تهمینه غمخوار؛ بازار: متأثر از مشکلات تحریمی از سوی امریکا، اقتصاد ایران طی سالیان اخیر نه تنها دچار چالش های ژرف از جنس رکود تورمی گردیده است، بلکه کاهش محسوس سهم تجارت خارجی در برنامه های توسعه‌ای کشور قابل مشاهده بوده است.
بر همین اساس و با هدف حل مشکلات پدیدار شده، ضروری بوده که تعیین برنامه‌ها و مدیریت پروژه ها در ارگان هایی مانند وزارت خارجه، در رابطه با بخش های مزیت داری از جمله انرژی، کشاورزی، صدور خدمات فنی مهندسی، حمل و نقل و ترانزیت، توسعه مناطق آزاد تجاری، دارو و تجهیزات پزشکی، صادرات غیرنفتی و توسعه زنجیره ارزش تولید و غیره اجرایی شده باشد. اما بر اساس عملکرد دولتهای گذشته، اینگونه به نظر می رسد که سردمداران و مسئولین دولت سیزدهم مدیریتی اساسی را در پیش داشته باشند.
از طرفی، از آن جایی که یکی از مهمترین مسائلی که در مورد دولت ها باید مورد توجه قرار گیرد، رویکرد آنها در حوزه سیاست خارجی است، بنابراین دیدگاه رئیس دولت و شاخصهای حاکم بر تصمیمات دولتی در حوزه سیاست خارجی می‌تواند تاثیرات زیادی در مواجه با مسائل بین المللی داشته باشد.
دیپلماسی هوشمند کلید واژه نوظهوری در ادبیات بین‌الملل است که در روز مراسم تحلیف، رئیس جمهور جدید از آن نام برد تا رویکرد اصلی سیاست خارجه دولت سیزدهم را تغییر دیپلماسی مذاکره به دیپلماسی هوشمند عنوان کند.
در همین راستا و بر اساس اهمیت موضوع دیپلماسی اقتصادی و رویکرد سیاست خارجه دولت جدید، خبرنگار بازار گفتگویی را با «ابوالفضل ظهره وند» سفیر سابق ایران در افغانستان و ایتالیا و دیپلمات سیاست خارجی ترتیب داده که مشروح مصاحبه در ادامه آمده است:
* از دیدگاه شما دلایل تمرکز دولت رئیسی بر دیپلماسی اقتصادی در سیاست خارجی چیست؟
دولت سیزدهم با توجه به نوع رویکردی که اعلام و اتخاذ کرده است، تمرکز بر ظرفیت های داخلی و خوداتکایی را مدنظر قرار داده تا بتواند با تغییر در نگاه به مسائل ملی از جمله توسعه اقتصاد و توسعه و استفاده از نیروهای انقلابی بهره روی را افزایش دهد و با همین سرمایه ثابت و بودجه موجود، موجب رشد کارآمدی و کارایی در شکل بهبود اوضاع معیشتی مردم شود.
با فرض تداوم تحریمها، دولت جدید مترصد آن است تا فقط با تغییر رویکرد و مدیریت صحیح و انقلابی، بتواند مشکلات مردم را حل و فصل نماید
با فرض تداوم تحریمها، دولت جدید مترصد آن است تا فقط با تغییر رویکرد و مدیریت صحیح و انقلابی، بتواند مشکلات مردم را حل و فصل نماید. به نظر من مهمترین بخش مبارزه با فساد همین کارآمدی خواهد بود. زیرا یکی از مهمترین مشکلات کشور ما بی توجهی به نخبگان و همچنین فسادی بوده که بدون توجه به منافع ملی بر حلقه ها و افراد خاصی تمرکز داشته است.
با توجه به این موضوعات و حل و فصل مسائل ما می توانیم شاهد بهبود اوضاع و تغییر در شرایط عمومی باشیم.
* چشم انداز خارجی دولت جدید در ارتباط با همسایگان چگونه است؟ آیا برخی از همسایگان عربی با ورود به پروژه هایی درصدد دور زدن ایران هستند؟
ایران با ۱۵ کشور مرز آبی و خاکی دارد که دارای جمعیتی در حدود ۵۰۰ میلیون نفر است و حجمی تجارتی بالغ بر یک تریلیون دلار در حال جریان است. بنابراین، با توجه به این مسئله، کافی است که ایران بتواند سهم دو درصدی خود را به هشت تا ده درصد برساند؛ در این صورت میدانید که چه تحولات عظیمی رخ خواهد داد؟
بنابراین با تمرکز بر یک دیپلماسی اقتصادی فعال، ما می توانیم از این سفره گسترده به خوبی استفاده کنیم در حالی که در عین حال موجب خنثی شدن تحریم ها و تبدیل کردن آن به فرصت در جهت بهبود توسعه روابط خود با این ۱۵ کشور گام برداریم. خود روسیه به تنهایی دارای این ظرفیت است که به تنهایی ما معادل میزان نفت صادراتی خود با این کشور روابط تجاری و اقتصادی داشته باشیم.
