۹ آذر ۱۳۹۹ - ۱۴:۱۸
 واردات خودرو برای شکستن انحصار آزاد نخواهد شد/ صادرات ۳۱ میلیارد دلاری خودرو و قطعات در همسایگی ایران
دبیر انجمن واردکنندگان خودرو در گفتگو با بازار:

واردات خودرو برای شکستن انحصار آزاد نخواهد شد/ صادرات ۳۱ میلیارد دلاری خودرو و قطعات در همسایگی ایران

دادفر، دبیر انجمن واردکنندگان خودرو با اشاره به اینکه تا زمانی که سایه دولت بر سر صنعت خودرو سنگینی می کند بازار خودرو آرام نمی شود و این صنعت هم رشد نخواهد کرد، گفت: اصرار به ادامه انحصار در خودروسازی دلیل اصلی عقب ماندگی صنعت خودرو است.

بازار؛ گروه خودرو: آزاد سازی واردات خودرو پس از سه سال موضوعی است که این روزها به دنبال طرح ساماندهی بازار خودرو در مجلس دنبال می‌شود و روز گذشته نیز در این خصوص حجت الله فیروزی، سخنگوی کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی گفت: «ماده‌ای در طرح «سامان‌دهی بازار خودرو» در نظر گرفته شده است که واردات خودرو در ازای صادرات خودرو، قطعه، نفت خام و دارایی کسانی که در خارج از کشور ارز دارند، اما برای وارد کردن آن به کشور تعهدی ندارند، آزاد خواهد بود.» البته آزاد سازی واردات خودرو مشروط بر این خواهد بود که مشخصات خودروها را وزارت صنعت، معدن و تجارت تعیین کند.

البته پیگیری آزادسازی واردات خودرو موضوع تازه ای نیست و ۲۶ شهریور سال جاری نیز بازار طی گزارشی با عنوان «آزاد سازی واردات خودروهای برقی و هیبرید با شرط و شروط!» بعد از پیگیری نمایندگان مردم در مجلس مورد بررسی قرار داده بود. هرچند چندماه از طرح آزادسازی واردات خودرو می‌گذرد با این حال دوباره موضوع واردات برای سروسامان دادن به بازار خودرو و جلوگیری از نوسانات پی در پی نرخ ها در این بخش داغ شده است.
گفتنی است واردات انواع خودرو در تاریخ ۳۰ خرداد ۹۷ با نامه محمد شریعتمداری وزیر وقت وزارت صنعت، معدن و تجارت به رئیس سازمان توسعه تجارت ممنوع اعلام شد و پس از آن شمار بسیاری از افرادی که در این حوزه فعالیت داشتند اشتغال خود را از دست دادند و به مشاغل دیگر روی آوردند؛ البته مشکلات به همین جا منتهی نشد و ممنوعیت واردات منجر به رشد قیمت پیوسته خودروهای خارجی و پس از آن خودروهای داخلی شد. از همین رو حالا مسئولان و نمایندگان مجلس به این نتیجه رسیده‌اند که اگر واردات را از ممنوعیت خارج کنند شاید بتوان بازار خودرو را دوباره سروسامان داد. با همین مقدمه به سراغ  مهدی دادفر، دبیر انجمن واردکنندگان خودرو رفتیم که گفت و گوی بازار با وی را در ادامه خواهید خواند.

* این روزها صحبت از آزادسازی واردات انواع خودروها با شرط و شروط است، با توجه به اینکه قبل تر هم مجلس این موضوع را پیگیری کرده بود به نظرتان واردات آزاد می‌شود؟ در صورت آزاد سازی چه تاثیری بر روی بازار برجای خواهد گذاشت؟
متاسفانه برخی فکر می کنند با آزاد سازی واردات خودرو منتی بر گردن مردم دارند که شرط و شروط هم می‌گذارند. من شخصا می گویم واردات را آزاد نکنید، واردات انجام می شد، با بستن آن این بلا را سر بازار خودرو آوردند، ‌حالا آزاد نکنند اتفاق خاصی رخ نمی دهد.  

