حسین صفی؛ بازار: بدون شک اثرات بکارگیری خدمات اینترنت اشیا بر اقتصاد جهانی در چند سال گذشته شگفت‌انگیز بوده است و تحولی که این فناوری در نحوه ارائه خدمات در بازارهای مختلف (ورتیکال‌ها) ایجاد کرده است بسیار جالب توجه است.
طبق نتایج بررسی‌های ارائه شده از منابع معتبر در این زمینه، پیش‌بینی می‌شود که حجم بازار اینترنت اشیا در سطح جهان از حدود ۲۴۲ میلیارد دلار کنونی، تا سال ۲۰۲۵ به حدود ۱۵۰۰ میلیارد دلار با حدود ۳۱ میلیارد شی متصل خواهد رسید. این رقم نشان‌دهنده رشد حدودا ۸ برابری در حجم بازار فقط در پنج سال (یا نرخ رشد مرکب سالانه حدود ۴۰ درصدی) است. به بیان دیگر، این مطلب بیانگر این است که -فقط سهم اینترنت اشیا- از تولید ناخالص داخلی (GDP) کشورهای مختلف دنیا طی یک روند صعودی با سرعت زیادی از حدود ۰.۲۹ درصد (بیست و نه صدم درصد) به حدود ۱.۳ درصد (یک و سه دهم درصد) در حال افزایش است.
بر اساس آمار موسسه معتبر GSMA، اثرات ارائه خدمات اینترنت اشیا در راستای افزایش بهره‌وری در صنایع مختلف متفاوت است و انتظار می‌رود در سطح جهان افزایش بهره‌وری ناشی از بکارگیری خدمات اینترنت اشیا بیشترین اثر را به ترتیب در صنایع تولیدی (کارخانه‌های تولیدی مانند خوردرو، وسایل و ادوات الکترونیکی مصرفی)، خرده فروشی، حمل و نقل و لجستیک، خدمات عمومی شهری، شرکت‌های بهره‌بردار خدمات عمومی خانگی مانند آب و برق و گاز و در نهایت سلامت داشته باشد. همچنین از جنبه میزان افزایش بهره‌وری با استفاده از کاربردهای اینترنت اشیا، به ترتیب کشورهای ایالات متحده (با حدود ۵۴ میلیارد دلار (۰.۲۷ درصد GDP ملی))، چین (با حدود ۳۶ میلیارد دلار (۰.۲۶ درصد GDP ملی))، آلمان (با حدود ۱۰ میلیارد دلار (۰.۲۴ درصد GDP ملی))، برزیل (با حدود ۳.۶ میلیارد دلار (۰.۱۷ درصد GDP ملی))، هند (با حدود ۱.۳ میلیارد دلار (۰.۰۴ درصد GDP ملی)) و آفریقای جنوبی (با حدود ۰.۳ میلیارد دلار (۰.۰۹ درصد GDP ملی)) در صدر کشورهای جهان هستند.
در کشور ما نیز برآوردهای مختلفی از حجم بازار اینترنت اشیا و همچنین تعداد اشیا متصل در سالیان آتی ارائه شده است ولی به طور مشخص تمامی آمارها بیانگر این هستند که روند توسعه خدمات اینترنت اشیا در ایران در مقایسه با سایر نقاط دنیا عقب‌تر است. اگر بخواهیم عوامل موثر در توسعه سرویس‌های اینترنت اشیا را در ایران نام ببریم در صدر آن‌ها می‌توان به پارامترهای موثری مانند اندازه بازار، بلوغ اکوسیستم عرضه، رگولاتوری و همچنین آمادگی بازار برای پذیرش سرویس‌های اینترنت اشیا اشاره کرد. با در نظر گرفتن پارامترهای مذکور، بنظر می‌رسد از میان حوزه‌های مختلف اینترنت اشیا در ایران، حوزه‌هایی مانند اندازه‌گیری و کنتور الکتریکی، خدمات شهر هوشمند، کشاورزی، دامداری، آبزی پروری، خانه و ساختمان و صنایع، بنادر و معادن از آمادگی بالاتری برای بکارگیری خدمات اینترنت اشیا برخوردار باشند.
ذکر این نکته خالی از لطف نیست که یکی از جنبه‌های مغفول مانده رشد و توسعه خدمات اینترنت اشیا در ایران، بحث تحریک تقاضا در حوزه‌های مختلف است که متاسفانه در کشور ما به دلایل مختلف و همچنین عدم آشنایی کامل متولیان امر با نحوه توسعه اکوسیستم‌های نوآورانه، مانند اینترنت اشیا، توجه چندانی به آن نشده است. در همین زمینه با بررسی استراتژی‌های توسعه اینترنت اشیا در کشورهای مختلف دنیا، شاهد مثال‌های فراوانی یافت می‌شود که در آن‌ها دولت‌ها با جدیت بحث تحریک تقاضا را با بکارگیری متدهای گوناگون مانند اعطای یارانه مستقیم به ذی‌نفعان (مانند کشاورزان و صنعت‌گران) برای هوشمندسازی زمین کشاورزی یا کارخانه خود، بر عهده گرفتن تعهدات بازپرداخت بیمه‌ای در صورت استفاده از هوشمندسازی، دخالت دادن مستقیم شهروندان در ارائه و طراحی سرویس‌های نوآورانه علی‌الخصوص در حوزه شهر هوشمند و ... دنبال می‌کنند. با در نظر گرفتن جمیع موارد مذکور، از آنجایی که از سمت اکوسیستم عرضه بلوغ نسبتا مناسبی در کشور مشاهده می‌شود، بنظر می‌رسد ماشین هوشمندسازی و بکارگیری خدمات اینترنت اشیا در ایران منتظر سوختی است که باید از سمت تقاضا در باک آن ریخته شود تا بتواند شروع به حرکت کرده و با سرعت مناسب به مسیر خود ادامه دهد. در واقع متولیان امر باید بتوانند بازار مناسبی برای ارائه این دسته از خدمات در کشور ایجاد کرده و در عین حال با بکارگیری سیاست‌های رگولاتوری مبتنی بر نوآوری مسیر را برای حرکت این ماشین هموار کنند.
نظر شما