تهمینه غمخوار؛ بازار: مردم افغانستان امروز دوشنبه در حالی اولین روز دوره جدیدی از تاریخ این کشور را آغاز کردند که اعضای گروه طالبان پس از ورود به کابل در ارگ ریاست جمهوری مستقر شده اند.
اشرف غنی، رئیس جمهوری افغانستان یکشنبه شب پس از خروج از این کشور در بیانیه ای گفت که برای جلوگیری از به راه افتادن حمام خون مجبور به ترک کابل شده است.
تصمیمی که البته در داخل افغانستان انتقادهای زیادی را برانگیخت. از سوی دیگر گزارش ها از هرج و مرج در فرودگاه کابل حکایت دارد به طوری که مسئولان فرودگاه از لغو پروازهای تجاری خبر داده اند. در عین حال، هزاران نفر به دنبال سقوط کابل به دست گروه طالبان در فرودگاه این شهر به سر می‌برند تا بتوانند از افغانستان خارج شوند. بسیاری از کشورهای خارجی خواستار خروج مسالمت آمیز اتباع خارجی و آن دسته از افغان ها که مایل به ترک کشورشان هستند، شده اند.
از سوی دیگر وزارت خارجه آمریکا نیز اعلام کرده که روند تخلیه سفارت این کشور در کابل تکمیل شده که انتقادها از جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا که چند ماه پیش آغاز روند خروج نظامیان کشورش از افغانستان را اعلام کرده بود، افزایش یافته است. شورای امنیت سازمان ملل متحد نیز قرار است امروز برای بررسی اوضاع افغانستان تشکیل جلسه بدهد.
در همین راستا و بر اساس اهمیت موضوع ناامنی ها و خشونتها در افغانستان و تاثیر آن بر روابط این کشور با کشورهای همسایه از جمله ایران، خبرنگار بازار گفتگویی را با «ابوالفضل ظهره وند»، سفیر سابق ایران در افغانستان و ایتالیا ترتیب داده که مشروح مصاحبه در ادامه آمده است:
* با توجه به اینکه جنگ و ناامنی در افغانستان به اوج خود رسیده، هرات و قندهار سقوط کرده و اعضای گروه طالبان پس از ورود به کابل در ارگ ریاست جمهوری مستقر شده اند، اینگونه به نظر می رسد که طالبان در دولت آینده نقش مهمی دارند. با سلطه کامل این گروه در افغانستان، ما شاهد چه تاثیری در روابط تجاری افغانستان و ایران به عنوان کشور هم مرز و همسایه خواهیم بود؟
در حال حاضر وضعیت ناخوشایندی در افغانستان حاکم است. قطعا سقوط هرات و تصرف کابل تاثیری مستقیم بر روابط ایران و افغانستان خواهد گذاشت؛ چرا که دو مبادی مهم گمرکی و انجام تجارت دوجانبه از جمله میل ۷۲ و دوغارون در شرایط خوبی به سر نمی برند. بنابراین در میزان روابط تجاری دو کشور اثر زیادی خواهد داشت.
با سقوط هرات تمامی فعالیتها متوقف شده و با ادامه جنگ این روابط متاثر خواهد شد. البته بیشترین ضرر شامل حال مردم افغانستان می شود زیرا بیش از ۹۰ درصد از تجارت آنها با خارج از کشور است و نیازهای آنها با واردات تامین می شود.
نکته مهم دیگر در روابط میان دو کشور این است که برای جمهوری اسلامی مهمتر از تجارت، مردم و ملت افغانستان است و نگرانی ایران پیش از مختصر تجارت خارجی با این کشور به خاطر وضعیتی است که مردم مظلوم این سرزمین با آن مواجه شده اند. بنابراین اگر قرار باشد تلاشهایی از سوی ایران در دستور کار قرار گیرد، برای کاستن آلام شهروندان این کشور و جلوگیری از فروپاشی بیشتر و دستیابی به صلح و ثبات است.
نکته مهم دیگر در روابط میان دو کشور این است که برای جمهوری اسلامی مهمتر از تجارت، مردم و ملت افغانستان است و نگرانی ایران پیش از مختصر تجارت خارجی با این کشور به خاطر وضعیتی است که مردم مظلوم این سرزمین با آن مواجه شده اند
از جمله پیامدهایی که این جنگ و درگیری ایجاد خواهد کرد، سرعت گرفتن مهاجرت از افغانستان به کشورهای دیگر است. البته امکان دارد درصدی از این جمعیت رهسپار ایران شوند زیرا افغانستان با کشورهای مختلفی هم مرز و همسایه است و احتمال دارد به سایر کشورهای خارجی مهاجرت کنند.
البته به دلیل بسته بودن مبادی ها درصد زیادی از شهروندان افغان در داخل کشور دچار سرگردانی و بیجاشدگی می شوند. مثلا عده ای که از کندز فرار کردند و در حال حاضر در کابل مستقر شده اند و یا برخی از مردمی که از غزنی گریخته اند و به استانهای مجاور پناه برده اند. لذا، شرایط بهم ریختگی شدیدی وجود دارد.