بعد از سه سال که اکثر زیرساخت ها واردات را از بین بردند و واردکنندگان نیز مجموعه هایشان را از دست دادند، آزاد سازی واردات کمکی نخواهد کرد. بنابراین اگر می خواهند واردات را آزاد کنند از جهت لطف به این بخش ها نیست، فقط قصد این را دارند که از فضای نامناسب کشور در حوزه خودروسازی خارج شوند. بنابراین حتی اگر واردات را آزاد کنند وظیفه است و لطف نیست که شرط و شروط هم داشته باشد. اگر از سرگیری واردات هم انجام نشود اتفاق خاصی رخ نخواهد داد چون واردکنندگان را از بین بردند و همانطور که اشاره کردم خیلی از کسانی که در این حوزه فعالیت داشتند تغییر شغل داده اند.

مسئولان بدون مطالعه و بررسی به طور مکرر نظریه های مختلفی مطرح می کنند؛ برای مثال می‌گویند واردات به شرط صادرات قطعه و خودرو آزاد شود، این درحالی که اگر این محصولات قابلیت صادرات داشتند تا حالا هر دو خودروساز هزاران بار اقدام به صادرات کرده بودند و حتی محصولاتشان را به مردم خودشان هم نمی فروختند

همچنین جای تاسف دارد که همواره شاهد این هستیم که مسئولان بدون مطالعه و بررسی به طور مکرر نظریه های مختلفی مطرح می کنند. برای مثال می‌گویند واردات به شرط صادرات قطعه و خودرو آزاد شود. این درحالی که اگر این محصولات قابلیت صادرات داشتند تا حالا هر دو خودروساز هزاران بار اقدام به صادرات کرده بودند و حتی محصولاتشان را به مردم خودشان هم نمی فروختند. یعنی اگر این خودروها و قطعات قابلیت صادرات به هر کشوری را داشتند مردم کشور خودمان باید التماس می کردند و در صف می ایستادند که تا یک خودرو تحویل بگیرند. این موضوع را هم در دهه‌های ۷۰ و ۸۰ توسط یکی از تولیدکنندگان کفش تجربه کردیم که مردم باید با هزار واسطه حواله خرید یک کفش را تهیه می کردند.  

نکته بعدی، بندی که در این طرح قرار دادند نمایشی است و پاسخ تقاضای بازار را نخواهد داد و اجرا هم نخواهد شد. آزاد شدن واردات این شکلی نیست، سیاست گذاری و اجرای واردات باید کاملا تبیین شده باشد، ‌ یعنی به غیر از اینکه را واردات را بسته اند و حالا می خواهند با منت آن را آزاد کنند حداقل مشکلات زمانی که واردات آزاد بود را باید برطرف کنند. در همان زمان آزاد بودن واردات حداقل ۱۳ چالش و ۷ سد بر سر راه این حوزه وجود داشت که بخشی از آن‌ها شامل موانع تراشی‌های سازمان استاندارد، سازمان محیط زیست، ثبت سفارش، دفتر تنظیم مقررات، پلیس راهور ناجا و غیره بوده است.

بنابراین مسئولان فکر نکنند لطف خاصی می کنند، چون انحصار ۱۰۰ درصدی وجود دارد و این معضل هم با یکسری از شعارها و نمایش ها که فقط اعلام کنند انحصار را شکستیم برطرف نمی شود، هرچند که تمام تلاش‌ها و برنامه ریزی‌ها در نهایت در راستای حفظ انحصار موجود است؛ یعنی تمام این اقدامات را انجام می دهند تا این دو خودروساز در سیطره دولت باقی بماند.

