بازار؛ گروه خودرو: طرح استفاده از سوخت گاز و کنترل مصرف بنزین در راستای افزایش ارزآوری حاصل از صادرات مشتقات نفت و کاهش آلاینده‌های وارده به محیط زیست از سال‌ها پیش در صنعت خودرو ایران کلید خورد؛ پروژه‌ای که به تولید بیشتر از یک نوع خودرو با تیراژ قابل توجه بیش از یک دهه هنوز ادامه دارد و خودروسازان نیز توانستند در این زمینه دایره دانش شان را گسترده‌تر کنند.
حالا در این زمان که کشورهای دیگر از جمله مصر با دریافت این موضوع که استفاده از خودروهای گازسوز تضمین کننده درآمد دولت‌ها و حتی کاهش هزینه‌های حمل و نقل خانواده‌ها می‌شود، ایران می‌تواند فرصت مناسبی برای ارزآوری از طریق صادرات تجهیزات سیستم دوگانه‌سوز از جمله مخزن، رگولاتور و شیر و غیره برای خود ایجاد کند. در این راستا بازار به بررسی توانمندی‌های صنعت خودرو ایران برای ارزآوری و دلایل حرکت مصر به سمت استفاده از خودروهای گازسوز می‌پردازد.
برنامه دولت برای کاهش هزینه سوخت
استفاده از خودروهای گازسوز به قدری برای کشورهایی که از نعمت میدان گازی برخوردارند صرفه اقتصادی دارد که چندی پیش عبدالفتاح السیسی، رئیس جمهوری مصر نیز اعلام کرد فقط در صورتی که مجوز برای خودروهای جدید صادر می‌شود که بتوانند از سوخت گاز بهره ببرند. البته این تصمیم فقط به خودروهای سواری محدود نمی‌شود و شامل طیف گسترده خودروهای کار و تجاری شامل مینی‌بوس و همچنین خودروهای سواری اعم از شخصی و عمومی می‌شود. بر این اساس قرار است تا پایان سال جاری یک میلیون دستگاه خودرو تبدیل به گازسوز شوند و هزینه تبدیل این تعداد خودرو نیز حدود ۵۰۰ میلیون دلار برآورد شده است.
دولت این کشور به صاحبان خودروهای در حال حرکت، اعم از خودروهای سواری شخصی، تاکسی یا حتی ون پیشنهاد می‌دهد تا با گازسوز کردن وسایل نقلیه با حمایت دولت، هزینه سوخت خود را نصف کنند. در کنار این موضوع که استفاده از سوخت گاز می‌تواند در کاهش هزینه‌های خانوار تاثیر موثری داشته باشد و خود انگیزه‌ای برای افزایش حرکت خودروهای گازسوز در جاده‌هاست، السیسی پیشنهاد داده کسانی که از خودروهای فرسوده با ۲۵ سال عمر و بیشتر استفاده می‌کنند و هزینه‌های سنگینی هم برای تعمیر و یا سوخت می‌پردازند، دولت کمک می‌کند تا با کمترین هزینه ممکن و با بهره کم، وام دریافت کنند.
از همین رو با مصرف گاز به جای بنزین، مردم می‌توانند هم به خود از طریق کاهش هزینه سوخت و هم به دولت کشور از طریق کاهش ارز بری ناشی از واردات بنزین کمک کنند. علاوه بر این از دیگر مزایای استفاده از سوخت گاز به جای بنزین نیز می‌توان کاهش آلودگی محیط زیست و بهبود هوای مصر اشاره کرد که از طریق استفاده از سوخت پاک‌تر که همان گاز طبیعی است امکان‌پذیر می‌شود.
هدف‌گذاری ۱۵ ساله مصر
رئیس جمهور سیسی چندی پیش در راستای گازسوز شدن خودروها عنوان کرد: «شهروندان باید برای تبدیل خودروهای خود از بنزین به گاز طبیعی تشویق شوند و این حق ما است که به عنوان یک کشور، صاحبان خودروهای جدید را هنگام صدور مجوز برای استفاده از گاز طبیعی مجبور کنیم.»
