۱۳ آبان ۱۳۹۹ - ۰۰:۰۱
توافق ۲۵ ساله ایران و چین؛ تغییر معادله استراتژیک و ژئوپلیتیک خاورمیانه
بنیانگذار موسسه ریسک نروژ:

توافق ۲۵ ساله ایران و چین؛ تغییر معادله استراتژیک و ژئوپلیتیک خاورمیانه

«کرنلیوسن» معتقد است در حالی که توافق ۲۵ ساله میان ایران و چین ممکن است توازن استراتژیک و ژئوپلیتیک خاورمیانه را در طولانی مدت تغییر دهد، دو کشور باید در مورد چگونگی برخورد با تحریم های امریکا به منظور کاهش خطرات در روابط استراتژیک خود توافق کنند.

تهمینه غمخوار؛ بازار: «آرنی الیاس کرنلیوسن»، بنیانگذار و مدیر تحلیل ژئوپلیتیک جهانی موسسه بین المللی ریسک نروژ و مشاور استراتژیک دولت ها، شرکت های جهانی و بنیادها در مقاله ای اخیرا به بررسی «سند همکاری ۲۵ ساله ایران و چین» و کریدور اقتصادی دو کشور پرداخته که در وب سایت اتاق بازرگانی انگلیس_نروژ به چاپ رسیده است.

«موسسه بین المللی ریسک نروژ»، یک موسسه مشاوره ریسک ژئوپلیتیک با ارائه تجزیه و تحلیل ریسک ها، خدمات مشاوره ای و رویدادها پیرامون آفریقا، آسیا، خاورمیانه و آمریکای لاتین است که در سال ۲۰۱۰ تاسیس گردید. 

ترجمه این مقاله در ادامه آمده است:

در تاریخ ۵ ژوئیه سال جاری، محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران در رابطه با مذاکرات جاری میان چین و ایران در خصوص یک توافق نامه استراتژیک ۲۵ ساله به پارلمان تهران خبر داد.

هنگامی که شی جین پینگ، رئیس جمهور چین، در سال ۲۰۱۶ به تهران سفر کرد، چین و ایران بیانیه مشترکی مبنی بر مشارکت راهبردی جامع را به امضا رساندند.

طی چهار سال گذشته، استراتژیست های برجسته چینی و ایرانی در منطقه دولت مرکزی پکن و تهران گرد هم آمدند تا محتویات و معماری این توافق نامه استراتژیک را که احتمالاً شامل موضوعات نظامی، اقتصادی، انرژی، ارتباطات از راه دور، صنعت، زیرساخت ها، علوم و آموزش می شود را بررسی و ترسیم کنند. 

این توافق نامه ممکن است تعادل استراتژیک و ژئوپلیتیکی را در طولانی مدت در خاورمیانه تغییر دهد.

 نظامی
در اکتبر ۲۰۲۰، سازمان ملل متحد تحریم تسلیحاتی ایران را مطابق با توافق هسته ای، برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) لغو کرد که این امر ایران را قادر می سازد تا سخت افزارهای نظامی متعارف را از سایر کشورها خریداری کند.

همچنین، ایران نمی خواهد به چین اجازه دهد تا پایگاه های نظامی دائمی ایجاد کند یا در ازای هرگونه توافق اقتصادی، کنترل زمینی طولانی مدت در خاک ایران را بدست آورد.

با این حال، در حالی که قراردادهای صنعتی یا زیرساختی در ایران در حال توسعه است، چین ممکن است خواستار تأمین امنیت در مکان های در حال ساخت، به ویژه در مناطقی باشد که خطرات امنیتی غالب دارند.

علاوه برآن، در زمینه نظامی ممکن است شاهد ابتکارات و معاملات گسترده ای از جمله افزایش آموزش نظامی، رزمایش زمینی، دریایی و هوایی از جمله رزمایش دریایی سال گذشته چین،روسیه،ایران در دریای عمان باشیم.

