بازار؛ گروه استانها: گردشگری می‌تواند در صورت توسعه و مدیریت مناسب به ایجاد توسعه پایدار کمک کند اما این روند، با شیوع ویروس کرونا به سمت و سوی دیگری رفت؛ سمت و سویی که در آن بی برنامگی و عدم وجود برنامه ریزی های منعطف گردشگری نیز از پیش در این مسیر وجود داشت.
شیوع ویروس کرونا در حالی یک سال و نیمه شده است که بسیاری از کسب‌وکارها را زمین‌گیر و به‌نوعی از رده خارج کرده است، صنعت گردشگری نیز نه‌تنها از این موضوع مستثنی نمانده بلکه این صنعت سفید با شکننده بودن پیکره‌اش، به زمین خورده وشاهد خروج نیروهای تخصصی خود است.
نیروهایی که با خروج از این چرخه، موجب می‌شوند که حتی درصورتی‌که همین فردا نیز شیوع ویروس کرونا خاتمه پیدا کند، نتوان به این زودی‌ها گردشگری را روی پای خود و در وضعیت دو سال پیش آن مشاهده کرد.
زمستان سال گذشته بود که مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی همدان مطرح کرد: شیوع ویروس کرونا ۲۴۸ میلیارد تومان به بخش گردشگری استان آسیب زده و در صورت تداوم محدودیت ها خسارت جبران ناپذیری به این حوزه وارد می شود.
۳۰ درصد کسب و کار و درآمدها حوزه گردشگری در عید نوروز اتفاق می افتد
علی مالمیر در این خصوص مطرح کرد: حوزه گردشگری جزو بخش هایی است که فصل رونق آن محدود بوده و فصل کار آن به عیدنوروز و سه ماهه تابستان ختم می شود ضمن اینکه ۳۰ درصد کسب و کار و درآمدها حوزه گردشگری در عید نوروز اتفاق می افتد.
وی با بیان اینکه حوزه گردشگری نه تنها عید نوروز ۹۹ به علت شیوع کرونا بلکه در نوروز ۹۸ نیز به علت سیل و آبگرفتگی دچار زیان شد، ادامه داد: چنانچه وضعیت کنونی کرونا و اعمال محدودیت های پیش بینی شده تداوم یابد این هراس وجود دارد فعالان در این بخش دیگر نتوانند قد راست کنند.
اما به راستی این روزها باید چه برنامه هایی داشت تا بتوان گردشگری را در پایتخت تاریخ و تمدن ایران زمین نجات داد و یا اینکه پس از این دوران کرونایی با یک وضعیتی که در گردشگری به نقطه صفر بازگشته است، مواجه نشویم؟ در این راستا و بررسی اوضاع پای صحبت‌های مجید شمس؛ از کارشناسان مطرح برنامه‌ریزی شهری نشستیم که در ادامه متن این گفت‌وگو را می‌خوانید:
برای گردشگری در دوران پساکرونا برنامه ریزی کنیم
مجید شمس در گفتگو با خبرنگار بازار با بیان اینکه گردشگری موضوعی بوده که در عین مهم بودن پیچیده است، عنوان کرد: گردشگری چندبُعدی است و می‌تواند از ابعاد زیست‌محیطی، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و غیره مبدأ تأثیر بپذیرد و البته بر آن‌ها در مقصد تأثیر بگذارد.
این کارشناس با تأکید بر اینکه بایستی اهداف گردشگری و مبدأ آن را شناخت و مقدماتی را در این مسیر مهیا کرد، مطرح کرد: گردشگری در توسعه پایدار شهری تأثیر داردچراکه گردشگری صنعتی سفید است و از آن با عنوان اقتصاد یا صادرات نامرئی نام می‌برند.
وی با تصریح بر اینکه گردشگری در اشتغال، فعال کردن صنایع دستی، رونق دادن به فعالیت‌های تولیدی و مواردی از این دست نقش مهم و بسزایی دارد، گفت: پدیده‌های گردشگری در قالب‌های مختلفی چون طبیعت‌گردی، درمانی، مذهبی، اقتصادی و تجاری و غیره می‌توانند مطرح شوند، اما برخی از پدیده‌های گردشگری تک‌مکانی وتک‌زمانی است و می توان آن ها را در قالب نوعی از گردشگری چون گردشگری آیینی پیش برد.
می بینیم که خیلی از کشورها این رکود و تاثیرات کرونا بر بدنه اقتصاد گردشگری را نیز چشیده اند اما برای شرایط پساکرونا نیز برنامه ریزی دارند
شمس ادامه داد: در شرایط فعلی که شاهد شیوع ویروس کرونا و هم چنان محدودیت های سفرها و کاهش میزان گردشگری هستیم، می بینیم که خیلی از کشورها طعم این رکود و تاثیرات کرونا بر بدنه اقتصاد گردشگری را نیز چشیده اند اما برای شرایط پساکرونا نیز برنامه ریزی دارند.