در همین رابطه مصر در نظر دارد طی یکسال یک میلیون خودروی گازسوز داشته باشد. برای دست‌یابی به این هدف هم قرار است با اعطای وام به دارندگان خودرو برای تعویض وسایل نقلیه کمک کند. در این خصوص گفته می‌شود که ژنرال السیسی قصد دارد نیمی از هزینه سوخت مصرفی در این کشور را کاهش دهد. آن‌ها به دنبال تکیه بیشتر بر منابع ارزان تر و پاک انرژی و افزایش توان تولید شده از منابع تجدید پذیر به ۲۰ درصد تا سال ۲۰۲۲ و ۴۲ درصد تا سال ۲۰۳۵ هستند.
نوین گیما، وزیر تجارت و صنعت گفت مصر نیز در این باره گفته که قرار است ۱.۳ میلیون خودرو شخصی قدیمی و ۵۰ هزار تاکسی با سن بیش از ۲۰ سال را جایگزین کند و همچنین صدها هزار وسیله نقلیه دیگر را گاز سوز کند. در خصوص خودروهای عمومی اعم از تاکسی و ون نیز دولت قصد دارد ۱۴۷ هزار دستگاه خودرو را به مدت سه سال به گاز طبیعی تبدیل کند و ۲۴۰ هزار ون و مینی‌بوس دیزل دیگر را نیز با وسایل نقلیه جدید گاز طبیعی در طی چهار سال جایگزین کند. بر اساس این برنامه قرار است ۳۶۶ جایگاه سوخت رسانی سی ان جی جدید در سطح کشور راه‌اندازی شود.
صادرات به جای واردات
طارق الملا، وزیر نفت مصر نیز برای تشویق مردم مصر به استفاده بیشتر از خودروهای گازسوز برنامه‌های ویژه تری را در دست دارد. این ایجاد انگیزه هم قرار است از طریق پرداخت تسهیلات مستقیم و وام‌های کم بهره انجام شود.
ملا در این باره گفته استفاده گسترده‌تر از گاز طبیعی به عنوان سوخت برای خودرو باعث کاهش فشار به بنزین و دیزل وارداتی می‌شود. علاوه بر این، حمایت دولت با افزودن ارزش افزوده‌ای که از طریق ایجاد صنایع تولیدی مرتبط با این فعالیت و ایستگاه‌های جدید و مراکز تبدیل صورت می‌گیرد، توجیه می‌شود. استفاده گسترده‌تر از گاز طبیعی به دولت این امکان را می‌دهد تا نفت خام و میعانات بیشتری صادر کند که قیمت بهتری از LNG به دست آورد.
تمام این هدف گذاری ها نیز به این دلیل است که مصر در نتیجه اکتشافات شرکتهای بین المللی نفت، از مازاد گاز طبیعی برخوردار شده است. همچنین پایین آمدن قیمت گاز طبیعی در شرایط کرونا، صادرکنندگانی چون مصر را به استفاده از گاز طبیعی موجود بجای صادرات آن به خارج از کشور هدایت کرده است. در همین زمینه علاوه بر پرداخت تسهیلات برای دوگانه سوز شدن خودروها قرار است دو شرکت وابسته به وزارت نفت به راننده‌هایی که می‌خواهند خودروهایشان را گازسوز کنند امتیازاتی از قبیل گازسوز شدن خودروها از طریق سیستم اقساطی را ارائه دهد تا به مردم در ابتدای مسیر فشار مالی وارد نشود.
همانطور که اشاره شد کشف میدان گازی سبب علاقه مندی مصری‌ها به استفاده از خودروهای گازسوز شد. در این راستا شاید نیاز باشد اشاره‌ای هم به این موضوع کرد که سال ۲۰۱۵ غول انرژی ایتالیایی ENI در اکتشافات زهر، در آب‌های عمیق مصر، موفق به یک کشف گاز فوق‌العاده جهانی شد که بزرگترین کشف گاز تاکنون در مصر و دریای مدیترانه بوده است. این کشف با پتانسیل ۸۵۰ میلیارد مترمکعب ذخیره گاز (یک چهلم ذخیره میدان گازی پارس جنوبی) منجر به آن شد تا مصر در اواخر سال ۲۰۱۸ در گاز طبیعی خودکفا شود. این موضوع سبب این شد تا مصر به فکر بیفتد به جای فروش گاز به صورت LNG و خرید بنزین، گاز طبیعی را در بخش حمل و نقل به کار بگیرد.
