بازار؛ گروه استان ها: خراسان جنوبی ۹۸ درصد زرشک بی‌دانه جهان و ایران را تولید می کند و بیش از ۳۸ هزار کشاورز در زمینه کاشت، داشت و برداشت این محصول در استان فعال هستند.
تولید زرشک در استان خراسان جنوبی به دلیل مصرف کم آب و سازگاری با اقلیم طی سال های گذشته در استان افزایش یافته است اما مشکلات کشاورزان و فعالان در این حوزه همچنان پابرجاست و به گفته کارشناسان اگر امروز برای حل این مشکلات برنامه های عملیاتی اجرا نشود در آینده این مشکلات دوچندان خواهد شد.
فراوری اولویت اول زرشک
سبحان مصطفایی نماینده خوشه زرشک و عناب خراسان جنوبی در جلسه مشترک کمیته کارشناسی شورای گفتگو و کنسرسیوم زرشک استان که در اتاق بازرگانی بیرجند برگزار شد، بیان کرد: سازمان ها و متولیان استان توانمندی خود به خصوص در زمینه بودجه را برای حل مشکلات صادرات و فراوری زرشک پای کار بیاورند.
وی با بیان اینکه در حال حاضر بهره وری مشکل استان نیست، تصریح کرد: مشکل فروش میزان تولید فعلی زرشک استان را داریم و افزایش بهره وری مشکلات را افزایش خواهد داد.
وی با بیان اینکه بارها مشکلات صادرات، قیمت، برندینگ و فراوری زرشک در جلسات مطرح شده است، تصریح کرد: فراوری در اولویت است و اگر بتوانیم بخشی از زرشک استان را فراوری کنیم این حجم از مشکلات را نخواهیم داشت.
وی با بیان اینکه حل مشکلات استان در گرو این است که سازمان ها به طور شفاف توانایی های خود را روی میز بگذارند، گفت: برنامه ما در خوشه خشکبار با هماهنگی سازمان صمت، تبدیل و فراوری است.
نماینده خوشه خشکبار خراسان جنوبی همچنین بیان داشت: هیئت تجاری از ارمنستان اواخر مهرماه به استان دعوت شده و این اشتیاق را داشتند که زرشک را از نزدیک در استان ببینند تا ساختار حمل و نقل آن را پیش بینی کنند.
وی با اذعان به اینکه معرفی محصول زرشک را برای فروش بین الملل انجام داده ایم، گفت: پیش نیاز همه اینها این است که محصولی با کیفیت و استانداردهای کشورهای هدف برای ارائه داشته باشیم.
حمایتی از زرشک کار نمی شود
غلامرضا رحیمی، عضو کنسرسیوم زرشک خراسان جنوبی، با بیان اینکه من تولید کننده زرشک در استان هستم، ادامه داد: جلسات زیادی برای حل مشکلات و مطرح کردن مشکلات زرشک در استان برگزار می شود اما متاسفانه هیچ حمایتی از زرشک کار نمی شود.
وی با بیان اینکه محصول زرشک دوسال گذشته ما هنوز در انبارها موجود است، عنوان کرد: زمینی برای فراوری و بسته بندی به متراژ ۷۵۰۰ متر مربع در ابتدای درخواست به ما واگذار شد که بعد از مدتی دو هزار و ۵۰۰ متر آن را کسر کردند و ما هنوز در گیر وضعیت این مقوله هستیم.
وی ادامه داد: در حوزه دریافت تسهیلات برای راه اندازی واحد فراوری و بسته بندی نیز متاسفانه در بانک ها همچنان سرگردان هستیم و تسهیلاتی پرداخت نشده است.
وی به خرید توافقی زرشک از سوی جهاد کشاورزی هم اشاره کرد و افزود: متاسفانه خرید توافقی عادلانه نیست و محصول فقط از عده ای خاص خریداری می شود.
زرشک دوسال گذشته در انبارها
حسین براتی، کشاورز نمونه و عضو کنسرسیوم زرشک استان، هم در این جلسه اظهارکرد: به دلیل شیوع ویروس کرونا، زرشک در بازار فروش چندانی نداشته و در سردخانه ها انبار شده است و هنوز زرشک دو سال گذشته را نتوانسته ایم بفروش برسانیم.
براتی با تأکید براینکه زرشک نباید در انبارها دپو شود، تصریح کرد: سال گذشته مصوباتی برای خرید زرشک و فراوری انجام شد اما متاسفانه تا کنون خروجی از این مصوبات ندیده ایم.
وی با بیان اینکه تولید ارگانیک زرشک را در استان داشته و به آلمان نیز صادرات دارد، گفت: حمایتی از کشاورزان در حوزه تولید محصول ارگانیک و با کیفیت نشده است.
سال گذشته مصوباتی برای خرید زرشک و فراوری انجام شد اما متاسفانه تا کنون خروجی از این مصوبات ندیده ایم
قیمت گذاری زرشک خراسان جنوبی در مشهد!
وی عنوان کرد: اگر ما متولی و تولید کننده اصلی زرشک در کشور هستیم نباید بازار زرشک و قیمت گذاری این محصول در مشهد باشد.
