محمد مهدی ابریشم کار؛ بازار: عزیزانی که دوران پیش از گسترش اینترنت پر سرعت در ایران را به خاطر دارند، به یاد دارند که در آن دوران راه اندازی یک کسب و کار جدید عموما مستلزم داشتن منابع مالی قابل توجه، منابع انسانی و... بود. کسب و کارهای مقیاس پذیری که می توانستند با سرمایه ناچیزی متولد شوند در آن دوران، تقریبا وجود نداشتند.
ولی گسترش ضریب نفوذ اینترنت در سالهای اخیر ایران که با سرعت رشد سرسام آوری رخ داد و به گفته وزیر وقت فرهنگ و ارشاد اسلامی ایران یعنی جناب آقای سید عباس صالحی در سال ۹۸: «از سال ۱۳۹۳ تا کنون شاهد رشد ۵ برابری کاربران اینترنت در کشور بوده‌ایم و امروز ضریب نفوذ ۸۸.۸۶ درصدی اینترنت در کشور را شاهد هستیم.» عددی که در سال ۱۴۰۰ به ۹۹ درصد هم رسیده است.
همین پدیده (اینترنت پرسرعت با دسترسی فراگیر) موهبتی برای کارآفرینان شد که از مزایای آن در ابعاد مختلف کسب و کار خود از مرحله تولد آن گرفته تا رشد و بلوغ آن و همچنین مدیریت فعالیت های تحقیق و توسعه، بازاریابی و حتی منابع انسانی آن بهره فراوان ببرند. ولی با تمام تفاسیر ذکر شده، چه راهکارهایی برای توسعه کسب و کارهای نوپا وجود دارند؟ سعی می‌شود در این یادداشت به چند مورد مهم‌تر آن اشاره کنیم:
۱) گسترش فرهنگ کارآفرینی در محصلین به جای فرهنگ استخدام
دوستانی که متولد دهه های ۶۰ به قبل هستند به خوبی میدانند که در آن زمان تمام فعالیت ها، تصمیمات و انتخاب های یک محصل، چه دانش آموز و چه دانشجو، حول این موضوع بود که بتواند در سازمانی استخدام شود. وضعیت حقوق و مزایای بهتر سازمان های دولتی و خصوصی آن زمان و توسعه زیرساخت های کشور و البته درآمدهای نفتی گسترده در آن سالها و البته سختی راه اندازی یک کسب و کار جدید در آن زمان (که در مقدمه این یادداشت اشاره شد) به این خط فکری کمک می‌کرد و فعالیت های محصلین را حول این هدف سامان می‌داد. ولی در سالهای جاری با محدود شدن درآمدهای نفتی و افزایش تورم و بیکاری و همینطور اشباع شدن سازمانها، مخصوصا سازمان های دولتی و در کنار آن صعود خط فقر، باعث شده استخدام، مثل سابق قابل دسترسی و اولویت خیلی از جوانان نباشد.
در این مقطع حساس، فعالین کسب و کار وظیفه دارند فرهنگ خلق کسب و کارهای نوپا و کارآفرینی را در بین جوانان ترویج کنند و البته این ترویج صرفا به توصیه های مبهم و خدای نکرده ساخت یک رویای به دور از واقعیت نباشد تا با رویافروشی به این جوانان، درآمد نامشروعی حاصل کنند.
بلکه باید تخصصی، علمی، دلسوزانه و بر مبنای واقعیت باشد. آموزش خلق یک استارت آپ و آموزش ابعاد مختلف مالی، بازاریابی، منابع انسانی و... بین دانشجویان و دانش آموزان و بازگو کردن سختی ها و مخاطرات کارآفرینی البته در کنار مزایا و مواهب آن به شکل تخصصی و علمی در قالب کتاب ها، دوره ها، سمینارها و کلاس های آموزشی می تواند به این امر کمک کند.
