جواد حیران نیا؛ بازار: نشست کمیسیون مشترک برجام که بعدازظهر جمعه با حضور هیأت‌های ایران و گروه ۱+۴ در وین از سر گرفته شده بود، بعد از حدود یک ساعت و نیم پایان یافت و مقرر شد بلافاصله رایزنی‌های کارشناسی و فنی و کار بر روی متون پیش نویس آغاز شود. در این نشست همه طرف‌ها یک‌بار دیگر بر جدیت خود برای حصول نتیجه در کوتاه‌ترین زمان ممکن تاکید کردند.
عباس عراقچی رئیس تیم مذاکره کننده ایران در پایان نشست روز جمعه گفت: امروز(جمعه) بعد از چند روزی که هیأت‌ها برای مشورت به پایتخت‌هایشان برگشته بودند، با انرژی جدیدی بحث‌ها را شروع کردند. آن چه از جلسه اول می‌شود استنباط کرد، جدیت همه طرف‌ها برای رسیدن به یک راه حل و احیای مجدد برجام است. این را در همه هیأت‌ها می‌شد مشاهده کرد و هر کدام به نوعی در جلسه اول این موضوع را به نوعی بیان کردند.
عراقچی همچنین گفت: اخباری که از سمت آمریکایی‌ها به ما منتقل می‌شود این است که آنها هم برای بازگشت به برجام جدیت دارند. تا الان اعلام آمادگی کرده‌اند که بخش بزرگی از تحریمهای خودشان را بردارند. البته از نظر ما هنوز کامل نیست و به همین دلیل مذاکرات ادامه می‌یابد تا وقتی به همه خواسته‌های خودمان در این زمینه برسیم.
معاون وزیر خارجه بیان کرد: اگر خواسته‌های ما تامین شود، جمهوری اسلامی ایران نیز کاملا جدی است که به اجرای کامل برجام مجددا برگردد و این اراده جمهوری اسلامی ایران است که اتخاذ شده و هیچ ارتباطی هم با مسائل دیگر در تهران ندارد، با امر انتخابات که طبیعتا موضوع مهمی در کشور است، هیچ ارتباطی ندارد.
اظهارات عراقچی در خصوص جدی بودن آمریکایی ها در حالی است که این پیام از سوی آنها نیز مخابره شده است؛ البته با احتیاط. «جو بایدن» رئیس جمهور آمریکا نیز بعد از نشست دیروز عنوان کرده بود ایران درباره مذاکرات وین جدی است، اما اینکه آنها تا چه اندازه جدیت دارند و آماده‌اند چه کاری انجام دهند مسئله متفاوتی است.
مواضع اروپا نیز در خصوص نشست وین در روز جمعه محتاطانه بوده است. خبرنگار روزنامه وال‌استریت ژورنال در وین به نقل از یک دیپلمات ارشد اروپایی نوشت، دور چهارم مذاکرات وین احتمالاً از سه دور قبلی طولانی‌تر خواهد بود.
این خبرنگار آمریکایی به نقل از یکی از دیپلمات‌های اروپایی نوشت: «کارهای زیادی باید انجام شود و کار بسیار بسیار پیچیده‌ای بر عهده داریم زیرا جزئیات زیاد و مسائل مختلفی وجود دارد که باید حل‌وفصل شوند».
او در ادامه نوشت: «اکنون در حال آغاز دور بسیار مهمی [از مذاکرات] هستیم که احتمالاً طولانی‌تر از سه دور قبلی خواهد بود زیرا اکنون هرکس نظر متفاوتی در این زمینه دارد که توافق باید چگونه باشد و باید آن را روی کاغذ بیاوریم».
خبرنگار وال استریت ژورنال به نقل از این مقام اروپایی افزود: «محدودیت زمانی دقیقی [برای حصول توافق] تعریف نشده است. با این حال همه طرف‌ها این را در نظر دارند که هرچه زودتر به آن دست یابند بهتر خواهد بود زیرا در ادامه راه، اوضاع پیچیده‌تر خواهد شد».
«وانگ کان» نماینده چین در نشست کمیسیون برجام عصر جمعه از تمامی طرف‌های حاضر در گفت‌وگوهای وین خواستار تمرکز و توسعه موضوعاتی شد که بر روی آن اجماع وجود دارد.
وی در ادامه سخنانش گفت: «نیت سیاسی خوب باید به اقدامی قاطع با احساس فوریت بزرگتر تبدیل شده و از تبادل اتهامات خودداری کرده تا به صورت مشترک، روند مذاکرات به جلو پیش برده شود».
نماینده چین در گفت‌وگوهای وین اضافه کرد: «پس از چهار هفته از مذاکرات فشرده، زمینه‌های اجماع و زمینه‌های اختلافات باقی مانده، شفاف‌تر شده است».
وی اضافه کرد: «چین از اتحادیه اروپا به عنوان هماهنگ‌کننده گفت‌وگوها حمایت می‌کند تا قادر باشد در سریعترین زمان، امکان تکمیل گفت‌وگوها وجود داشته باشد».
این دیپلمات چینی تاکید کرد که تمامی طرف‌های مذاکره کننده باید فضای مناسبی را برای اتحادیه اروپا در راستای تکمیل گفت‌وگوها فراهم کرده و از گذاشتن پیش شرط خودداری کنند.
اما خوش بینی محتاطانه تیمهای مذاکره کننده در حالی است که رویکرد امریکا حفط برخی تحریمهایی است که توسط ترامپ برچسب آنها تغییر یافته است.
این موضوع در موضع گیری یک مقام آمریکایی در روز پنج شنبه یعنی یک روز قبل از شروع مذاکرات در وین یعنی روز جمعه قابل مشاده است. این موضع گیری از آنجایی که در سایت وزارت خارجه آمریکا نیز منتشر شده می تواند موضع رسمی دولت بایدن به شمار رود.
