ناآگاهی زارع و قیمت بالا ۲ عامل بی توجهی به تکنولوژی‌های نوین کشاورزی

بازار؛ گروه کشاورزی: سموم باقی مانده در محصولات کشاورزی از اصلی ترین دلایل برگشت خوردن برخی محصولات کشاورزی ایران از بازارهای صادراتی است که غالبا به دلیل عدم آگاهی کشاورزان از نحوه استفاده و میزان مورد نیاز سموم حاصل می شود. با این وجود برخی کارشناسان معتقدند استفاده از سموم بایستی با نسخه گیاه پزشک انجام شود و به طور بی حد و مرز در اختیار کشاورزان قرار نگیرد. چرا که تبعات استفاده بیش از اندازه از سموم نه تنها بر سلامت مصرف کنندگان تاثیر گذار است بلکه موحب بی اعتباری محصولات ایرانی در بازارهای جهانی نیز می شود. در راستای کاهش مصرف سموم در کشورهای پیشرفته دستگاه های شمپاش و آفتکش هایی با استانداردهای مخصوص وجود دارد که نه تنها میزان مصرف سموم و آفتکش ها را کاهش می دهد بلکه راندمان عملیات آفت کشی را نیز بالا می برد.

«محمد درخشان» یکی از تولیدکنندگان داخلی است که با تعامل با سازندگان دستگاه های سمپاش نوین دنیا، اقدام به تولید سمپاش هایی با تکنولوژی های روز دنیا کرده است. در این راستا خبرگزاری بازار گفتگویی با وی انجام داده و جویای جدیدترین تولیدات شان شده است. گفتنی است وی فارغ التحصیل رشته مکانیک و مدیر عامل یک شرکت تولیدی فعال در حوزه تولید انواع سمپاش و آفت کش های زراعی و باغی است. 

*به عنوان سوال اول کمی در خصوص زمینه فعالیت خود توضیح بدهید.
سال ها است تکنولوژی روز دنیا را وارد کشور می کنیم. در واقع ما در حوزه مبارزه با آفات در مزارع و باغات کار می کنیم. همچنین با موسسات و دانشگاه ها هم در ارتباط هستیم و سالها است در راستای کاهش مصرف سموم و آفت کش ها در کشور فعالیت می کنیم و معتقدیم کاهش مصرف سموم و آفتکش ها بسیاری با اهمیت است چرا که  تاثیر مستقیمی بر سلامت غذایی مردم دارد.

در حقیقت ما با هدف ترویج کاهش مصرف سموم حدود ۷ سال است در سراسر کشور کارشناسان وزارت جهاد کشاورزی و همچنین کشاورزان را آموزش می دهیم. این در حالی است که متاسفانه به دلیل عدم آگاهی کشاورزان نسبت به استفاده  صحیح از آفتکش ها شاهد مصرف بی رویه این محصولات در صنعت کشاورزی کشور هستیم. همین موضوع موجب شده محصولات غذایی کشور نیز آلوده باشد و به تبع روی سلامت غذایی مردم اثر می گذارد و هزینه های درمانی بالایی را نیز تحمیل می کند.

برای کاهش مصرف سموم و آفت کشها در مزارع و باغات نه تنها کارشناسان وزارت جهاد کشاورزی باید نسبت به تکنولوژی های جدید آگاهی یابند بلکه قوانین مربوط به استفاده از این محصولات نیز باید اصلاح شود

*تحقق هدف کاهش مصرف سموم و آفت کش ها در مزارع و باغات کشور مستلزم وجود چه زیرساخت ها و ابزارهایی است؟
تحقق این هدف در درجه اول در گروی این است که کارشناسان وزارت جهاد کشاورزی امر نسبت به تکنولوژی های جدید در این حوزه اطلاعات کسب کنند و سپس بر اساس آموخته های خود کشاورزان را آموزش بدهند.