۲) هدایت سرمایه ها از بازارهای پر ریسک به کارآفرینی و شتاب دهنده ها
بعد از شروع روند کاهش ارزش پول ملی ما از ۴سال پیش تا به امروز، دغدغه سرمایه گذاری صحیح و مطمئن در بین مردم و سرمایه گذاران نسبت به سابق بیشتر شد و در این بین سودجویان روند طبیعی سرمایه گذاری در بازارهای سنتی مثل ارز، طلا، سکه، مسکن و بورس را به هم زده و مردم را وادار به سرمایه گذاری های عجولانه و بدون تخصص به بازارهایی کردند که از آنها سررشته ای نداشتند. این موضوع همانطور که پیش بینی می شد باعث ضرر و زیان و از بین رفتن سرمایه افراد در این بازارها شد.
در این بین تشویق به سرمایه گذاری روی استارت آپ ها و کسب و کارهای جدید مفغول ماند و هزاران طرح استارت آپی قدرتمند که می توانستند مثل اسنپ، دیجی کالا و... تبدیل به یک کسب و کار قدرتمند ملی با سودهای کلان برای سرمایه گذاران و کارآفرینی برای هزاران جوان شوند، صرفا به خاطر نبود سرمایه و سرمایه گذار نابود شدند.
باز در این بین وظیفه ما فعالین کسب و کار است که اهمیت و سوددهی سرمایه گذاری روی استارت آپ ها را برای سرمایه گذاران و مردم شرح دهیم و وظیفه دولت محترم جدید نیز این است که با حمایت بیشتر از شتاب دهنده ها و دانشگاه ها در وهله اول و در وهله دوم حمایت از این سرمایه گذاران به شکل معافیت های مالیاتی و... سرمایه های سرگردان در بازارهای پرخطر مثل ارز و ارزهای دیجیتال که نیازمند تخصص و علم سرمایه گذاری در آن بازارها است را به سرمایه گذاری در کسب و کارها هدایت کند. سرمایه گذاری ای که نتیجه اش به درآمد رسیدن هزاران جوان و به سود رسیدن آن سرمایه گذار است. یک بازی برد – برد برای همه.
۳) شفاف سازی تصمیماتی مثل «طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی»
مدتی است که خبر یک طرح خاص که به نام «طرح صیانت» در بین فعالین کسب و کاری شناخته می‌شود، باعث شده فضایی از ابهام و ناامیدی بر اکوسیستم استارت آپی کشور ایجاد شود. طرحی که مخالفین آن ابعاد آن را مبهم میدانند و نتیجه آن را قطع سرویس هایی مثل گوگل؛ اینستاگرام, یوتیوب و در کل اینترنت بین المللی بازگو می‌کنند. همین امر باعث شده توسعه استارت آپ های ایرانی و شور و تلاش فعالین آن تحت تاثیر شدید قرار گرفته و ابهام و ترس از آینده این کسب و کارها که تقریبا ۸۰ درصد فعالیت های آنها وابسته به سرویس های جهانی مثل گوگل و شبکه های اجتماعی است را فرا بگیرد.دولت و مجلس محترم برای از بین بردن این فضا باید با حضور متخصصان این طرح را بازبینی و اصلاح کنند تا بندهای ابهام برانگیز آن برای مردم روشن شده و آینده کسب و کارهای آنها را تضمین کند.
نتیجه گیری
توسعه کسب و کارهای نوپا می تواند نفسی تازه برای اقتصاد از نفس افتاده ایران باشد. همچنین از مهاجرت نخبگان ما که شتاب زیادی گرفته تا حد زیادی بکاهد و در عین حال به افزایش امید، سطح رفاه و ثروت ملت ما کمک کند. به شرطی که به آن جدی نگاه شود و در راس همه چیز دولت و مجلس محترم و سپس تمام فعالان کسب و کاری، اساتید، دانشجویان، سرمایه گذاران و مردم آن را جدی گرفته و با تمام قوا از آن حمایت کنند.
نظر شما