ایران و آمریکا درباره چگونگی اجرای برجام به توافق می‌رسند| پیشنهاد حضور عربستان در مذاکرات قابل قبول نیست

بازار؛ گروه بین الملل: اخیرا وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران بر بازگشت آمریکا به اجرای تعهداتش در توافق هسته‌ای ایران موسوم به برجام تاکید کرد.

«محمد جواد ظریف» در گفتگوی اختصاصی با شبکه سی ان ان گفت: دولت آمریکا باید به برجام بازگردد و ایران آماده خواهد بود فوراً به این اقدام پاسخ دهد. در اینجا زمان مطرح نیست بلکه موضوع این است که آیا دولت جدید آمریکا می‌خواهد از سیاست‌های شکست خورده دولت ترامپ پیروی کند یا خیر. هماهنگ کننده اتحادیه اروپا در کمیسیون مشترک می‌تواند بازگشت ایران و آمریکا را به توافق هسته‌ای تنظیم نماید و امکان دارد سازوکاری برای هماهنگی و همگام سازی اقدامات ایران و آمریکا برای بازگشت به توافق هسته‌ای ایجاد شود.

واقعیت امر این است که جمهوری اسلامی ایران علی رغم بدعهدی های آشکار و واضح ترامپ که شدید ترین تحریم های نفتی و بانکی را علیه کشورمان برخلاف مفاد توافق برجام، اعمال کرد. ایران در برابر استراتژی فشار حداکثری ترامپ، صبر استراتژیک را در پیش گرفت.

روحیه قانون شکنانه غیر دموکراتیک ترامپ همه کشورهای دنیا را مضطرب و نگران ساخته بود و امروز همه کشورهای دنیا نه فقط جمهوری اسلامی ایران؛  منتظر گام های بازگشتی بایدن در جهت اصلاح رفتارهای هنجار شکنانه ترامپ هستند.  

رفتار سیاسی بایدن به صورت لغو ممنوعیت ورود مسلمانان به داخل آمریکا و بازگشت به توافق آب و هوایی پاریس با دو فرمان اجرایی، خوش بینی نسبی را در سطح بین المللی نسبت به بازگشت به توافقات بین المللی و در پیش گرفتن دیپلماسی و چندجانبه گرایی ایجاد کرده است.

در این راستا خبرنگار بازار گفتگویی با «پیتر جنکینز» سفیر سابق انگلیس در سازمان ملل و آژانس بین المللی انرژی اتمی تنظیم نموده که در ادامه می آید.

*امانوئل ماکرون رئیس جمهوری فرانسه اخیرا خواستار حضور عربستان در مذاکرات هسته ای با ایران شده است. دلیل طرح این موضع چیست؟
خواسته رئیس جمهور ماکرون گیج کننده است. مقامات او باید به وی اطلاع دهند که درگیر کردن کشورهایی که از طرف های برجام ۲۰۱۵ نبودند در مذاکرات احیای توافق هسته ای برای ایران غیرقابل قبول است.

آنها همچنین باید به وی اطلاع دهند که اتحادیه اروپا از درگیر شدن افراد غیر طرف در توافقنامه ۲۰۱۵ طرفداری نمی کند. در هر صورت ما می توانیم اطمینان حاصل کنیم که به علت عدم حمایت از طرف های دیگر برجام؛ این خواسته بی نتیجه خواهد بود.

*در حالی که «تونی بلینکن» وزیر خارجه آمریکا معتقد به پیوند زدن برجام به مسائل موشکی و منطقه ای ایران در ابتدای کار است ولی «رابرت مالی» نماینده ویژه در امور ایران معتقد است که ابتدا باید در خصوص توافق هسته ای به نتیجه رسید و سپس موضوعات دیگر را مطرح کرد. او حتی گفته است ممکن است موضوع موشکی ایران در دوره اول بایدن قابل حل نباشد و معتقد است موضوع موشکی ایران مرتبط با موازنه قوای منطقه ای است که نیازمند راهکاری منطقه ای است. ارزیابی شما از این دو موضع گیری چیست و دیدگاه کدام فرد در دولت بایدن قوی تر است؟
اختلاف بین اظهارات عمومی بلینکن از یک سو و اظهارات رابرت مالی و سالیوان (مشاور امنیت ملی) از سوی دیگر گیج کننده است. ممکن است هدف آنها شنیدن اظهاراتشان توسط مخاطبان مختلف باشد و انگیزه بلینکن برای جلب رضایت نزدیکترین دوست و متحد ایالات متحده آمریکا، اسرائیل باشد.