وی با تاکید بر اینکه این برنامه ریزی ها بایستی به لحاظ آموزشی، خدماتی، پزشکی و غیره باشد، اظهار کرد: باید این روند با تاکید بر گردشگری داخلی پیش رود.
شمس با اشاره به این موضوع ادامه داد: بسیاری از مردم از پتانسیل ها و جاذبه های شهر و استان خود بی اطلاع هستند و می توان این روزها گردشگری را با برنامه ریزی بر سفرهای داخلی و درون شهری تا حدی پیش برد و رونق آن را تاحدی بازگرداند.
وی در ادامه این گفتگو با تاکید بر اینکه گردشگری را نباید طی کردن مسیری طولانی قلمداد کرد، اظهار کرد: می توان بازارها، نوع معماری ها و مراکز گردشگری درون یک شهر را به شهروندان آن نشان داد و با این روند، هم کسالت را از بدنه شهر زدود و هم اقتصاد گردشگری را تاحدی احیا کرد.
اولین قدمی که گردشگری این روزها به آن نیاز دارد این است که با استفاده از ظرفیت های فضای مجازی، به معرفی جاذبه های گردشگری، صنایع دستی و بافت های تاریخی و معماری استان ها پرداخته شود
شمس در ادامه صحبت های خود عنوان کرد: اولین قدمی که گردشگری این روزها به آن نیاز دارد این است که با استفاده از ظرفیت های فضای مجازی، به معرفی جاذبه های گردشگری، صنایع دستی و بافت های تاریخی و معماری استان ها پرداخته شود.
این دانشیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری با تاکید بر این موضوع اظهار کرد: معرفی جاذبه ها به وسیله سیستم های موبایلی و اینترنتی و نرم افزارها می تواند صورت گیرد تا بتوانیم فضاهای گردشگری را به خوبی به مخاطبان معرفی کنیم.
وی با اشاره به اینکه بایستی این قدم ها برداشته شود تا در دوران پسا کرونا یا کاهش محدودیت ها در زمان کمتری بتوان گردشگری را به جایگاه قبل از شیوع این ویروس بازگرداند، مطرح کرد: یکی از برنامه های دیگری که می توان در این روزها از آن برای اقتصاد گردشگری استفاده کرد، توجه به آیین ها است به نوعی که در مسیر گردشگری آیینی وارد شویم.
شمس مطرح کرد: می توان جشنواره های لباس های محلی، بازی های سنتی، غذاهای محلی و غیره را به صورت حضوری (به شکل محدود و با رعایت پروتکل های بهداشتی) و به صورت مجازی برگزار کرد تا در کنار دستاوردهایی که پیشتر به آن ها اشاره شد، فعالین عرصه صنایع دستی و گردشگری استان ها را نیز به ادامه مسیر، تشویق کرد و شاهد کناره گیری آن ها و دلسرد شدنشان به ادامه راه نیز نباشیم.
بایستی از بی برنامگی به سمت برنامه محوری سوق پیدا کنیم
وی با تاکید بر اینکه بایستی از بی برنامگی به سمت برنامه محوری سوق پیدا کنیم، اظهار کرد: این روزهای شیوع ویروس کرونا و درگیری ماه های بسیار با آن فرصتی است تا بتوانیم مناطق گردشگری و صنایع دستی استان های مختلف، آیین ها و رسوم آن ها را معرفی کنیم و از سویی، مخاطبین خود را نیز بشناسیم.
شمس در ادامه این موضوع یادآور شد: با این روند می توانیم بیشترین بهره وری را داشته باشیم.
دانشیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری با بیان اینکه می توان با چنین گام هایی موجب تجدید روحیه، شکوفایی استعدادها و ظرفیت سنجی شویم، عنوان کرد: در صورتی که برای این روند برنامه ای نداشته باشیم، تلاش ها بیهوده و بی نتیجه خواهد بود.
وی با تاکید بر اینکه گردشگری به تجربه کردن گره خورده است، به آیات قرآن کریم و تاکید بر سیاحت، گردش روی زمین و کسب تجربه از گذشتگان اشاره کرد و افزود: اگر گردشگری بی دستاورد بود و تنها خستگی جسمی را رقم می زد، این تاکیدات را در قرآن شاهد نبودیم.
این کارشناس ادامه داد: بهترین زمان است تا با تاکید بر گردشگری به ویژه گردشگری آیینی برنامه ها را به سمتی سوق دهیم که نه تنها چرخ گردشگری در شهرها و روستاها به حرکت در بیاید، بلکه این آیین ها معرفی و زنده نگه داشته شوند، مخاطبان را بشناسیم و توان های درآمدی استان، شهر و روستاهایمان را نیز با این روند شناسایی کنیم.