این دیپلمات ارشد آمریکایی که از شرکت‌کنندگان در مذاکرات وین برای احیای برجام است، در یک کنفراس خبری تلفنی گفت، سه دور قبلی مذاکرات به شفافیت انتخاب‌هایی که باید توسط تهران و واشنگتن صورت گیرد کمک کرد.
او در ادامه گفت: «فکر می‌کنم انتخاب‌هایی که باید صورت گیرند کاملاً روشن هستند زیرا قرار نیست چیز جدیدی را اختراع کنیم. این‌ها در برجام نوشته شده است.»
این مقام آمریکایی بدون اشاره به پیشرفت قابل توجه کارگروه تعهدات هسته‌ای ایران و کندی عملکرد کارگروه رفع تحریمها در مذاکرات وین مدعی شد، اگر ایران تصمیم بگیرد به برجام بازگردد کار به سرعت پیش خواهد رفت و عملی شدن آن نیز سریع خواهد بود.
او در ادامه گفت: «اگر بخواهیم واقع بین باشیم و ایالات متحده اینطور است، ایالات متحده می‌داند برای بازگشت به پایبندی، چه کارهایی برای برداشتن تحریمهایی که در برجام به آن متعهد شده باید انجام دهد. ما همچنین می‌دانیم ایران باید چه کارهایی برای بازگشت به پایبندی نسبت به تعهدات برجامی انجام دهد و دوباره می‌گویم این چیزی نیست که بخواهیم ابداع کنیم. فقط کافی است متن برجام را بخوانیم و دوباره می‌گویم متعهد به انجام آن هستیم و باید ببینیم در روزها و هفته‌های آتی ایران چنین خواهد بود».
او با اشاره به اثرات مخرب خروج دولت قبلی آمریکا از برجام گفت: «فکر می‌کنم آزمونی که ظرف چند سال گذشته داده شد، درست عکس این را نشان داد و بدون برجام و با اعمال مجدد همه تحریمها و اعمال تحریمهایی جدید، اکنون برنامه هسته‌ای ایران به سرعت پیش می‌رود و رفتار آن در منطقه تهاجمی‌تر شده است».
این دیپلمات آمریکایی مدعی شد: «اگر ایران آمادگی آن را ندارد، دولت بایدن به اوضاع رسیدگی خواهند کرد و هرکاری که لازم باشد انجام می‌دهد تا ایران به بمب اتمی دست پیدا نکند. بنابراین ما برای این سناریو نیز آماده هستیم.»
وی در پاسخ به این سوال که آیا توافق با ایران به منزله بازگشت به شرایط سال ۲۰۱۸ خواهد بود و اینکه آیا منقضی شدن تحریمهای تسلیحاتی علیه ایران نیز به همان مرحله برمی‌گردد گفت: «ما بازگشت به پایبندی نسبت به برجام را در نظر داریم و هرچه با آن سازگار نباشد باید برداریم. می‌خواهم از این فرصت استفاده می‌کنم تا نکته‌ای را روشن کنم. در این راستا، مبنای استنادی برخی تحریمها که توسط دولت ترامپ وضع شده‌اند را زیر سوال نمی‌بریم. چیزی که آن را مورد سوال قرار می‌دهیم این است که آیا آن تحریمها با بازگشت به برجام سازگار هستند یا خیر. ارزیابی ما و تشخیص امنیت ملی ما این است که در راستای امنیت ملی ما است که در صورت بازگشت ایران به پایبندی به برجام ما هم به پایبندی به این توافق بازگردیم.»
او در ادامه گفت: «بنابراین ما هر چیزی را که از سال ۲۰۱۷ اتفاق افتاده مورد بررسی قرار خواهیم داد... و اگر موارد پیچیده‌ای در این میان وجود داشته باشد باید نگاه دقیق‌تری به آن داشته باشیم. نمی‌خواهم وارد جزئیات شوم اما دوباره می‌گویم، اگر معتقد باشیم حفظ یک تحریم با بازگشت به برجام سازگار نیست آماده‌ایم آن را برداریم. اما اگر تصورمان این باشد که که حفظ یک تحریم با برجام سازگار است آن را حفظ می‌کنیم.».
لذا مشاهده می شود آمریکا در رفع تحریمهای اعمالی علیه ایران در دوره ترامپ از عبارت «سازگار» یا «ناسازگار» بودن این تحریمها سخن می گوید. به عبارت دیگر امریکا به دنبال این نیست که تمام تحریمهای اعمالی، بازاعمالی و تغییر برچسب داده شده را بردارد. لازم به ذکر است این تحریمها همه تحت عنوان هسته ای بوده اند که بر اساس برجام باید برداشته شوند.
اما ترامپ آنها را از ذیل برچسب هسته ای خارج کرد و تحت عنوان برچسبهای مبارزه با تروریسم، حقوق بشر و سلاحهای کشتار جمعی قرار داد.
اگرچه همه این تحریمها که ذیل برچسب هسته ای بوده اند باید صرف نظر از برچسب جدید برداشته و لغو شوند اما رویکرد دولت بایدن این است که برخی از این تحریمها که از منظر این کشور «ناسازگار» با برجام است لغو(اگر هسته ای باشند) و یا تعلیق(غیر هسته ای) می شوند.
بر اساس آنچه ایران اعلام کرده بخش مهمی از این تحریمها که شامل تحریمهای بانکی، نفتی، فلزات، کشتیرانی و ... می شوند از سوی دولت بایدن لغو یا تعلیق خواهند شد. اما ایران اعلام کرده اگرچه این موضوع اقدامی خوبی است اما کافی نیست و همه تحریمها باید رفع شوند.
نظر شما