در هر صورت ارزیابی من این است که انتصاب رابرت مالی به عنوان نماینده ویژه برای ایران از اهمیت بالایی برخوردار بوده و به ما اجازه می دهد احتمال آن را داشته باشیم که دولت بایدن در پشت موضعی که مالی اظهار داشته است متحد خواهد شد.

به عبارت دیگر ایالات متحده آمریکا در نهایت به دنبال احیای برجام از طریق قانونی و اقدامات متقابل ایالات متحده و ایران و جلوگیری از هرگونه ارتباط با موضوعات غیر هسته ای غیرقانونی یا پیشنهادات درگیر کردن افراد غیر طرف می باشد.

*محمد جواد ظریف در اظهارات اخیر خود خواستار میانجیگری اروپا برای اجرای همزمان برجام از سوی ایران و امریکا شده است. به نظر می رسد این راهکار عملیاتی شود. ارزیابی شما چیست؟
به نظر من آنچه وزیر ظریف پیشنهاد کرده برای همه طرفهای کنونی برجام و ایالات متحده قابل قبول است. اینکه آیا این کار ضروری خواهد بود، باید منتظر ماند. من این احتمال را منتفی نمی دانم که ایالات متحده و ایران ثابت خواهند کرد که به طور خصوصی در مورد توالی مراحل موازی که منجر به احیای برجام می شود، توافق کنند و بنابراین به دفاتر خوب یک واسطه نیاز نخواهند داشت.

*«تونی بلینکن» اخیرا اعلام کرده اگر ایران باز هم تعهدات خود را کاهش دهد در عرض چند هفته به توان ساخت بمب اتمی دست می یابد. دلیل این اظهار نظر چیست؟
از نظر فنی یک حقیقت پشت آنچه وزیر امور خارجه بلینکن گفت وجود دارد. اورانیوم به شکل گازی (هگزا فلوراید اورانیوم، UF۶) باید تا ۹۰٪ غنی شود تا در قلب دستگاه انفجاری هسته ای قابل استفاده و قابل اطمینان باشد.

ایران تولید اورانیوم غنی شده تا ۲۰ درصد را آغاز کرده است. رسیدن از نزدیک به صفر (اورانیوم طبیعی) به ۲۰٪ نیاز به ۹۰٪ تلاش (کار) دارد. بنابراین ایران در راه رسیدن به میزان کافی ۹۰ درصد اورانیوم غنی شده برای یک بمب اتمی است.

اما اینکه آیا ایران می تواند طی چند هفته روند را به پایان برساند، اگر این هدف را برای خود تعیین کند (هیچ مدرکی وجود ندارد که این کار را انجام داده باشد)، به عوامل دیگری بستگی دارد. چه تعداد سانتریفیوژ می تواند برای غنی سازی از ۲۰ تا ۹۰ درصد در دسترس باشد؟ بازده آن سانتریفیوژها (اندازه گیری شده در واحدهای کار جداگانه) چقدر خواهد بود؟ برای تبدیل اورانیوم غنی شده ۹۰٪ از فرم گازی به فلزی چه مدت زمان لازم است؟ چه مدت زمان برای جمع آوری وسیله منفجره نیاز است؟ آیا ایران از قبل کلیه دانش فنی لازم برای این منظور را در اختیار دارد؟ من پاسخ هیچ یک از این سوالات را نمی دانم.

با این حال اگر مجبور باشم حدس بزنم، می گویم که بعید به نظر می رسد که ایران اگر بخواهد بتواند ظرف چند هفته بمب اتمی بسازد.