پس از لغو تحریم تسلیحاتی سازمان ملل در اکتبر ۲۰۲۰، نیروهای نظامی ایران احتمالاً تصمیم دارند که نیروی هوایی را با ظرفیت های دریایی به ویژه زیردریایی ها و فناوری پیشرفته موشکی ارتقا دهند.

همچنین، با بودجه دفاعی سالانه تقریبی ۱۵ تا ۲۰ میلیارد دلار خریدهای نظامی جدید ایران در حوزه نیروی هوایی، توانایی های دریایی، توسعه موشکی پیشرفته، فناوری هوافضا و سایر مناطق، نیروهای مسلح ایران را در دهه آینده نوسازی و تقویت می کند.

ظرفیت صنعتی نظامی ایران علی رغم سالها ادامه تحریم های تسلیحاتی ایالات متحده و سازمان ملل متحد همچنان قابل توجه است.

بیشتر تواناییهای موشکی ایران از تولید موشکهای بومی تولید می شود در حالی که اگرچه ایران موشکهای S۳۰۰ خریداری شده از روسیه را حفظ می کند.

بنابراین، توان موشکی ایران شامل هزاران موشک بالستیک و کروز است که این مسئله توان بالای نظامی ایران را نشان می دهد. 

 اقتصادی
در زمینه اقتصادی، توافقنامه استراتژیک قریب الوقوع چین و ایران احتمالاً طیف وسیعی از مناطق از جمله سرمایه گذاری در بخش انرژی ایران از جمله صنعت نفت، گاز و پتروشیمی مانند خطوط لوله جدید را شامل می شود.

در رابطه با مسائل بانکی، بانک های چینی ممکن است دفاتر خود را در ایران تأسیس کنند و اصلاحات و پشتیبانی از بخش بانکی ملی ایران و بخش های خصوصی و دولتی را مد نظر قرار دهند.

گردشگری چین احتمالاً نیاز قابل ملاحظه ای به سرمایه گذاری در هتل های جدید، رستوران ها، زیرساخت های گردشگری و سرمایه گذاری در فرودگاه های جدید را دارد.

 علاوه بر این، شرکت های چینی نیز احتمالاً وارد بازارهای نوظهور تجاری و خصوصی املاک و مستغلات در سراسر ایران خواهند شد و همچنین ممکن است تا  این شرکت ها با فناوری پیشرفته، رباتیک و هوش مصنوعی در زمینه های مختلف صنعتی با ایران همکاری کنند.

 چین و ایران باید در مورد چگونگی برخورد با تحریم های ایالات متحده به منظور کاهش خطرات در روابط استراتژیک خود توافق کنند.

 چین و ایران باید در مورد چگونگی برخورد با تحریم های ایالات متحده به منظور کاهش خطرات در روابط استراتژیک خود توافق کنند

در حالی که تهاتر یا داد و ستد مبادلات تجاری در حوزه نفت و گاز با ایران برای نیاز صنایع چین صورت گرفته است،  به نظر می رسد معاملات زیرساختی و انرژی، نیز ممکن است در مذاکرات بین چین و ایران ظاهر شود.

صندوق سرمایه گذاری مستقل ایران و صندوق توسعه ملی با ۹۰ میلیارد دلار سرمایه احتمالی، ممکن است پروژه های استراتژیک صنعتی و زیربنایی را تأمین کند در حالی که کمکها از سایر شرکای مالی بین المللی نیز محتمل به نظر می رسند.

ارتباطات از راه دور
بخش ارتباطات از راه دور ایران نیاز به اصلاحات و زیرساخت های جدید دارد. اگرچه ایران به دنبال قابلیت ۵G است، اما مسائل داخلی همچنان حل نشده باقی مانده است. هنگامی که مشکلات داخلی مرتبط حل شود، ممکن است شاهد شبکه ۵G هوآوی در بلندمدت در ایران باشیم.

انرژی
توسعه بخش انرژی ایران بخشی اصلی از مولفه های صنعتی در توافق نامه استراتژیک بین چین و ایران است.