* از نظر شما حضور ۲۰ ساله نیروهای امریکایی در کشور افغانستان چه تاثیری بر اقتصاد و حکومت داری این کشور داشته است؟ حال با خروج سربازان و دیگر کشورهای عضو ناتو چه سرنوشتی در انتظار افغانستان است؟
اگر دولت، رجال سیاسی و رهبران جهادی افغانستان به وعده امریکاییها اعتماد نکرده بودند، قطعا در شرایط کنونی با وضعیت بهتری مواجه بودند. برای بیرون رفت از این شرایط هم کماکان افغانستان باید بداند که مسئولیت این شرایط بد اقتصادی و امنیتی متوجه امریکاییها است و تا زمانی که امریکاییها در منطقه و افغانستان حضور دارند، افغانها نمی توانند شاهد وضعیت مطمئن و صلح آمیز باشند و لذا باید بدانند که امریکاییها برای تحقق اهداف منطقه ای خود در این کشور حضور دارند.
امریکاییها وارد افغانستان نشدند تا به آبادانی این کشور پردازند، بلکه برای دستیابی به اهداف منطقه ای و فرامنطقه ای، نفوذ خود را افزایش دادند. در این میان، قربانیان اصلی مردم این سرزمین بودند که هنوز هم درگیر این مسائل هستند. بنابراین، جریانی که ما تحت عنوان طالبان شاهد آن هستیم، یک گروه وابسته به کشورهای منطقه است که با مدیریت پنهان امریکا رهبری می شود.
امریکاییها وارد افغانستان نشدند تا به آبادانی این کشور پردازند، بلکه برای دستیابی به اهداف منطقه ای و فرامنطقه ای، نفوذ خود را افزایش دادند
امروز مردم افغانستان در حال لمس و تجربه محصول توافق میان امریکا و طالبان در قالب بیجا شدگی و درد و رنج و تلفات هستند. این مشکلات و بحران جاری نتیجه همان توافق دوحه یعنی توافقنامه استراتژیک که دولت وقت با امریکاییها منعقد کرد، است.
از طرفی اگرچه امروز پرونده امریکاییها که در دیوان بین المللی لاهه به عنوان جنایتکار جنگی علیه مردم افغانستان شناخته می شود، باز است، اما آنها در حال شکل دادن جریانی در افغانستان هستند که افکار عمومی از این موضوع منحرف شود.
مردم افغانستان باید آگاه باشند که عامل اصلی این مشکلات و جنگها، عاملی جز ایالات متحده نیست.
مردم افغانستان باید آگاه باشند که عامل اصلی این مشکلات و جنگها چیزی جز ایالات متحده نیست
* هرچند مقامات افغانستان تلاش می‌کنند این کشور متأثر از تنش امریکا با ایران نباشند، اما تاثیرات اقتصادی این تنش در افغانستان مشهود است. دیدگاه شما در این باره چیست؟
مسئله افغانستان به هیچ وجه مرتبط با تنشهای ایران و امریکا نیست. در واقع اینگونه مقرر نشده و قرار نبوده که اگر امریکاییها به افغانستان می آیند، هدفشان ایران باشد. پس این امریکاییها هستند که تسویه حساب با ایران را به افغانستان کشیده و وارد کرده اند.
این امریکاییها هستند که تسویه حساب با ایران را به افغانستان کشیده و وارد کرده اند
اگر امریکا برای از بین بردن تروریسم به افغانستان نفوذ کرده پس چرا با طالبان صلح نموده و توافق نامه امضا کرده است؟ چرا با وجود یک تریلیون دلار هزینه از سوی ایالات متحده، هیچ پیشرفت و بهبودی در وضعیت اقتصادی و معیشتی مردم و جاده ها و راهها تاکنون مشاهده نشده است؟ این مسائل یک بهانه است؛ امریکا هر زمانی که در صدد توجیه ناکارآمدی خود بوده، انگشت اتهام را به سمت ایران برده است. در حالی که این ویرانیها متوجه امریکا است.
اساسا ایران در افغانستان در طی این بیست سال جز اینکه کمک و مساعدت مالی کرده، مبتکر صلح این کشور و زمینه ساز کنفرانس بن بوده و با جامعه جهانی همراهی داشته است، کار دیگری انجام نداده است. ایران حتی در نشست چند روز اخیر دوحه که طرفهای اصلی جنگ با طالبان به گفتگو پرداختند، نیز حضور نداشته است.
اساسا ایران در افغانستان در طی این بیست سال جز اینکه کمک و مساعدت مالی کرده، مبتکر صلح این کشور و زمینه ساز کنفرانس بن بوده و با جامعه جهانی همراهی داشته است، کار دیگری انجام نداده است
بنابراین، ایران تنها میزبان پناهجویان افغانی که امروز به میزان دو میلیون نفر در کشورمان زندگی می کنند، بوده بدون اینکه کمترین حمایت و کمکی را از سازمانهای حمایت کننده از پناهجویان، دریافت کند.
لذا، مسئولین افغانستان امروز باید در برابر این اعتماد به امریکا پاسخگو باشند در حالی که البته هنوز هم به کمکهای مالی امریکا چشم دوخته اند در حالی که خودشان دارای ملتی سلحشور و کشوری غنی از ثروت هستند.
نظر شما