وی با تاکید بر اینکه باید در استان قیمت گذاری زرشک را داشته باشیم و بازار را خودمان در دست بگیریم، ادامه داد: اکنون بازار زرشک استان و قیمت گذاری محصول کشاورز خراسان جنوبی در مشهد انجام می شود.
براتی بیان داشت: اتحادیه و تشکل قوی در استان نداریم و نظارت کافی در این حوزه انجام نمی شود.
موانع زرشکی
امیر ابراهیم آبادی، نماینده اتحادیه زرشکاران، باغداران و زعفران کاران خراسان جنوبی با بیان اینکه هنوز بعد از مدت ها در جلسات صرفا بیان مشکلات را داریم، بیان کرد: فراوری و تکمیل زنجیره ارزش راهکار برون رفت از مشکلات محصول زرشک است.
وی ادامه داد: متقاضیان زیادی برای سرمایه گذاری در حوزه فراوری محصولات استراتژیک استان از جمله زرشک وجود دارد اما موانع به شدت زیاد است و در میانه راه کناره گیری می کنند.
وی عنوان کرد: ارگان های دولتی و خصوصی زیادی ایجاد شده اما متاسفانه کارها جزیره ای و مقطعی بوده و مشکلی برطرف نشده است.
نماینده اتحادیه زرشکاران، باغداران و زعفران کاران خراسان جنوبی بیان داشت: خوشه خشکبار، کنسرسیوم زرشک و اتحادیه زرشک کاران، باغداران و زعفران کاران استان و ... را داریم اما به دلیل نبود منابع و عدم ارتباط بین آنها کارایی لازم را نداشته اند.
وی با تاکید بر اینکه باید مسئولان دولتی را مجاب کنیم که برخی کارها باید در این حوزه اجرا شود، تصریح کرد: باید بخش دولتی و خصوصی در کنار هم برای حل مشکلات زرشک گام بردارند.
ابراهیم آبادی با بیان اینکه سال گذشته خرید زرشک تازه را داشته ایم و در مقاطعی محصول برای خرید نبود، ادامه داد: نیازمند همکاری کشاورزان در حوزه فروش زرشک تازه هستیم زیرا در مقاطعی بنابر شرایط بازار برخی از کشاورزان محصول خود را به اتحادیه برای فروش ارائه نمی کردند.
آمادگی اتحادیه برای خرید روزانه ۴ تن زرشک در سال جاری
ابراهیم آبادی عنوان کرد: اتحادیه این آمادگی را دارد در بحث زرشک تازه روزانه بین سه تا چهار تن محصول کشاورزان را خریداری کند.
ابراهیم آبادی با بیان اینکه در ۴ نقطه مختلف تهران زمینه فروش زرشک تازه را فراهم کرده ایم، اضافه کرد: در بحث قیمت گذاری ما نیز انتقاد داریم که وقتی زرشک محصول انحصاری خراسان جنوبی است چرا باید قیمت گذاری و ارزش افزوده محصول در استان های دیگر باشد.
وی با بیان اینکه این مشکل به دلیل ضعف تشکل های بخش خصوصی و کشاورزان است، گفت: وقتی کشاورز خودش تمایل به کار گروهی نداشته باشد قطعاً قیمت گذاری در سایر استان ها انجام و ارزش افزوده هم نصیب واسطه ها می شود.
وی بر توجه به بحث قیمت گذاری زرشک در سال جاری تاکید کرد و افزود: نباید قیمت آنقدر پایین باشد که کشاورز متضرر شود و نه آنقدر رقم بالا باشد که برای بازرگان صرفه اقتصادی نداشته باشد.
نماینده اتحادیه زرشکاران، باغداران و زعفران کاران خراسان جنوبی همچنین ادامه داد: سال گذشته قیمت زرشک در استان ۱۰ هزار تومن تعیین شده بود و میدان میوه و تره بار تهران بر مبنای قیمت پایه نرخ را در تهران ۱۴ هزار و ۵۰۰ تومان تعیین کرده بود که باتوجه به هزینه های حمل و کارگری، قیمت تمام شده همان رقم ۱۴ هزار و ۵۰۰ تومان بود و توجیهی نداشت.
وضعیت نامناسب انبارهای زرشک
ابراهیم آبادی افزود: در حوزه صادرات که مباحث میکروبی مطرح می شود همیشه مشکل از تولید نیست بلکه انبارها وضعیت مناسبی ندارند.
وی تصریح کرد: کشاورز ما محصول ارگانیک تولید می کند اما در انبارهای ذخیره و فراوری مسائل بهداشتی به صورت دقیق رعایت نمی شود.
ابراهیم آبادی در پایان با بیان اینکه ظرفیت های موجود در حوزه بسته بندی و فراوری زرشک استان شناخته شده نیست، ادامه داد: طی دو سال گذشته، دو تن زرشک در استان داشتیم که نمی دانستیم مشکل را چگونه حل کنیم و اکنون متوجه شدیم که ظرفیت در استان وجود داشته است که می توانستیم از آن استفاده کنیم.
