پژمان مرادی؛ بازار: در حالی که به طور میانگین حدود ۵۰ درصد از سرمایه سهامداران از مرداد ماه تا امروز از دست رفته برخی از آن‌ها هنوز با اصرار بر روی سهام‌های خود به دنبال بازگشت سرمایه از دست رفته هستند. پیام‌ها و گفته‌های برخی از سهامداران خرد نشان می‌دهد که این افراد با وجود نصف شدن ارزش سهم‌های که خریداری کردند هنوز به خاطر ترس از دست دادن بخش دیگری از سرمایه خود و عدم شناخت درست از بازار حاضر به فروش یا معامله در بازار نیستند.
بیشتر آن‌ها هیچ گونه شناختی از سهم‌های خریداری شده نداشتند و سبد سهام خود را از سهم‌های که بنیاد چندان قوی نداشتند در زمان رشد بازار خریداری کردند. از این دست افراد در بازار کم نیستند که به امید رشد سهم و جبران زیان وارد شده، حاضر به فروش سهم غیر ارزنده خود نیستند.
بر اساس دیدگاه مالی رفتاری، زمانی که ارزش سهم سهامدار خرد و تازه وارد کاهش پیدا می‌کند اگر کلیت بازار مثبت باشد، حدود ۷۰درصد احتمال فروش و حرکت به سمت سهم دیگری را دارد و اگر کلیت بازار منفی باشد، بیش از ۶۰درصد اینکه در سهم باقی بماند وجود دارد. البته وجود چنین رفتاری در بازار به شخصیت ریسک گریز بودن سهامدار و شرایط سیاسی و اقتصادی حاکم در کشور هم بر می‌گردد
در کتاب کج رفتاری اثر ریچارد تیلر (برنده جایزه نوبل) که به شکل گیری رفتار اقتصادی پرداخته است، آمده «احساس شما از پرداخت ۱۰۰ دلار برای بلیت کنسرتی که در آن شرکت نمی‌کنید، خیلی شبیه به احساس یک زیان ۱۰۰ دلاری است. در حسابداری ذهنی، اگر نتوانید از بلیت خریداری شده استفاده کنید، آنگاه باید زیان را در دفاتر ذهنی خود ثبت کنید. رفتن به رویداد به شما اجازه می دهد این حساب را بدون زیان دیدن صاف کنید.»
صاحب‌نظران بازار سرمایه با درک چنین رویدادی دلیل عدم فروش سهم توسط سهامداران و تحمیل زیان را وجود چنین رفتاری در آن‌ها می‌دانند. بر اساس دیدگاه مالی رفتاری، زمانی که ارزش سهم سهامدار خرد و تازه وارد کاهش پیدا می‌کند اگر کلیت بازار مثبت باشد، حدود ۷۰درصد احتمال فروش و حرکت به سمت سهم دیگری را دارد و اگر کلیت بازار منفی باشد، بیش از ۶۰درصد اینکه در سهم باقی بماند وجود دارد. البته وجود چنین رفتاری در بازار به شخصیت ریسک گریز بودن سهامدار و شرایط سیاسی و اقتصادی حاکم در کشور هم بر می‌گردد.
چنین سهامدارانی به اصطلاح در سهم گیر کردند و جسارت خروج از سهم در صورت قفل نبودن سهم ندارند. مجموع پیشنهاد کارشناسان بازار به این افراد به منظور کاهش زیان در بازار سرمایه در سه دیدگاه نوسانگیری، فروش تمام سهم و فروش پلکانی سهم خلاصه می‌شود.
۱. سهم‌های غیر ارزنده خوراک نوسانگیری است
کارشناسانی که معتقد به نوسانگیری هستند، می‌گویند؛ این افراد باید با سهم خود نوسانگیری کنند تا زیان آن‌ها جبران شود. این کارشناسان معتقدند که سهم‌های غیر ارزنده بهترین سهم برای نوسانگیری هستند، سهامداران آن می‌توانند در زمان مثبت مقداری از آن را بفروشند و در زمان منفی با سهم کمتری وارد آن شوند. صادقی یکی از کارشناسان بازار در گفتگو با بازار در پیشنهاد به این سهامداران توصیه کرد: این افراد سعی کنند مقداری از سهام خود را در سهم‌های کوچک با دید شش الی یک ساله نگه دارند.