از سوی دیگر قوانین موجود در خصوص آفت کشها و استفاده از سمپاش ها باید اصلاح شود؛ یعنی باید در قوانین مرتبط با مصرف آفت کش ها و دستگاه ها سمپاشی تغییر بنیادی صورت بگیرد و به این ترتیب اجازه ندهند تحت هر شرایطی سمپاش ها و آفت کش ها در اختیار بهره برداران قرار بگیرد. چرا که در حوزه کشاورزی هر نوع ادوات اگر به درستی استفاده نشود  نهایتا یک ضرر داد اما  تنها دستگاهی که اگر به درستی از آنها استفاده نشود، خسارت جانی برای تولیدکننده و مصرف کننده خواهد داشت سمپاش ها و آفت کش ها است.

یعنی بحث آفتکش ها یک مقوله ملی است و نباید به آن مانند دیگر مواد اولیه و نهاده های کشاورزی نگریست. به خصوص اینکه بر خلاف گذشته محلول های آفت کشی از کشورهای اروپایی با استانداردهای بالا وارد می شد اما الان به دلیل قیمت بالای ارز وارد کننده ها از کشورهایی که گواهی معتبر ندارند این محصولات را وارد می کنند  و از آن طرف چون ارزان است کشاورزان به سمت استفاده از این محلول های آفت کش ارزان کشیده می شوند. لذا الان آفتکش ها غالبا با بدترین کیفیت می آید و با بدترین شکل هم در محصولات غذایی پاشیده می شود. چرا که کشاورزان غالبا در خصوص دوره پایداری این سموم و آفت کشها آگاهی ندارند و به همین دلیل شاهد هستیم کشاورز در هنگام برداشت محصول هم اقدام به آفت کشی می کند! بنظر بنده امروز تمرکز دولت فقط بر تامین کردن غذای جمعیت ایران با کمترین قیمت است درحالی که باید روی سلامت مواد غذایی تمرکز شود. به همین دلیل روی استفاده از این محصولات نظارت ندارد.

دولتها باید به این نکته برسند که یک دستگاه آفت کش برابر با سایر ادوات کشاورزی نیست و در این حوزه باید سرمایه گذاری شد. به عبارت دیگر وقتی می خواهیم میزان مصرف آفت کش ها را کاهش دهیم با از تکنولوژی های جدید استفاده کنیم و آن هم مستلزم سرمایه گذاری کشاورز برای خرید این تکنولوژی است. با توجه به اینکه دستگاه هایی با تکنولوژی روز قیمت بالاتری نسبت به دستگاه های سنتی و منسوخ دارد پس در این حوزه دولت باید برای کشاورز خدمات و تسهیلات ویژه ای قائل شود تا کشاورزان تمایل پیدا کنند دست از ادوات منسوخ بردارند و به سمت دستگاه هایی با تکنولوژی های به روزتر شوند.

کشاورزان تکنولوژی های جدید را نمی شناسند و بنابراین وزارت جهاد کشاورزی باید در ترویج ادوات و تکنولوژی های نوین کشاورزی به تولیدکنندگان کمک کنند

*با توجه به اینکه شما تولیدکننده سمپاش ها و آفتکش های باغی و زراعی هستید کمی در خصوص ویژگی های آنچه تولید می کنید و مزایایی که نسبت به دیگر تولیدات دارد توضیح بدهید.
در ابتدا باید بدانید که در تمام دنیا یکسری استانداردهای اجباری برای دستگاه های آفتکشی  وجود دارد که ما با توجه به مطالعاتی که در این زمینه داشتیم تمامی این نکات و استانداردها را روی دستگاه های خود پیاده می کنیم. در واقع تمرکز تکنیکی تولیدات ما روی کم کردن مصرف آفتکش ها است. به این معنا که ما هرچقدر بتوانیم میزان مصرف محلول  آفت کش را روی محصولات غذایی کم کنیم به سلامت  غذایی کمک کرده ایم. پس تمرکز ما روی کم کردن مصرف سموم و همچنین اثربخشی بالاتر این محصولات است.  

اگر دستگاه آفت کش علیرغم مصرف بالای محلول آفت کش نتواند آفت ها را از بین ببرد خسارت میلیاردی به  کشاورزی وارد می شود. بنابراین ما متمرکز بر این شده ایم که با داشتن استانداردهای لازم روی قطعات سمپاش ها در عین کاهش مصرف آفتکش ها افزایش راندمان عملیات آفتکشی را هم داشته باشیم که بر این اساس ضمن وارد کردن تکنولوژی های روز دنیا دستگاه های خود را متناسب با کشت کشور و ساختار کشاورزی ایران، بومی سازی کرده ایم.

