بازار؛ گروه بین الملل: توئیت «علی شمخانی» دبیر شورای عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران در خصوص عضویت ایران در سازمان همکاری شانگهای سیگنال مهمی آن هم در ابتدای کار دولت سیزدهم است.
این اتفاق در شرایطی روی می‌دهد که تحولات فراوانی در فضای سیاسی خارجی و امنیتی ایران روی داده است. از حاکمیت طالبان در افغانستان گرفته تا مذاکرات ایران و کشورهای عضو برجام برای احیای این توافق هسته‌ای که این اتفاق می‌تواند تأثیر خاص خود را بر این تحولات داشته باشد.
عضویت کامل ایران در این پیمان منطقه‌ای شانگهای به عنوان اولین سازمان بین‌المللی بعد از انقلاب اسلامی ظرفیت‌های جدیدی را به خصوص در حوزه همکاری‌های امنیتی و بین‌المللی در اختیار تهران قرار می‌دهد که پیش از این سابقه نداشته است.
در این راستا خبرنگار بازار گفتگویی با «پروفسور جفری کالینر» استاد دانشگاه بوستون آمریکا تنظیم نموده که در ادامه می آید.
*اخیرا «علی شمخانی» دبیر شورای عالی امنیت ملی با بیان این که موانع سیاسی برای عضویت ایران در سازمان شانگهای برداشته شده، اعلام کرد: با طی تشریفات فنی، عضویت ایران نهایی خواهد شد. عضویت دائم در این سازمان چه منافعی برای ایران خواهد داشت؟
سازمان همکاری شانگهای (SCO) شامل چین، روسیه، هند، پاکستان و چهار کشور آسیای مرکزی است. هدف آن افزایش همکاری بین اعضای خود برای مقابله با تروریسم، جدایی طلبی و افراط گرایی و حل درگیری های مرزی است.
این سازمان عملیات آموزشی مشترکی را انجام داده و اطلاعاتی درباره تهدیدات تروریستی و جدایی طلبانه در کشورهای عضو خود به اشتراک می گذارد. در مورد ایجاد بانک توسعه و شاید سایر مراحل برای ارتقاء توسعه اقتصادی در این سازمان بحث شده است، اما فقط در همین حد باقی مانده است.
ایران می تواند از پیوستن به SCO با به اشتراک گذاشتن اطلاعات در مورد تهدیدات تروریستی و افراطی با سایر کشورها سود ببرد، هرچند که این موارد مشکلات جدی برای ایران نیستند. ایران با پیوستن به SCO همچنین می تواند روابط دیپلماتیک خود را با چین، روسیه و سایر کشورهای عضو به طور کلی تقویت کند.
با این حال، بعید به نظر می رسد که این سازمان، همکاری تجاری، امور مالی یا سرمایه گذاری را در بین اعضای خود ارتقا دهد. سازمان همکاری شانگهای با اجماع عمل می کند و با عضویت هند و پاکستان، دستیابی به توافق در مورد موضوعات بحث برانگیز دشوار خواهد بود.
سازمان همکاری شانگهای از ایران در برابر حمله آمریکا، اسرائیل، عربستان سعودی یا دیگر کشورها محافظت نمی کند. بر خلاف ناتو اگر کشورهای دیگر حمله کنند، سازمان همکاری شانگهای از ایران دفاع نمی کند.
*مطابق اظهارات شمخانی هیأت روسیه در جلسه شورای وزیران خارجه سازمان همکاری شانگهای اعلام کرده بود که توسعه اتحاد سازمان همکاری شانگهای ارتباط مستقیم با چشم‌انداز گسترش آن دارد و روسیه خواستار تایید پیشنهاد ایران برای عضویت در این سازمان است. دلایل حمایت روسیه از عضویت دائم ایران چیست؟
روسیه مایل است روابط خود را با ایران تقویت کند. حمایت از ایران برای عضویت در سازمان همکاری شانگهای باعث تقویت روابط مسکو و تهران می شود.
*این سازمان چه منافع اقتصادی برای ایران به همراه خواهد داشت؟
پیوستن به SCO مزایای اقتصادی کمی برای ایران دارد. تا کنون، سازمان همکاری شانگهای هیچ سیاستی برای توسعه اقتصادی، تجارت یا سرمایه گذاری خارجی ندارد. ایران می تواند با چین، روسیه و دیگر اعضای SCO مذاکرات تجاری و سرمایه گذاری انجام دهد بدون اینکه خود عضو SCO باشد.
*در حال حاضر روسیه از عضویت ایران در اتحادیه اقتصادی اوراسیا و سازمان شانگهای حمایت می کند. حضور همزمان ایران در این دو سازمان، چه منافع تکمیلی برایش خواهد داشت؟
هدف اتحادیه اقتصادی اوراسیا (EEU) تشویق جابجایی آزاد کالا، خدمات، سرمایه و نیروی کار در بین کشورهای عضو آن بوده و اعضای آن شامل روسیه، بلاروس، قزاقستان، قرقیزستان و ارمنستان است.
پیوستن ایران به اتحادیه اوراسیا هیچ سود اقتصادی برای ایران ندارد. این کشورها شرکای تجاری طبیعی ایران نیستند. روسیه و قزاقستان صادرکننده انرژی هستند و ایران تنها با ارمنستان مرز مشترک دارد.
وجود تعرفه ها و سهمیه های مشترک در داخل اتحادیه اوراسیا باعث می شود واردات از چین، هند و دیگر کشورها گران تر شود و این مهم برای ارتقای اقتصاد ایران مناسب نیست. پیوستن به اتحادیه اوراسیا روابط ایران با روسیه را مستحکم می کند اما هزینه آن برای اقتصاد ایران است.
نظر شما