فاطمه محمدی پور؛ خبرگزاری بازار - شیوع ویروس کرونا باعث رکود اقتصادی جهان در ۲۰۲۰ می شود که بدتر از رکود اقتصادی بحران سال‌های ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹ است. اکثر کشورها برای مهار گسترش سریع ویروس کرونا قرنطینه اعلام کرده اند. این ویروس تاکنون بیش از ۴۰۰۰۰۰ نفر را در سراسر جهان مبتلا کرده و جان بیش از ۱۵۰۰۰ نفر را گرفته است.
در حال حاضر کنشهای اقتصادی جهانی تحت تاثیر این ویروس کاهش چشمگیری یافته است. زنجیره تولید، توزیع و مصرف جهانی، حداقل برای کوتاه مدت از روند طبیعی خارج شده است. اقتصاد توریسم در سراسر جهان با افت چشمگیری مواجه شده، نمودار صعودی عملکرد شرکتهای حمل‌ونقل بین‌المللی شکلی نزولی یافته است. کشورهای جهان در حال بستن و یا کنترل شدید مرزهای ملی خود برای در امان ماندن از این ویروس هستند.
به طور کلی باید گفت شیوع ویروس کرونا اکنون به بحرانی بین‌المللی تبدیل شده و همه چیز را تحت الشعاع قرار داده است. از جمله کشورهایی که به شدت تحت تاثیر ویروس کرونا قرار گرفته اند، کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس هستند. این بیماری در کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس، نگرانی‌های زیادی را در عرصه اقتصادی این کشورها ایجاد کرده است.
تاثیر ویروس کرونا بر صنعت نفت کشورهای عربی
علاوه بر بحران در بخش نظام مراقبت‌های بهداشتی کشورهای منطقه، ویروس کرونا تأثیر قابل‌توجهی بر اقتصاد کشورهای عضو شورای همکاری خلیج‌فارس داشته است زیرا اقتصاد کشورهای عربی به درآمدهای نفتی متکی است و این کشورها بودجه خود را با قیمت نفت تنظیم می‌کنند. در آغاز سال ۲۰۲۰میلادی قیمت هر بشکه نفت خام برنت در بازارهای جهانی حدود ۶۶.۲دلار و قیمت نفت خام آمریکا حدود ۶۱.۱دلار بود که به دلیل شیوع ویروس کرونا قیمت نفت خام برنت با کاهش ۶۰ درصدی به ۲۶ دلار در هر بشکه و قیمت نفت خام آمریکا با کاهش ۶۵ درصدی به ۲۲ دلار در هر بشکه مواجه شد. این قیمت‌ها برای کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس، عراق، لیبی و الجزایر که بودجه خود را با قیمت و درآمد نفت تنظیم می‌کنند، فاجعه است.
پیش از شیوع ویروس کرونا پیش‌بینی می‌شد که در سال ۲۰۲۰بهای نفت به طور میانگین به ۶۰دلار برسد. شیوع ویروس کرونا رشد اقتصادی چین را کاهش داده و این موضوع تاثیر ناگواری روی بهای نفت گذاشته است. می توان گفت گسترش بیشتر این ویروس اوضاع اقتصاد منطقه را در شرایط مبهمی قرار داده است. اگر پیشرفت اقتصادی چین به ۵درصد برسد این موضوع پیامدهای بسیاری بر روی بازارهای نفت به دنبال خواهد داشت و تقاضای نفت چین روزانه به اندازه ۴۰۰هزار بشکه کاهش خواهد یافت. کشورهای آسیایی هم واردات نفت خود از کشورهای منطقه خلیج فارس را کاهش می‌دهند. این موضوع می‌تواند بر پیشرفت اقتصادی کشورهای خاورمیانه تاثیر منفی داشته باشد.