در حالی که شرکت ملی نفت چین (CNPC) از توافق توسعه فاز ۱۱ میدان گازی پارس جنوبی ایران منصرف شد، یک توافق نامه استراتژیک جدید بین چین و ایران ممکن است باعث ورود مجدد این شرکت شود. در حال حاضر، شرکت انرژی پتروپارس ایران فاز ۱۱ را در میدان گازی پارس جنوبی توسعه می دهد.

طیف وسیعی از معاملات جدید انرژی شامل نفت، گاز، صنعت پتروشیمی و انرژی های تجدیدپذیر ممکن است با توافقنامه استراتژیک بین چین و ایران انجام شود.

شرکت های چینی همچنین ممکن است به خطوط لوله انتقال گاز و نفت جدید و شبکه های خط لوله منطقه ای موجود کمک کرده و کریدورهای جدید خط لوله را تشکیل دهند. از نظر منطقه ای، شبکه های خط لوله موجود شامل کشورهای آسیای میانه است.

خط لوله گاز چین، که به شبکه خط لوله غرب -شرق چین متصل می شود، از قسمت غربی چین به شرق ادامه دارد و تقریباً هفت هزار کیلومتر از ترکمنستان به شرق چین را پوشش می دهد. خط لوله تبریز-آنکارا از تبریز در شمال غربی ایران تا آنکارا در ترکیه ۲۵۷۷ کیلومتر راه دارد.

خط لوله گاز ایران -پاکستان که به آن خط لوله صلح نیز گفته می شود، پیش بینی ساخت خط لوله از میدان گازی پارس جنوبی در ایران تا کراچی در پاکستان را داشته است.

با این حال، در حالی که کار این خط لوله با تأخیر باقی مانده، یک توافق نامه استراتژیک بین چین و ایران انجام شده که ممکن است فشار نهایی لازم برای تکمیل خط لوله ایران - پاکستان را فراهم کند. 

صنعت تولید
ایران صنعت تولید قابل توجهی را در زمینه تولید اتومبیل، لوازم الکتریکی، تجهیزات ارتباط از راه دور، تجهیزات نظامی، قطعات صنعتی، فولاد و کالاهای تولیدی برای بخش انرژی خود حفظ می کند.

فعالان صنعت چینی ممکن است برای مدرن سازی بیشتر به صنعت تولید ایران وارد شوند که این امر همراه با تبادلات و مشارکت های آموزشی و علمی بین دانشگاه ها و موسسات تحقیقاتی چین و ایران ممکن است پیشرفت های آموزشی، علمی و نوآورانه ای را رقم بزند.

زیر ساخت
در زمینه زیرساخت ها، ایران به طور موثر وارد استراتژی طرح «یک کمربند_یک جاده » چین شده است.

با توجه به موقعیت ژئواستراتژیک منحصر به فرد ایران با ۲۲۵۰ کیلومتر خط ساحلی در خلیج فارس، تنگه هرمز، دریای عمان و دریای خزر، علاوه بر مرز گسترده زمینی با عراق، ترکیه، ارمنستان، آذربایجان، ترکمنستان، افغانستان و پاکستان، این کشور می تواند در استراتژی دریایی یک جاده و استراتژی یک کمربند زمینی نقشی حیاتی را ایفا کند.

توسعه دهندگان بنادر چینی نیز ممکن است توسعه بندر چابهار را که هند طی سالهای اخیر نتوانسته آن را تکمیل کند، را در نظر بگیرند. 

همچنین آنها ممکن است طیف وسیعی از بنادر دیگر را در امتداد ۲۲۵۰ کیلومتری خط ساحلی ایران در امتداد خلیج فارس و دریای خزر توسعه دهند که پس از آن اتصالات بندری و حمل و نقل را به ترکمنستان، قزاقستان، روسیه و آذربایجان تسهیل می کند.

همراه با نوسازی و توسعه پایانه بنادر، توسعه دهندگان زیرساخت های چینی احتمالاً ساختار راه آهن ایران را با زیرساخت های راه آهن سریع السیر نیز مدرنیزه خواهند کرد.