* با توجه به گفته‌هایتان فکر می‌کنید تمام این جلساتی که برگزار می کنند و گفت و گوهایی که با رسانه‌ها دارند برای نمایش است و ثمره خاصی ندارد؟
برداشت شخصی بنده این است که هیچ کدام از مسئولان برنامه این را ندارند که قانونی وضع کنند تا مشکل برطرف شود. آنها می خواهند فضای انحصاری خودروسازی ها را حفظ کنند اما دیدند زیاده روی کردند وگرنه اگر دو خودروساز تلاش کنند مقداری قیمت های موجود را کاهش دهند همه راضی خواهند شد. دلیل این ماجرا هم این است که این افراد به هیچ وجه بازار غیر انحصاری را نمی شناسند و نمی دانند فواید فعالیت در بازار رقابتی چیست.

همین کنار خودمان کشور ترکیه را می بینیم که در سال ۲۰۱۸ توانسته ۳۱ میلیارد دلار صادرات صنایع خودروسازی داشته باشد. جالب تر اینکه صنعت این کشور در سال ۲۰۲۰ را مطالعه می کنیم می بینیم که نه تنها با توجه به گسترش ویروس کرونا صادرات کاهش نداشته بلکه رو به افزایش هم بوده است. این نیز درحالی است که آن‌ها هم مشکلات، مردم، ضریب جینی بالا و غیره دارند اما چه کاری می کنند که باز هم موفق هستند؟

می بینیم اردوغان، رئیس جمهور آنجاست و با حضورش بجای حمایت تعرفه ای از خودروسازان، تعرفه را برمی دارد اما در مقابل عوارض در زمان شماره گذاری بسته به نوع مشخصات خودرو می گیرد. یعنی می گوید من کاری ندارم این خودرو در کشور من تولید یا وارد می شود، یا حتی ساخت کجا هست؟ اما می گوید به این توجه دارم که این خودرو چقدر کیفیت دارد؟ چقدر مباحث فنی آن با بازارهای جهانی مطابقت دارد؟ بعد از آن عوارض و مالیاتی را می گیرد تا هم مردم از خودرو خوب بهره مند شوند و هم صنایع داخلی مجبور به رشد و افزایش استاندارد و کیفیت شوند.

از وقتی او رئیس جمهور شده توانسته این تغییرات را ایجاد کند و طی مدت ۶ تا ۷ سال جهش عظیمی در صنعت خودروسازی کشورش ایجاد کند. بنابراین تا زمانی که نخواهیم سیاست مان را عوض کنیم و طرز نگاهمان را تغییر دهیم که لطفی در حق مردم با آزاد سازی واردات نمی کنیم شرایط همینطور باقی خواهد ماند.

البته در خصوص طرحی هم که مجلس آن را برای آزادسازی واردات با منشا خارجی یا صادرات خودرو و قطعات دنبال می کند باید بگویم که این طرح را مجلس باید تصویب کند و بعد باید به هیات رئیسه بیاید، از آنجا به شورای نگهبان و بعد شورای نگهبان آن را تایید کند که حتما تایید نخواهد کرد، بنابراین این موضوع هم سرانجام ندارد.

طرحی هم که مجلس آن را برای آزادسازی واردات با منشا خارجی یا صادرات خودرو و قطعات دنبال می کند باید بگویم که این طرح را مجلس باید تصویب کند و بعد باید به هیات رئیسه بیاید، از آنجا به شورای نگهبان و بعد شورای نگهبان آن را تایید کند که حتما تایید نخواهد کرد، بنابراین این موضوع هم سرانجام ندارد