علاوه بر این کشورهای عربی خلیج فارس با اقتصاد جهانی دارای روابط تجاری، سرمایه گذاری و گردشگری هستند. شیوع ویروس بر تقاضای سوخت هواپیماها، بنزین و گازوئیل تاثیر گذاشته است. بازارهای بورس در کشورهای منطقه خاورمیانه هم از این زیان‌ها بی‌نصیب نمانده و پیش‌بینی می‌شود که با شیوع بیشتر ویروس روند کاهش بهای نفت ادامه داشته باشد و در کوتاه مدت و میان مدت آثار ناگواری را برای بازارهای خاورمیانه به دنبال داشته باشد. ناظران پیش‌بینی کرده‌اند که زیان‌های اقتصادی کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس در نتیجه شیوع کرونا به ۲۰۰میلیارد دلار برسد.
تاثیر ویروس کرونا بر صنعت گردشگری کشورهای عربی
باید گفت عربستان در پی شیوع ویروس کرونا مرزهای خود را بر روی زائران و گردشگران بسته است و این امر بر روی اقتصاد عربستان تاثیر بسیاری برجای خواهد گذاشت. پیش‌بینی می‌شود کاهش قیمت نفت هم که از آغاز سال جاری میلادی آغاز شده بر عربستان به عنوان بزرگترین صادر کننده نفت فشار مضاعفی وارد کند. بسیاری از کشورها مرزها، فرودگاه‌ها، مراکز گردشگری و بازارهای خود را بر روی شهروندان کشورهایی که به شدت در گیر ویروس هستند بسته‌اند. این موضوع در میان‌مدت و بلندمدت می‌تواند زیان‌های هنگفتی را برای کشورها به دنبال داشته باشد.
به عبارتی دیگر ویروس کرونا همه محاسبات را به هم ریخته و معادلات کشورهای جهان را بر هم زده است. این ویروس اصول و قواعدی را که بر بازارهای نفت، انرژی، دریانوردی، سرمایه‌گذاری و مواد اولیه حاکم بود تغییر داد و اکنون با وجود زیان‌های اقتصادی کشورها، هدف همه آنها تنها حمایت از شهروندان خود در مقابل این ویروس کشنده است.
باید گفت ویروس کرونا مشکلات بیشتری برای اقتصادهای خلیج فارس ایجاد کرده است. این ویروس تولید کارخانه‌ای در چین را پایین آورده، عرضه محصولات به مقاصد صادراتی را به تأخیر انداخته و حساسیت تجاری در سراسر جهان را کاهش داده است، به این ترتیب حتی بخش غیرنفتی تولید کنندگان نفت خلیج فارس هم متضرر شده است. به عنوان مثال طبق آمار رسمی حدود ۴۴ درصد از صادرات عمان به چین بوده و با چنین وضعیتی، کُندی اقتصادی چین به عمان آسیب خواهد زد.
دیگر کشورهای عربی منطقه نیز نسبت به وضعیت اقتصادی چین آسیب‌پذیر هستند. صادرات نفت عربستان سعودی به چین در دو سال اخیر افزایش ۱۰۰ درصدی داشته است. قبل از شیوع ویروس کرونا، واردات نفت چین از عربستان سعودی بین ۸/۱ تا ۲ میلیون بشکه در روز بوده که ۵۰۰ هزار بشکه در روز کاهش یافته است. عربستان سعودی به‌شدت از کُندی اقتصادی چین به‌عنوان بزرگترین واردکننده نفت در جهان آسیب خواهد دید.
باید گفت این کشورها به تنوع منابع درآمدی نیاز دارند و تمامی کشورهای عربی منطقه برنامه چشم‌انداز اقتصادی آغاز کرده‌اند، اما این برنامه‌ها به درآمدهای نفتی متکی است و قیمت پایین نفت در سال‌های اخیر برنامه‌های یادشده را دچار مشکل کرده است. شوک فعلی به بازارهای جهانی انرژی و کاهش ۱۵ درصدی قیمت‌ها از آغاز سال جدید میلادی، مدیریت وضعیت را برای کشورهای عربی منطقه دشوار ساخته است.
نظر شما