند اما به ازای آن وجهی دریافت نکرده‌اند و این خود سرآغاز مشکلاتی است که باید دولت به میدان آمده و حمایت خود را از بازرگانان اعلام و جاری کند.
متأسفانه تعداد بسیاری از بازرگانان ما در کشور ترکمنستان گرفتار چالش‌های ناشی از تهاتر کالا هستند و حالا کسی نیست پاسخگوی آن‌ها باشد.
ضرورت گفت‌وگو در سطح بین‌المللی
برای برون‌رفت از مشکلات نیاز است تا با بهره‌گیری از پتانسیل گفتگو در سطح بین‌المللی مسیرهای تجاری خود را مکرر ارتقا ببخشیم و فرازوفرودهای سیاسی منطقه، ما را در این بخش متوقف نسازد.
در استانی که بیشترین گردش مالی آن از بابت گردشگری است با این‌حال که سهم درآمدی استان از این حوزه کاهش‌یافته، اما سهم مالیاتی استان متناسب با آن تقلیل نیافته است.
خراسان رضوی در حالی کالاهای صادراتی خود را از طریق سه گذرگاه مرزی لطف‌آباد، سرخس و باج‌گیران به ترکمنستان حمل می‌کند که این سه گذرگاه مرزی اسفند سال ۹۸ در پی شیوع جهانگیر ویروس کرونا از سوی کشور همسایه بسته شدند و هنوز نتوانسته‌اند به رونق سابق بازگردند.
از هنگامی‌که کشور ترکمنستان به دلیل شیوع کرونا مرزهای خود با ایران را مسدود کرد، ۶۰ درصد از شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی استان که حوزه فعالیتشان کشورهای آسیای میانه بود، کم‌کار شدند و فعالیت بعضی از آن‌ها به صفر رسید.
برخی شرکت‌ها نیز مسیرهای جایگزین برای رسیدن به کشورهای آسیای میانه یافتند، به این معنا که شرکت‌ها کالاها را به آستارا برده و سپس به کشور آذربایجان حمل می‌کردند تا از بندر آنجا با کشتی«رورو» روانه کشورهای قزاقستان و تاجیکستان شود یا این‌که از آذربایجان به سمت روسیه و سپس به کشورهای قزاقستان و تاجیکستان هدایت شود.
وجود مرز مشترک زمینی دوغارون بین ایران و افغانستان به‌عنوان بزرگ‌ترین و فعال‌ترین درگاه تجاری شرق کشور و با کشور افغانستان یکی از همین گذرگاه‌های به‌سوی توسعه تجارت است که هنوز یک‌فاز از طرح منطقه ویژه اقتصادی دوغارون به تصویب شورای عالی اقتصادی رسیده است.
درحالی‌که ایجاد شهرک مرزی اقتصادی، گسترش بازارچه‌های مرزی، ایجاد کارخانه‌ها صنعتی مشترک و تعاملات آموزشی و درمانی قابلیت خوبی دارد اما هنوز به‌طورجدی این ظرفیت‌ها وارد فاز اجرایی نشده است و حتی طرفین از پر کردن چاله‌های جاده ارتباطی تایباد تا گمرک اسلام‌آباد دریغ ورزیده و کوتاهی می‌کنند.
ریل ناهموار
در حوزه حمل‌ونقل ترانزیتی ما در کریدور شمال و جنوب و شرق به غرب دنیا قرار داشته و همچنین جایگاه خوبی در جنوب شرق آسیا داریم در همین راستا اگر کریدورهای دوغارون -جلفا، بندرعباس- آستارا و سرخس- چابهار شکل بگیرد، فرصت‌هایی در این سه کریدور وجود دارد که شرایط اقتصادی ما را به رنگ طلایی سوق می دهد.
یکی از مهم‌ترین مسائل در این بخش راه‌آهن کریدور شرق است که باید هرچه زودتر تکمیل و راه‌اندازی شود تا صادرات کشور نیز زودتر رونق بگیرد و توسعه پیدا کند.
همچنین دولت باید در بحث اصلاح نرخ‌گذاری حمل‌ونقل ریلی ورود و شرایطی را ایجاد کند تا هزینه این بخش از حمل‌ونقل را به‌صورت ریالی در کشور خودمان دریافت کنیم و هزینه‌های صادرات کاهش یابد و برای کشور مزیت رقابتی ایجاد شود.
متأسفانه خراسان رضوی بیش از ۱۵ سال است که مشکل تأمین واگن صادراتی دارد و هنوز این مشکل به‌طورجدی حل‌نشده است.یکی از مشکلات موجود در مسیر تجارت ریلی از طریق ترکمنستان همین کمبود واگن است زیرا صادرکننده هر واگن را به قیمت ۴۵۰ تا هزار دلار در بازار سیاهی که برای آن به وجود آمده، به دست می‌آورد و درصورتی‌که مشکل واگن حل شود، دیگر صادرکنندگان برای صادرات کالای خود از مسیر ریلی سرخس مشکلی نخواهند داشت.
مشکلات حمل ریلی کالا به تاجیکستان به دلیل مخالفت دولت ترکمنستان با ترانزیت ریلی از مسیر این کشور است لذا ضروری است تا توافقی بین راه‌آهن ایران و راه‌آهن ازبکستان مبنی بر تعویض بارنامه واگن بدون تخلیه و بارگیری به دلیل هزینه‌های زیاد آن منعقد شود و این توافق‌نامه تا زمانی که روابط دو کشور ترکمنستان و تاجیکستان به روال عادی برگردد، ادامه داشته باشد.
صادرات سنتی
خراسان رضوی در حالی ظرفیت صادرات بسیاری از محصولات کشاورزی ر و قدرت رقابت با بسیاری از محصولات خارجی مشابه را دارد که هنوز از این ظرفیت به درستی بهره گیری نشده است.
بدون شک همگی داستان قاچاق زعفران و یا محصولی که در ایران کشت می‌شود و به نام اسپانیا در بازارهای جهانی به فروش می‌رسد می‌دانید و این مشت نمونه خروار است.از بازارهای حاشیه خلیج‌فارس که فاکتور بگیریم اما روسیه ظرفیت بالقوه‌ای است که هنوز برای تجار ما بالفعل نشده است.
محصولاتی مانند خرما، کشمش، پسته و یا صیفی‌جاتی مانند بادمجان، فلفل دلمه و گوجه‌فرنگی ازجمله مواد صادراتی و البته بازارپسند در روسیه است که به دلیل ضعف برند سازی نتوانستیم نقش بسیار زیادی را برای تصاحب بازارهای آن‌ها ایفا کنیم.
در کشور دو قطب تولید مواد غذایی داریم که خراسان رضوی به‌واسطه تعداد کارخانه‌ها تولید صنایع غذایی یکی از مهم‌ترین این دو قطب است به همین دلیل خراسان دارای ظرفیت بسیار بالا در تولید محصولات غذایی و صادرات به روسیه دارد اما متأسفانه بسته‌بندی ضعیف و عدم توجه به برند سازی و در کل تجارت سنتی نتوانسته از این بازار بهره مناسبی بگیرد. لذا در روز ملی صادرات فرصت مناسبی است تا به این موضوعات عمیق تر بیندیشیم.
نظر شما