الان با کشورهای پیشرفته دنیا تعامل علمی و تکنولوژی داریم تا بتوانیم به روز باشیم. ما وقتی دستگاه ها را بومی سازی می کنیم به بزرگترین مشکل برمی خوریم؛ الان بزرگترین مشکل ما قیمت محصولات به دلیل دارا بودن استانداردهای قطعات قیمتی بالاتر از سمپاش های سنتی دارد. از سوی دیگر این قبیل تکنولوژی های جدید را کشاورزان نمی شناسند و تمرکز من تولید کننده  باید روی مطالعه و تولید با کیفیت محصول باشد و نمی توانم این محصولات را ترویج کنم. بنابراین از وزارت جهاد کشاورزی بارها خواسته ایم استفاده از این تکنولوژی ها و محصولات را ترویج کند.

*نگاه دولت به تکنولوژی های نوین چگونه است؟
همه دولت ها علاقمند به کاهش مصرف آفت کش ها و اصلاح روش های سمپاشی هستند اما در این زمینه هیچ حرکتی نمی کنند و هیچ برنامه بلند مدت کوتاه مدت و میان مدت ندارند؛ به همین دلیل شاهد هستیم که به سمپاش همانند دیگر ادوات کشاورزی نگاه می شود و همچنان محلول های آفت کش به مقدار بسیار زیادی در اختیار کشاورزان قرار می گیرد! در حالی که در کشورهای پیشرفته تمام دستگاه های سمپاش کد رجیستر دارد و هر سال باید این دستگاه کالیبره بشود.

در واقع فروشنده تا برگه معاینه فنی خریدار را تایید نکند حق فروش محلول سمپاش ندارد. آن هم در شرایطی که در این کشورها قبل از هر کاری کارشناس مربوطه با مراجعه به مزارع کشاورزان میزان مورد نیاز سموم و آفتکش ها برای هر زارع را تعیین می کنند و بیش از آن میزان حق خرید ندارند. اما  در کشور ما استفاده از سموم و آفت کش ها حد و حدودی ندارد و این ماده بسیار خطرناک در اختیار  قشری از جامعه قرار دارد که غالبا تحصیلات آکادمیک ندارند. از سوی دیگر باید برای مصرف سموم و آفت کشها برای کشاورزان دوره های آموزشی استفاده صحیح از سموم برگزار شود. این حداقل کاری است که دولت می تواند انجام دهد.

سمپاش های ULV با قطر ذرات میکرونی سم را پخش می کند و این موجب می شود میزان مصرف و خروجی  سم بسیار کم شود

*شما دستگاهی نیز مخصوص گلخانه داران تولید کرده اید. کمی در خصوص این دستگاه و کارایی آن توضیح بدهید.
حدودا سه سال قبل یک تکنولوژی جدید را وارد کردیم اما هنوز فرهنگ سازی نشده است. در واقع استفاده از تکنولوژی ULV در گلخانه ها است. سمپاش های ULV در حقیقت سمپاش هایی با مصرف سم بسیار کم است و با قطر ذرات میکرونی سم را پخش می کند و این موجب می شود میزان مصرف و خروجی  سم بسیار کم شود و از سوی دیگر موجب یکنواختی پاشش می شود.

در واقع این تکنولوژی شرایطی را فراهم می کند تا بدون نیاز به کاربر در محیط بسته گلخانه، عملیات سمپاشی انجام شود اما به دلیل عدم آگاهی و همچنین به دلیل بالا بودن قیمت این دستگاه که حدودا ۲ برابر دستگاه های سنتی است گلخانه داران تمایل به استفاده از این تکنولوژی ندارند.

*تولیدات شما مصرف داخلی دارد یا به بازارهای صادراتی هم راه یافته اید؟
عمده مصرف تولیدات ما در داخل است با این وجود در کشورهای همجوار متقاضیی زیاد دارد و به این کشورها صادرات نیز داریم.