شاه منصوری یکی دیگر از کارشناسان بازار سرمایه، نوسانگیری را پیشنهاد می‌کند اما اخطار داده که بدون داشتن دانش کافی بر روی سهم‌های غیر ارزنده نوسانگیری نکنند. این گروه بر این باورند که باید سهم‌های کوچک را حفظ کرد اما با نوسانگیری زیان به وجود آمده از آن‌ها را جبران کرد. این افراد توصیه به خروج کامل از سهم نمی‌کنند بلکه معتقدند اگر سهم ارزش نوسانگیری را دارد باید در سهم ماند.
برای اینکه سهامداران این سهم‌ها با زیان روبه رو شوند، سعی کنند به صورت پلکانی در بازه زمانی سه تا شش ماهه از سهم خارج شوند. تحلیلگرانی که معتقد به چنین رویکردی هستند توصیه می‌کنند، سرمایه‌گذاران به یکباره از سهم غیر ارزنده خارج نشوند ابتدا با ۳۰درصد آن را در زمان مثبت بازار نقد کنند
۲. از سهم غیر ارزنده خارج شوید
گروه دوم که بیشتر به خروج از سهم تشویق می‌کنند تحلیلگرانی هستند که بر سهم‌های بنیادی با قدرت بالای نقدشوندگی اعتقاد دارند. این افراد به سهامدارانی که دارای سهم‌های کوچک هستند توصیه می‌کنند که منتظر رشد سهم‌های کوچک و بازگشت سرمایه از این سهم‌ها نباشند چرا که این سهم‌ها با وجود ریزش‌های سنگین بازار هنوز هم به قیمت اصلی خود نرسیدند و احتمال ریزش سهم وجود دارد.
صیامی کارشناس بازار سرمایه که بر روی سهم‌های بنیادی اصرار دارد در گفتگو با بازار در مورد این افراد می‌گوید: سهم‌های کوچک قدرت نقدشوندگی بالای ندارد و ماندن در این سهم‌ها حتی با نگاه بلند مدت هم به زیان سهامداران آن است. سرمایه‌گذارانی که چنین سهم‌های را دارند باید سهم خود را در فرصت مناسب بفروشند و آن را به سهم‌های بنیادی تبدیل کنند.
این کارشناس گفت: نوسانگیری برای جبران زیان برای سهامداران خرد نه تنها زیان آن‌ها را جبران نمی‌کنند بلکه ممکن است سرمایه آن‌ها را در سهم‌های غیر ارزنده قفل کند. از نظر بنده بهترین رویکرد تبدیل آن‌ها به سهم‌های بنیادی با نگاه بلندت مدت می‌باشد.
عشقی‌نژاد نائب رئیس هیات مدیره شرکت بورس در گفتگو با بازار هم توصیه به خرید سهم‌های بنیادی می‌کند و به سهامداران خرد چیدن پرتفوی مناسب از سهم‌های بنیادی و صبر در این بازار پیشنهاد می‌کند.
البته باید تاکید شود که نباید بر یک نماد خاص تعصب داشته و پرتفو را بر اساس آن چید، یک معامله گر هیچگاه در قید و بند یک نماد نرفته و سعی می کند تمام بازار را رصد و بهترین نمادهای داخل روند را گلچین کند.
۳. پلکانی خارج شوید
دسته سوم خروج پلکانی از سهم‌های غیر بنیادی را پیشنهاد می‌دهند. آن‌ها می‌گویند برای اینکه سهامداران این سهم‌ها با زیان روبه رو شوند، سعی کنند به صورت پلکانی در بازه زمانی سه تا شش ماهه از سهم خارج شوند. تحلیلگرانی که معتقد به چنین رویکردی هستند توصیه می‌کنند، سرمایه‌گذاران به یکباره از سهم غیر ارزنده خارج نشوند ابتدا با ۳۰درصد آن را در زمان مثبت بازار نقد کنند. بعد از دو الی چهار هفته اگر رشد قیمت سهم از آن ۳۰ درصد بیشتر بود ۳۰ درصد دیگر سهم را نقد و از آن خارج کنند. در صورت تداوم رشد سهم می‌توانند ۲۰درصد از آن را به فروش برسانند و ۲۰درصد باقی مانده را با یک نگاه میان مدت و رسیدن به سقف قیمتی نگهداری کنند.