ضعف در حوزه بسته بندی
شاهین صفارپور عضو کنسرسیوم زرشک خراسان جنوبی، با اشاره به اینکه از منظر دیگری به محصولات استراتژیک استان نگاه شود، افزود: زرشک، زعفران و عناب خراسان جنوبی محصولات منحصر به فرد در ایران است.
وی تصریح کرد: در حوزه تولید محصولات استراتژیک در استان مشکلی نداریم و کشاورز علی رغم بی مهری ها محصول خود را به ثمر می رساند اما بعد از تولید با مشکلات فراوان روبه رو هستیم.
عضو کنسرسیوم زرشک خراسان جنوبی با بیان اینکه گاها مشاهده می شود محصول را با بدترین کیفیت خشک می کنند، افزود: زیر ساخت برای تولید انبوه در حوزه فراوری در استان وجود ندارد.
وی با اذعان به اینکه کارخانه ای در حوزه فراوری زرشک در استان داشته ام که اکنون تعطیل شده است، عنوان کرد: اگر دولت حمایت کند بهترین خط تولید آب زرشک را با ظرفیت بالا در استان ایجاد خواهم کرد.
وی همچنین اظهارداشت: نگاه دولت به کشاورز و بخش خصوصی نگاه بالا به پایین است و تا زمانی که این نگاه در یک امتداد قرار نگیرد مشکلات را خواهیم داشت.
صفارپور با اشاره به اینکه در حوزه بسته بندی نیز ضعف زیادی داریم ، بیان کرد: در این حوزه نیز اگر برنامه ریزی شود قطعا همه سود می برند.
دولت و بخش خصوصی خوب عمل نکردند
رسول عباسی نماینده دفتر هماهنگی امور سرمایه گذاری و اشتغال استانداری خراسان جنوبی هم تصریح کرد: اگر دولت و بخش خصوصی هر دو به وظایف خود خوب عمل می کردند الان این حجم از مشکلات را نداشتیم.
وی خواستار ایجاد شرکت سرمایه گذاری در حوزه زرشک شد و افزود: واحد فراوری بزرگ راه اندازی شود و از آن حمایت شود.
وی با تاکید بر اینکه نیاز است تا سازمان زرشک را همانند سازمان چای که در شمال کشور تاسیس و راه اندازی شده است، در استان تأسیس کنیم، پیشنهاد کرد: از منابع صندوق سرمایه گذاری سهام عدالت که به استانها واگذار شده برای راه اندازی واحدهای فراوری زرشک استفاده شود.
با توجه به شرایط کم آبی کشاورزان از سمت تولید محصولات زراعی به سمت محصولات باغی روی آورده اند و سطح زیر کشت زرشک به طور عجیبی افزایش پیدا کرده که در سال های آینده تولید به شدت افزایش خواهد یافت و باید برای آن برنامه داشته باشیم
صادرات در حد صفر
احسان بیکی عضو کنسرسیوم زرشک و نماینده کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی نیز در این جلسه با بیان اینکه مشکلات زیادی را در حوزه زرشک داشته ایم، عنوان کرد: حجم صادرات زرشک کشور در مقابل میزان تولید استان تقریبا صفر است، تصریح کرد: در سال زرشکی بین ۱۰۰ تا ۱۲۰ هزار تن زرشک تازه برداشت می شود که حدود ۳۰ هزار تن زرشک خشک را شامل می شود.
وی ادامه داد: با توجه به شرایط کم آبی کشاورزان از سمت تولید محصولات زراعی به سمت محصولات باغی روی آورده اند و سطح زیر کشت زرشک به طور عجیبی افزایش پیدا کرده و در سال های آینده تولید به شدت افزایش خواهد یافت که باید برای بعد آن برنامه داشته باشیم.
وی با اشاره به اینکه ساخت مجموعه های جدید فراوری زرشک به مانند کارخانه های فعلی اشتباه بزرگ است ، تصریح کرد: باید یا مجموعه ای با تکنولوژی روز دنیا ایجاد کنیم و یا واحدهای موجود را احیا کنیم.
بیکی با بیان اینکه در بیرجند بیش از ۳۰ واحد بسته بندی زرشک داریم اما تمام واحدها تعطیل هستند، تأکید نمود بازاریابی و فروش محصول را باید مورد توجه قرار دهیم، نماینده کمیسیون کشاورزی اتاق تصریح کرد: حدود هزار و ۵۰۰ تن زرشک از سال ۹۸ در سردخانه ها موجود است.
وی با بیان اینکه ایجاد تشکلی قوی همراه با بودجه باید در استان داشته باشیم، بیان داشت: این امر مستلزم همکاری، ایجاد وحدت و هماهنگی بین بخش های خصوصی است که در این حوزه فعال می باشند.
در حالی که این روزها بهره‌برداران بخش کشاورزی استان در آستانه برداشت زرشک امسال (تازه) هستند اما همچنان برای فروش محصول دو سال گذشته خود با مشکلات دست و پنجه نرم می کنند و به گفته کارشناسان باید در حوزه فراوری این محصول قوی و با سرعت ورود کرد تا مشکلات در آینده دو چندان نشود.
نظر شما