* اشاره کردید به صنعت خودرو ترکیه نه تنها قدمت بیشتری از صنعت خودرو ایران ندارد بلکه بعد از ایران در ترکیه راه افتاد و علاوه بر اینکه توانستند سال گذشته از خودرو ملی خود رونمایی کنند بلکه با توجه به گفته‌های خودتان در سال ۲۰۱۸ توانستند بالغ بر ۳۱ هزار میلیارد دلار ارزآوری داشته باشند؛ به نظرتان دلیل اینکه آن‌ها موفق شدند و ما هنوز در همان ابتدای مسیر هستیم چیست؟
همین حالا باید از مسئولان پرسید چند مرکز تحقیق و توسعه (R&D) در ایران داریم؟ تا سال ۲۰۱۹ در ترکیه ۱۸۴ مرکز فعالیت داشتند. جالب اینجاست از این تعداد مرکز که در کشور ترکیه فعالیت دارند  ۳۰ مرکز جزو ۵۰ مرکز تحقیق توسعه جهانی است. برای مثال شرکت خودوسازی فورد، سه مرکز تحقیق و توسعه دارد که یکی از آن‌ها را در ترکیه قرار داده است. شرکت خودروسازی فیات نیز تنها مرکز تحقیق و توسعه که خارج از استرالیا دارد در ترکیه است. بنابراین همین موارد است که باعث می شود صنعت خودروسازی آن‌ها پیشرفت کند.

علاوه بر این ۲۵۰ تامین کننده جهانی قطعات در این کشور فعالیت دارند. بنابراین اگر دسترسی به ۲۵۰ تامین کننده جهانی را داشته باشیم عجیب نیست که بتوانیم تویوتا کرولا، رنو مگان، هیوندای، فورد و غیره بسازیم. اما حالا بشینیم قانون بنویسیم و صبح تا شب طرح جدید ارائه دهیم که خودروسازان موظف هستند در بورس و غیره بروند و همین وضعیت سال ۱۳۹۹ را در سال ۱۴۴۰ هم خواهیم داشت.

نوع نگاه را نمی خواهیم عوض کنیم و فکر می کنیم تنها اهرم حمایتی از صنایع فقط انحصار در خودروسازی است، لذا می گویم که این طرح هم اجرایی نشدنی است. اینطور که می بینیم این صنعت خودروسازی همین است و تا وقتی دست دولتی ها است هیچ وقت درست نخواهد شد؛ نمی خواهم صنعت خودروسازی مان را با خودروسازان آلمان، ایتالیا و غیره مقایسه کنم، اما در ایران نزدیک به یک قرن از خودرو استفاده می شود و نزدیک به ۶۰ سال است که خودروساز هستیم و ترکیه بعد از ما خودروساز شد اما ببینید آن‌ها کجا و ما کجا هستیم؟ در آنجا دولت دخالت نکرده و تمام فعالیت خودروسازان آن ها از طریق جذب سرمایه گذار خارجی انجام می شود و توانسته اند خودروسازان بزرگ کشور را راضی کنند که به کشورشان بیایند، چرا؟ چون تمام این اقدامات توسط مردم انجام شده و دولت دخالتی نداشته است.

حالا دولت و مجلس ما پشت سر هم طرح و لایحه می نویسند و مدام باهم کلنجار می روند تا برای مثال فردا اتفاق خاصی رخ دهد. اتفاق خاصی رخ نخواهد داد، برند ما یک برند بین المللی نیست. برند داخلی داریم و صاحب پلت فرم داخلی هم نیستیم اما در عوض شعار می دهیم و همین است که صنعت اصلاح نمی شود.

متاسفانه صنعت خودرو هم به دست افراد غیر متخصص افتاده است وهم  مسئولان و تصمیم گیران مدام در کار یک دیگر دخالت می کنند، بنابراین  یکسری از افراد دور هم جمع شده و اظهار نظر می کنند و می خواهند بگویند ما هستیم تا میزشان را از دست ندهند. در تمام کشورهای دنیا شورای رقابت و سازمان ها و NGO های حمایت از مصرف کننده هست اما بیایید ببینید کجای دنیا شورای رقابت دست به قیمت گذاری خودرو می زند یا فرمول می نویسد؟ اصلا ربطی به این بخش ندارد. تاکنون کلامی از شورای رقابت شنیده اید که در مورد شکست انحصار صحبت کند؟ سازمان حمایت از مصرف کننده همه دنیا این شکلی نیست، میزان خدمات، کیفیت و قیمت را توسط تشکل هایی چون NGO ها که مورد قبول قرار گرفته بررسی می کنند و جلوی افرادی که می خواهند به مردم محصول بی کیفیت و گران بفروشند را می گیرند. این مسائلی است که در کل دنیا حل شده اما در اینجا تمام وقتمان را تلف می کنیم سر اینکه فقط یک رکن حفظ شود، آن هم حضور دولت در صنعت خودروسازی است.