شمس با تاکید بر اینکه با این قدم ها می توان نیازهای استان، شهر و روستاهایمان را نیز شناسایی کرد، گفت: در نتیجه زیرساخت ها، شبکه حمل و نقل و دیگر شرایط طبقه بندی و مشخص می شوند تا در صورتی که شرایط به حالت عادی برگشت بتوانیم با ریل گذاری های صورت گرفته و برنامه ریزی های مدون، پیش رفت و روش های مختلفی را در پیش گرفت و با کمک آن ها باز هم رونق را به گردشگری بازگرداند.
وی عنوان کرد: به راستی گردشگری در کنار این موضوع، می تواند فرهنگ ها را در کنار و تقابل با هم غنی سازد و از سویی ملاحظات زیست محیطی نیز در آن مطرح شود.
با ورود به عرصه گردشگری نه تنها می توان در مسیر اشتغال زایی، درآمدزایی، ارزآوری، رونق اقتصادی و غیره پیش رفت؛ بلکه می توان در مسیر ارتقای مسائل فرهنگی، رضایتمندی، نشاط و سرزندگی، ارتقای کیفیت زندگی نیز گام برداشت
دانشیار جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری در بخش پایانی این گفتگو با بیان این موضوع عنوان کرد: با ورود به عرصه گردشگری نه تنها می توان در مسیر اشتغال زایی، درآمدزایی، ارزآوری، رونق اقتصادی و غیره پیش رفت؛ بلکه می توان در مسیر ارتقای مسائل فرهنگی، رضایتمندی، نشاط و سرزندگی، ارتقای کیفیت زندگی نیز گام برداشت.
به راستی در وضعیتی که شیوع ویروس کرونا در مسیر یک سال و نیمه شدن است، هتل های همدان همچنان روزهای بدون مسافر و اقامت را تجربه می‌کنند، دفاتر خدمات مسافربری طعم تعطیلی را می چشند، فعالین صنایع دستی دلسرد از ادامه مسیر هستند، راهنمایان گردشگری به سمت شغل دیگری روانه شده اند و همه این ها به معنای خروج تیم متخصص از این عرصه و رنگ و بوی ناامیدی است که بر تن آن ها وجود دارد، روزگاری که در آن، این فعالین گردشگری و صنایع دستی یا رنگ تسهیلات و حمایت‌ها را نچشیده‌اند و یا بازپرداخت همین تسهیلات آن‌ها را زمین‌گیر کرده است؛ روزهایی که با بغل کردن زانوی «بیکاری» و چشم‌انتظاری سپری می‌شود.
اما به‌راستی بایستی برای این روند چه چاره‌ای باید اندیشید؟
آیا قدمی برای گردشگری تندرستی، گردشگری ورزشی، گردشگری آیینی، گردشگری کشاورزی و یا قدم نهادن در مسیر گردشگری مجازی یا گردشگری شهری قرار است در همدان برداشته شود یا خیر؟
در دورانی که بسیاری از شهرهای گردشگر پذیر و البته با برنامه کشور تاحدی به چرخه گردشگری بازگشته‌اند و با برگزاری تورهای امن گردشگری قدمی در این مسیر گذاشته‌اند، زمان آن رسیده تا استان همدان نیز که بارها مسئولان آن بر گردشگرپذیری آن تأکید و آن را یکی از راه‌های توسعه و اشتغال استان خوانده‌اند در این مسیر قدم بردارد اما حال باید دید آیا قدمی برای گردشگری تندرستی، گردشگری ورزشی، گردشگری آیینی، گردشگری کشاورزی و یا قدم نهادن در مسیر گردشگری مجازی یا گردشگری شهری قرار است در همدان برداشته شود یا خیر؟
از سویی در دوران کرونا اگر قرار است که از کسب‌وکارها و بخش خصوصی در حوزه گردشگری حمایتی شود، چرا آن‌ها را مقروض دولت می‌کنیم؟ اعطای وام با سودهای بالا در وضعیتی که کسب‌وکاری وجود ندارد، چه معنایی می‌دهد؟ آیا با بازپرداخت دوماهه و نبود زمان تنفس مناسب و با این سودهای بالا به‌دنبال زمین‌گیر کردن این کسب‌وکارها هستیم یا به‌دنبال حمایت از آن‌ها؟
و به‌عنوان نکته آخر به‌راستی زمان آن رسیده تا استان همدان در اتاق فکر گردشگری که ماه‌ها است چشم‌انتظار آن هستیم، قدم‌های بلندی برای گردشگری بردارد تا بار دیگر عَلَم گردشگری در «پایتخت تاریخ و تمدن» را سر پا نگه داریم.
نظر شما