تفکر معماری زیرساختی استراتژیک چین اغلب بنادر دریایی و پایانه های بندری خود را با راه آهن و بزرگراه های مختلف لجستیکی داخلی و مناطق ویژه اقتصادی ترکیب می کند که کریدورهای اقتصادی را ایجاد کرده و امکان اتصال زنجیره تامین با کشورها در سراسر جغرافیای گسترده را فراهم می کند.

چین و ایران همچنین ممکن است به دنبال اتصال کریدور اقتصادی ۳۲۰۰ کیلومتری چین - پاکستان (CPEC) باشند که از استان سین کیانگ در غرب چین تا بندر گوادر در جنوب پاکستان در امتداد اقیانوس هند به زیرساخت های داخلی ایران و بندر دریایی متصل است.

علاوه بر آن، در بلند مدت، ابتکار عمل زیرساخت چینی - افغانستانی - ایرانی ممکن است ظهور کند که در انتظار مذاکرات با مقامات افغانستان و طالبان، ایجاد یک راهرو زیرساختی از جمله راه آهن، بزرگراه و یک سازه خط لوله از غرب چین به ایران مد نظر است.

ایران و چین همچنین ممکن است به دنبال توسعه شبکه های ریلی و باری سریع السیر در سراسر ایران با اتصال از ایران به قزاقستان و ترکمنستان و بعد به تاجیکستان و قرقیزستان باشند، بنابراین شبکه های حمل و نقل ایران را به معماری زیرساختی آسیای میانه متصل می کند.

دلالتهای استراتژیک
اساساً، توافقنامه استراتژیک چین و ایران یک معماری اقتصادی ژئواستراتژیک را با اتصال کریدور چین - پاکستان - ایران، کریدور بالقوه چین - افغانستان - ایران و کریدور اقتصادی چین - آسیای میانه - ایران تشکیل می دهد.

اگرچه چین و ایران با ورود به یک توافق نامه استراتژیک ۲۵ ساله با چالش های مختلفی روبرو هستند، هر دو کشور تجارت تاریخی و تمدن های تجاری با تولید قابل توجه پایگاه های صنعتی و سنت های نوآورانه علمی پیشرفته را تشکیل می دهند.

این توافق یک فرصت تاریخی بی نظیر را برای هر دو کشور فراهم می کند تا سرانجام آنچه ممکن است به عنوان یک نمایش استراتژیک اقتصادی از شرق به غرب آسیا در نظر گرفته می شوند، شکل دهند.

همچنین، توافق ۲۵ ساله تعادل ژئوپلیتیک در خاورمیانه را تغییر می دهد. بخشهای زیادی از تحریم های ایالات متحده را نفی می کند. توسعه اقتصادی ایران را به سمت شرق پیش می برد و چشم انداز اقتصادی را از چین به ایران رشد می دهد.

توافق ۲۵ ساله تعادل ژئوپلیتیک در خاورمیانه را تغییر می دهد، بخشهای زیادی از تحریم های ایالات متحده را نفی می کند، توسعه اقتصادی ایران را به سمت شرق پیش می برد و رشد اقتصادی می کند و چشم انداز اقتصادی را از چین به ایران رشد می دهد

این توافق نامه استراتژیک موجب تغییر تعادل ژئوپلیتیک در روابط ایران و عربستان نیز خواهد شد.

در نتیجه، توافق استراتژیک قریب الوقوع چین و ایران اساس یک کریدور اقتصادی چین و ایران (CIEC) را تشکیل می دهد که ممکن است تعادل استراتژیک و ژئوپلیتیکی در خاورمیانه را در سالهای آینده تغییر دهد و یک انحراف استراتژیک زمین ساختی به سمت شرق به چین ایجاد کند.

کد خبر: ۵۱٬۳۷۴

اخبار مرتبط

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
  • نظرات حاوی توهین و هرگونه نسبت ناروا به اشخاص حقیقی و حقوقی منتشر نمی‌شود.
  • نظراتی که غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط با خبر باشد منتشر نمی‌شود.
  • captcha