طاهره شهابی*؛ بازار: کشاورزی در ایران یکی از مهم‌ترین بخش‌های اقتصادی است چراکه حدود ٩ درصد از تولید ناخالص داخلی را به خود اختصاص می‌دهد ضمن اینکه محل اشتغال حدود ١٧ درصد از شاغلان کل کشور بوده و بیش از ١٨ درصد صادرات غیر نفتی نیز مربوط بە این بخش است.
طبق آنچه بر همگان مبرهن است و بارها نیز به ذکر آن پرداخته ایم تولید و اشتغال در این بخش مهم بە عوامل اقلیمی از جملە بارش وابستە بوده و تغییر در میزان بارش بر میزان تولید و اشتغال اثرگذار است.
سال زراعی جاری وضعیت بارش ها نه تنها چنگی به دل نزد بلکه کاهش بارش ها تولید برخی محصولات کشاورزی از جمله گندم که از محصولات استراتژیک محسوب می شد را نیز با چالش جدی همراه ساخت
آمارهای منتشر شده از میزان بارش در استان همدان موید آن است که سال زراعی جاری وضعیت بارش ها نه تنها چنگی به دل نزد بلکه کاهش بارش ها تولید برخی محصولات کشاورزی از جمله گندم که از محصولات استراتژیک محسوب می شد را نیز با چالش جدی همراه ساخت.
نگاهی به آمارهای منتشر شده در مورد میزان خرید گندم از کشاورزان استان همدان طی ۹ سال گذشته نشان دهنده آن است که گندم تولید شده در سال های ۹۱ و ۹۲ نسبت به سالهای قبل افزایش داشته اما از سال ۹۲ به بعد رفته رفته با کاهش تولید گندم روبه‌رو بوده ایم که این واقعیت در آمار منتشر شده از سوی مدیریت غله و بازرگانی استان همدان مشهود است.
در نگاهی کوتاه به میزان گندم خریداری شده از کشاورزان همدانی طی سال جاری در مقایسه با سال گذشته عنوان شده که تاکنون و در سال جاری زراعی جاری ۳۸۹هزار و ۳۴۴ تن گندم از کشاورزان خریداری شده در حالی که این رقم در مدت مشابه سال گذشته حدود ۴۳۸ هزار و ۸۱۳ تن بوده است.
آمارهای عنوان شده بیانگر آن است که میزان گندم خریداری شده حدود ۵۰ درصد کمتر از سال گذشته است که شاید علت این کاهش را بتوان در کاهش تولید محصول گندم که در پی کاهش بارندگی‌ها رقم خورده جستجو کرد.
میزان بارش سال زراعی جاری در استان همدان تا پایان تیر ماه ۲۳۳ میلیمتر بوده در حالیکه سال زراعی گذشته در همین مدت میزان بارش ۴۱۶ و در بلند مدت ۳۴۰ میلیمتر بوده است
بارش های ثبت شده ایستگاههای هواشناسی استان همدان و مقایسه آن با بلند مدت نیز نشانگر این است که طی ۱۰ ماهه اول سال زراعی ۱۴۰۰-۱۳۹۹ میزان بارش استان همدان نسبت به سال زراعی گذشته و بلند مدت به ترتیب ۴۳ و ۲۹ درصد کاهش داشته به گونه ای که میزان بارش سال زراعی جاری در استان همدان تا پایان تیر ماه ۲۳۳ میلیمتر بوده در حالیکه سال زراعی گذشته در همین مدت میزان بارش ۴۱۶ و در بلند مدت ۳۴۰ میلیمتر بوده است.
هرچند شرایط در شش ماهه اول سال زراعی تا پایان اسفند ۱۳۹۹ مناسب و شرایط نرمالی از لحاظ هواشناختی در استان حکمفرما بوده ولی در فروردین ماه تا پایان تیر ماه به علت کاهش شدید بارش، وضعیت خشکسالی در منطقه حکمفرما شده است.
به هر حال سال زراعی جاری در حالی رو به پایان است که میزان بارش ها در استان همدان کاهش جدی داشته است و گذشته از نامناسب بارش ها و کاهش نزولات جوی، افزایش دمای هوا و خشکسالیهای پی درپی، استفاده بی رویه افراد از ذخایر آبهای زیر زمینی برای سودی بیشتر و استفاده بی ضابطه در بخش آب آشامیدنی باعث شده بحران آب به عنوان یک معضل فراگیر گسترش یابد.
ناگفته پیداست که ارزش وجود آب به عنوان حیات بخش زندگی بشر و دلایل وابستگی زندگی انسان به این مایع حیاتی برای کسی پوشیده نیست بنابراین لزوم توجه افراد به بحران آب از جمله مواردی است که همواره باید در جامعه اطلاع رسانی شده و حساس سازی های لازم درباره این امر انجام شود.
کشاورزان هر ساله در این ایام با کشت دوم محصولات کشاورزی بخشی از آب های همدان را مصرف می کردند اما امسال شرایط تغییر کرده و باید از کشت دوم محصولات خودداری کنند
در این میان از جمله گروهی که با همکاری آنها شاهد تنش های کمتری در زمینه آب و بحران ایجاد شده خواهیم بود کشاورزان هستند چراکه هر ساله در این ایام با کشت دوم محصولات کشاورزی بخشی از آب های همدان را مصرف می کردند اما امسال شرایط تغییر کرده و باید از کشت دوم محصولات خودداری کنند.
هرچند با توجه به شرایط نامناسب اقتصادی و برخی منفعت طلبی‌ها، برخی از کشاورزان این اجازه را به خود بدهند که با وجود کم آبی همچنان به کشت دوم ادامه دهند اما تحقیقات ثابت کرده این نوع بهره گیری از زمین، توان اراضی کشاورزی را پایین آورده و در صورت کشت، مصرف آب چند برابر می شود و این امر تبعات بعدی به دنبال دارد.
به هر حال هر سال در این ایام که فصل برداشت کشت اصلی محصولات کشاورزی فرا می رسید کشاورزان با توجه به فضای موجود؛ کشت دوم در دستور کار قرار می دادند اما انتظار می رود امسال با توجه به بحران آب از کشت دوم خودداری کنند.
البته ناگفته نماند شاید با اجرای یک دستورالعمل منسجم درباره بحران کم آبی بتوان کشاورزان را از این بحران بیش از گذشته مطلع کرد و آنان را برای عبور از این بحران بیش از پیش با مجموعه همراه ساخت.
* فعال رسانه ای
نظر شما