ما باید با نگاهی درست به مسائل و مزیت نسبی خود روابطمان را با کشورهای همسایه تنظیم نماییم و معاملات را به نفع خود پیش بریم، چرا که گسترش روابط ما با این کشورها امری ضروری است که اساسا نباید با تحریم و عدم تحریم مرتبط باشد
در ارتباط با همسایگانی چون عراق و سوریه، به هیچ عنوان ما نباید در تعاملات اقتصادی خود احساس تردید کنیم، زیرا جمهوری اسلامی دارای مزایای نسبی و ظرفیت هایی است که هیچ یک از کشورهای عربی از آنها برخوردار نمی باشند. ضمن اینکه حضور آنها و ایران در ارتباط با کشورهای مختلف تضاد و تناقضی با یکدیگر ندارد.
نکته اصلی این است که ما باید با نگاهی درست به مسائل و مزیت نسبی خود روابطمان را با کشورهای همسایه تنظیم نماییم و معاملات را به نفع خود پیش بریم، چرا که گسترش روابط ما با این کشورها امری ضروری است که اساسا نباید با تحریم و عدم تحریم مرتبط باشد و اگر چنین مسئله ای رخ دهد ایران به یک ارتقاء ژئوپلیتیکی دست می یابد که می تواند از یک بازیگر منطقه ای به یک بازیگر جهانی تبدیل شود.
از طرفی موضوع اقتصاد در گرو مسائل سیاسی نیست، بلکه به صرفه های اقتصادی نیز بستگی دارد. زمانی که کشوری ببیند می تواند کالایی بهتر با قیمت مناسب تر دریافت کند و از یک ثبات لازم در روابط تجاری برخوردار شود، قطعا پروژه های مختلف نمی تواند مطرح شود.
* عملکرد دستگاه دیپلماسی کشور در پیشبرد اهداف توسعه تعاملات تجارت خارجی را در دولت قبلی چگونه ارزیابی می کنید؟
ما در دولت قبل، وزارت خارجه و سیاست خارجه ای جز موضوع برجام نداشتیم. در واقع، همه مسائل متوقف و موکول به نتایج مذاکرات و درخت خشکیده برجام بود که نتیجه ای هم حاصل نشد. بنابراین با نگاه از این زاویه، من فکر میکنم که دولت سیزدهم کار دشواری را در پیش داشته باشد.
دولتمردان باید با تغییر ویژه رویکرد سیاست خارجی، برای گسترش ارتباط با آن ۱۵ کشور همسایه، در ابتدا به بازنگری جدی و سپس پی ریزی جدید مسائل و موضوعات بپردازند
در حقیقت، دولتمردان باید با تغییر ویژه رویکرد سیاست خارجی، برای گسترش ارتباط با آن ۱۵ کشور، در ابتدا به بازنگری جدی و سپس پی ریزی جدید مسائل و موضوعات بپردازند.
* جنابعالی به موضوع برجام اشاره کردید، از نظر شما دستور کار دولت جدید در رابطه با برجام و تعامل با امریکا چیست؟
در حال حاضر توپ در زمین امریکاییها است و لذا مسئولیت احیای برجام به عهده ما نیست. آنچه که نباید انجام میشده، صورت گرفته است. بنابراین، امروز این امریکا است که اگر برای برجام اهمیتی به لحاظ امنیتی قائل است، بایستی پا پیش بگذارند و مطالبات به حق ایران را پاسخگو باشد؛ یعنی باید میان حقوق و تکالیف دو طرف توازنی ایجاد شود که در حال حاضر چنین چیزی وجود ندارد.
امریکا باید بداند که نمی تواند از برجام هیچ پلی به سمت ظرفیت های دیگر ایران ایجاد کند و امکان این امر وجود ندارد چرا که برجام فقط در موضوع هسته ای قابل اجرا است
این امریکاییها بودند که از برجام خارج شدند و در حال حاضر باید از اضافه خواهی و افزون طلبی دست بکشند و به تعهدات خود یعنی لغو تمامی تحریم ها عمل نمایند. موضوع مهم این است که امریکا باید بداند که نمی تواند از برجام هیچ پلی به سمت ظرفیت های دیگر ایران ایجاد کند و امکان این امر وجود ندارد چرا که برجام فقط در موضوع هسته ای قابل اجرا است.
نظر شما