نوع درصد فروش و نگهداری از میزان سهم از نگاه هر کارشناس متفاوت و بیشتر بسته به سهامدار و سهمی است که در اختیار دارد. این دسته که ریسک کمتری را به سهامدار متحمل می‌کند ماندن در سهم غیر ارزنده را پیشنهاد نمی‌کنند و معتقدند که باید سهم غیر ارزنده فروخته شود اما برای فروش آن باید نگاه بلند مدت و پلکانی داشت تا زیان کمتر متحمل سهامدار شود.
در دو ماه اخیر با ریزش سهم‌های شاخص ساز، سهم‌های کوچک رشد قابل توجهی داشتند و با استقبال سهامداران خرد به منظور نوسانگیری همراه بودند. که در همین وضعیت برخی از کارشناسان این اخطار را دادند که رشد این سهم‌ها در آینده بازار را دچار مشکل می‌کنند. جوانمردی کارشناس بازار سرمایه در گفتگوی که با بازار داشت حرکت نقدینگی به سمت سهم‌های کوچک را به زیان بازار سرمایه عنوان کرد و می‌گوید: گاهی وقت‌ها ما نگاه می‌کنیم صف فروش در برخی از سهم‌ها ماه‌ها قفل می‌شود، چگونه بازیگردان این سهم‌ها می‌توانند ۵۰ میلیون صف فروش را جمع کنند؟ برخی از سهم‌ها با وجود اینکه طبق گزارش منتشر شده عملکرد چندان مناسبی هم نداشتند همچنان به خاطر استقبال سهامداران در حال رشد هستند و این عدم تقارن بین عملکرد شرکت و رشد سهم آن سبب بروز تبعاتی برای سهامداران خواهد شد. او رشد شاخص هم وزن در ماه‌های اخیر را نشان دهنده باد کردن سهم‌های کوچک دانست و گفت: حرکت پول به سمت سهم کوچک دامن سهم‌های بزرگ را خواهد گرفت.
امروز ۵ بهمن ماه شاخص کل هم وزن هزار و ۶۳۵ واحد ریزش به ۴۳۸ هزار واحد رسید. شاخص کل هم وزن که در آن تمامی سهم‌ها از نظر اندازه وزن یکسان در نظر گرفته می‌شود نشان دهنده حرکت کلی سهم‌ها در بازار هستند. اگر شاخص هم وزن مثبت باشد نشان می‌دهد که نصف شرکت‌های موجود در بورس مثبت است. پیشنهادی که بیشتر کارشناسان بازار سرمایه و حتی مسئولین سازمان بورس به سهامداران خرد دارند، سرمایه گذاری غیر مستقیم در بازار است و در صورتی که فردی تمایل به سرمایه‌گذاری مستقیم در این بازار را دارد سعی کند از یک فرد خبره در این این زمینه استفاده کند.
۴. بر روی سهام پربازده و ۱۰ درصدی سرمایه گذاری کنید
یکی دیگر از استراتژی ها سرمایه گذاری در نمادهایی است که ۱۰ درصدی هستند، در زمان اصلاح باید به سرعت از این نمادها خارج و در زمان رشد بازار باید به این سهم ها وارد شد، صندوق پالایش یکم، دارا یکم و صندوق لوتوس، و یا نماد سمگا در مقطعی و یا نمادهای زراعتی مانند زدشت و زبینا که توانستند در مدتی خاص رشد خوبی کنند که بعد از رشد به دامنه نوسان قبلی بازگشتند، از این دست نمادها هستند که می توانند در عرض چند روز زیان عمده سهامداران را جبران کنند البته ورود و خروج به این نمادها دانش و تمرکز و علم بالایی را طلب می کند که اگر فعالان بازار سرمایه فاقد این علم هستند می توانند به افراد متخصص در این امر رجوع کنند.
۵. حرکت داخل روند
اما مهمترین عاملی که می تواند موفقیت در بورس را برای معامله گر به ارمغان بیاورد، حرکت در روند است، معامله گر باید بتواند روند را شناسایی کند و خود را هم مسیر موج افزایشی کرده و از موج کاهشی فرار کند، زمانی روند به سمت سهام شاخص ساز ، زمانی دیگر روند به سمت سهام متوسط و زمانی هم روند به سمت سهام کوچک است، البته در زمان روند نیز سهامی هستند که همیشه بر خلاف روند رفته و شناسایی آنان می تواند سود شما را تضمین کند. اگر داخل روند افزایشی نیستید می توانید به سرعت روند سرمایه گذاری خود را تغییر دهید.
نظر شما