بازار؛ گروه بین الملل: تصمیم ایران برای غنی سازی اورانیوم تا سطح بیست درصد، هم یک تشدید تنش در بحران طولانی مدت است و هم یک تهدید. به این ترتیب ایران هشدار می دهد که اگر پس از روی کار آمدن دولت بایدن ایالات متحده به توافق هسته ای برنگردد، تهران برنامه هسته ای اش را توسعه می دهد تا در هر گفتگوی پیش رو دست بالا را بگیرد. به این ترتیب، هر توافق تازه ای چه بسا از زنده کردن توافق کنونی بدتر باشد.
به رغم تلاش های دولت ترامپ و واکنش ایران، هنوز توافق هسته ای از هم نپاشیده است. بایدن می تواند آن طور که قول داده با برداشتن تحریم ها توافق را زنده کند. با این حال، اگر بایدن شکست بخورد، ایران بی تردید پای بندی اش را کاهش داده و حتی اگر در صدد ساخت سلاح هسته ای بر نیاید برنامه هسته ای را گسترش می دهد. یعنی ایران در همان نقطه ای قرار خواهد گرفت که سال ۲۰۱۳ متوقف شده بود. به علاوه، ایران این بار اهرم های اضافی در اختیار خواهد داشت و دستیابی به توافقی دیگر در بردارنده محدودیت های کم تری بر فعالیت های هسته ای است.
تهران نسبت به واشنگتن ظرفیت بیشتری برای تشدید بحران دارد. به رغم ساز و کار فشار حداکثری، فروش نفت ایران در حال افزایش است. ایران حالا مهارت بیشتری در دور زدن تحریم ها دارد و حمایت جامعه بین المللی نیز از تحریم ها رو به کاهش است. حفظ سطح فشار اقتصادی کنونی نیز چالشی برای ایالات متحده است. از سوی دیگر ایران می تواند برنامه هسته ای خود را بدون نیاز به عبور از آستانه هسته ای به شکل چشمگیری افزایش دهد.
در نظریه رقابت اهرم ها، ایالات متحده و پشتیبانانش می توانند گزینه حمله را معتبرتر کنند. به شیوه ای مشابه ایران نیز با تصویب اخیر مجلس نشان داده که در حال نزدیک شدن به آستانه هسته ای است و تهدید به دستیابی به سلاح هسته ای را معتبر می کند.
با این امید که ایالات متحده بتواند در بازی اهرم ها با افزایش تحریم ها پیروز شود، تجربه کره شمالی قابل ملاحظه است. هر چند تفاوت قابل ملاحظه ای بین ایران و کره شمالی وجود دارد( اولی فاقد سلاح هسته ای است)، اما نگاهی به گذشته نشان می دهد که چطور توانایی های پیشرفته به افزایش اهرم منجر می شوند- حتی با وجود افزایش تدریجی تحریم های اقتصادی.
در طول چهل سال گذشته، کره شمالی توانسته با جمع آوری مقادیر بیشتری از پلوتونیم، افزایش غنی سازی و انجام آزمایش های موشکی، توانایی های خود را افزایش دهد. در نتیجه هر یک از توافقات ایالات متحده با کره شمالی نسبت به قرار داد قبلی محدودیت های کم تری در بر داشته اند. افزایش توانمندی های کره شمالی همگی موازی بود با تلاش های دولت های کلینتون، بوش، اوباما و ترامپ برای برچیدن یا محدود کردن برنامه هسته ای این کشور.
یک مقام ارشد کره شمالی پیش از این گفته بود: «زمانی که از دست رفت، برای ایالات متحده سودمند نبوده است.» اگر توافق ایران از بین برود زمان از دست رفته بازهم به زیان منافع ایالات متحده است. کاملا حق با بایدن است که می خواهد در ازای پای بندی کامل ایران به توافق هسته ای، ایالات متحده را دوباره به برجام برگرداند( در عوض اینکه منتظر توافق بهتری باشد).
پایین آمدن از دیواری که قبلا بالا رفته ایم، یک افول چالش برانگیز است و موفقیت را تضمین نمی کند. با این حال، دولت بایدن اگر بتواند توافق برجام را نگه دارد می تواند در میز گفتگو محدودیت های بیشتری بر برنامه هسته ای ایران بگذارد و پس از آن با پیشنهاد منافع بیشتر به تهران برای برنامه موشکی نیز راه حلی پیدا کند. مسیر دستیابی به یک معامله بهتر از گذر بازسازی برجام صورت می گیرد نه با از بین بردن آن.
نظر شما