چرا امریکا و ایران نمی توانند به توافق برسند؟

به گزارش بازار، خبرگزاری ایتارتاس در گزارشی احتمال بازگشت رئیس جمهور جدید آمریکا به توافق برجام را مورد بررسی قرار داده است.

 نویسنده در این مطلب معتقد است: به رغم رویکرد جدید دولت جو بایدن در قبال ایران، به نظر نمی رسد که در آینده نزدیک، مساله بازگشت به توافق هسته ای حل و فصل شود. در روز ۲۱ ماه فوریه، مهلت اولتیماتوم داده شده از سوی تهران به پایان می رسد. اما، واشنگتن بیشتر برای حل و فصل این مساله در بلند مدت تمایل دارد تا کوتاه آمدن در برابر جمهوری اسلامی.

موضع دولت بایدن در قبال برجام، کاملا روشن است. آنتونی بلینکن اعلام کرده که واشنگتن خواهان گسترش مفاد برجام و قید مسائل مرتبط با سیاست منطقه ای و برنامه موشکی ایران در این توافق است. موضع بایدن قابل درک است. رئیس جمهور جدید باید دستاورهای جدیدی به دست آورد.

بازگشت به برجام را نمی توان دستاورد نامید. تهران با گسترش مفاد برجام مخالف است. ایران سیاست منطقه ای و برنامه موشکی اش را ضامنی برای امنیتش می داند و به گفته محمد جواد ظریف، قابل بحث و بررسی نیستند.

برای دستیابی به این هدف و یا آغاز مذاکرات پیرامون این مساله، باید شرایط خاصی فراهم شود. تهران هم باید مسیر خود را انتخاب کند. تحریم های اقتصادی ترامپ و شیوع اپیدمی ویروس کرونا اقتصاد ایران را ضعیف کرده است. محدودیت های مالی، وخیم تر شدن شرایط برای ایران را به همراه دارد.

در حال حاضر، دولت بایدن در مقایسه با دولت اوباما، از ابزار کمتری برای اعمال فشار بر ایران برخوردار است. دولت حسن روحانی آخرین ماه های خود را سپری می کند و بعید به نظر می رسد که بخواهد، وارد سازش رادیکال با امریکا شود.

حسن روحانی روی توافق هسته ای سرمایه گذاری سیاسی کرد و به خاطر سیاست واشنگتن در آن شکست خورد. او دیگر انگیزه ای برای نشان دادن نرمش ندارد. در نتیجه، در چشم انداز کوتاه مدت، بازگشت به برجام و یا برجام پلاس غیر ممکن به نظر می رسد.

واشنگتن و تهران در وضعیت مشابهی قرار دارند. هر دو طرف می گویند که می خواهند، به توافق هسته ای باز گردند. اما، هنوز شرایط مهیا نیست. ایران می خواهد تا امریکا بدون کمترین پیش شرطی به توافق هسته ای باز گردد. امریکا نیز می خواهد، در ابتدا، ایران اجرای تعهداتش را آغاز کند.

در چنین شرایطی، ترسیم نقشه راه می تواند، کارساز واقع شود. برای نمونه، امریکا به تدریج، تحریم ها را لغو کند و ایران نیز در پاسخ، مرحله به مرحله، اجرای تعهداتش را از سرگیرد. اما، برای تدوین چنین طرحی، به انجام مذاکرات نیاز است و تهران زیر بار مذاکرات نمی رود.

واشنگتن و تهران نمی توانند، به راحتی، در خصوص جزئیات بازگشت به برجام به توافق برسند. این دو کشور حتی برای تعیین مکانیسم با هدف راه اندازی گفتگوها نیز آمادگی ندارند.