اگر به دولت بگویند صنعت خودروسازی را تحویل می گیریم و یکسال دیگر بهترین خودرو جهان را با کمترین قیمت تحویل می دهیم، نمی ذارند چنین اتفاقی رخ دهد، یعنی ۱۰۰ هزار دلیل می آورند که اینجا به بخش خصوصی انتقال نیابد، چون بخش خصوصی به کسی باج نمی دهد، هرکسی را استخدام نمی کند و به هرکسی حقوق نمی دهد

اگر به دولت بگویند صنعت خودروسازی را تحویل می گیریم و یکسال دیگر بهترین خودرو جهان را با کمترین قیمت تحویل می دهیم، نمی گذارند چنین اتفاقی رخ دهد. یعنی ۱۰۰ هزار دلیل می آورند که اینجا به بخش خصوصی انتقال نیابد. چون بخش خصوصی به کسی باج نمی دهد، هر کسی را استخدام نمی کند و به هر کسی حقوق نمی دهد. هر جایی بگویند برو کارخانه تاسیس کن، نمی کنند. به هر کسی پول نمی دهد. اگر بگویند تعداد مشخصی خودرو به یک مجموعه خاص بدهند نمی دهد. بخش خصوصی می گوید مگر اینجا خیریه است؟ من می خواهم کار اقتصادی کنم، درآمدزایی داشته باشم برای کارگرانم زندگی مرفه بسازم و بهترین محصول را هم در جهت سوددهی به سهام دارانم به بازار عرضه کنم و مردم هم راضی باشند.

* بنابراین باز شدن گره کور افزایش کیفیت و توسعه صنعت خودرو را در گرو واگذاری آن به بخش خصوصی می‌دانید؟
بله اما رها نمی کنند چون منافعشان را می خواهند. یکی می گوید آزاد سازی واردات به شرط و شروط، دیگری می گوید این صنعت لوکوموتیو صنایع دیگر است و باید در آن حضور داشته باشیم. اینکه صنعت لوکوموتیو و پیشران است را همه ما قبول داریم اما این مسئولان این وسط چکار می کنند؟ این همه سال این صنعت دستشان بود و نتوانستند کاری کنند. رهایش کنند شاید یک نفر دیگر توانست شرایط بهتری فراهم کند.

چطور ترکیه بزرگترین تامین کننده خودرو اروپا می شود؟ چطوری ۲۵۰ تامین کننده جهانی به یک کشور در همسایگی ما قرار حاضر می شوند؟ چند وقت گفتیم ایران و کره با هم صنعت خودرو را آغاز کردند برخی از کارشناسان گفتند و چرا می گویید ایران و کره؟ حالا میگوییم ترکیه، شاید هم از نظرشان نباید خودمان را با کسی مقایسه کنیم و اول هستیم؟

ترکیه چهاردهمین خودروساز جهان با یک میلیون و ۲۰۰ هزار دستگاه خودرودر  دو سال گذشته شد البته ما هم سال ها پیش توانستیم سیزدهمین خودروساز جهان به لحاظ تیراژ بشویم. اصلا کاری نداریم خودروسازان فرغون، پراید یا مرسدس بنز تولید کردند اما حالا همان تیراژ را هم نتوانستند حفظ کنند. بنابراین بی کفایتی مسئولان در تنظیم بازار مشخص شده است و بازار خودرو کشور را نابود کردند و حالا صحبت از واردات می زنند.

کد خبر: ۵۷٬۲۷۲

اخبار مرتبط

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
  • نظرات حاوی توهین و هرگونه نسبت ناروا به اشخاص حقیقی و حقوقی منتشر نمی‌شود.
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود.
  • captcha