ظرفیت ایران برای کمک به مصر
شایان ذکر است وزارت نفت، برای تشویق مردم به استفاده از سوخت گاز همواره اختلاف قیمت مناسب بنزین و گاز را حفظ کرده است به گونه‌ای که قیمت گاز طبیعی همیشه ۵۰٪ کمتر از قیمت بنزین است. درحال حاضر نیز تعداد خودروهایی که با گاز طبیعی سطح مناطق مختلف مصر حرکت می‌کنند به حدود ۳۳۲ هزار دستگاه خودرو می‌رسد. این تعداد خودرو هنوز بخش کوچکی از ۱۱ میلیون وسیله نقلیه دارای مجوز حرکت در کشور مصر را شامل می‌شود. برای افزایش حرکت خودروهای گازسوز بجای خودروهای بنزینی اکنون ۱۸۷ جایگاه توزیع سی ان جی در ۲۰ استان کشور و ۷۲ مرکز تبدیل در مناطق مختلف وجود دارد.
هرچند مصر برنامه گازسوز شدن خودروها را طی می‌کند و سعی دارد تمام زیرساخت‌ها و ملزومات این طرح را فراهم کند تا با صادرات بنزین فرصتی برای درآمدزایی بیابد اما ایران هم با توجه به سابقه بلندی که در خصوص گازسوز کردن خودروها دارد می‌تواند علاوه بر صادرات تجهیزات در زمینه تامین قطعات مورد نیاز خودروهای گازسوز نیز به کمک مصر بیاید و علاوه بر بهبود روابط سیاسی این دو کشور فرصتی برای صادرات و ارزآوری در بازده کوتاه مدت و حتی بلند مدت نیز برای خود ایجاد کند.
البته مسئولان و سیاست‌گذاران برنامه صادرات تجهیزات گازسوز کردن خودرو باید این مورد را هم مد نظر قرار دهند که ظرفیت سالانه خودرو سبک مصر محدود به ۲۰۰ هزار دستگاه است و در این مسیر باید با خودروسازانی از جمله کره و سپس بنز و تویوتا به رقابت بپردازند. در خصوص ظرفیت‌های بلقوه ایران که می‌تواند با صادرات به مصر به فعل در بیایند نوید خاصه باف با اشاره به سابقه طولانی ایران در زمینه تولید خودروهای گاز سوز، برخورداری از رتبه نخست تولید خودروهای گاز سوز و همچنین اولین تولیدکننده پیشرانه پایه گازسوز در دنیا به «بازار» گفت: ایران می‌تواند در زمینه صادرات خودروهای گازسوز، تجهیزات و لوازم یدکی آن‌ها فرصت مناسبی برای ارزآوری فراهم کند.
عضو انجمن صنفی کارفرمایی صنعت سی ان جی با اشاره به اینکه با اصلاح نرخ سوخت در ایران نیز از سال گذشته تقاضا برای گازسوز کردن خودروها با افزایش قابل توجهی روبه شده است، اضافه کرد: درحال حاضر تمام مخزن سازان دست به کار شده‌اند و با حداکثر ظرفیت درحال تولید هستند. علاوه بر این بر اساس مصوبه شورای اقتصاد تبدیل یک میلیون و ۴۰۰ هزار خودرو به گازسوز در برنامه قرار گرفته است.
مصر و روسیه هدف ایران برای ارزآوری
خاصه باف با اشاره به اینکه این برنامه از اردیبهشت ماه به طور رسمی آغاز شد و قرار است تا پایان سال این تعداد خودرو به گازسوز تبدیل شوند، ادامه داد: بعد از گازسوز شدن خودروهای سواری عمومی قرار است خودروهای سنگین که تعداد قابل توجهی هم دارند به سمت گازسوز شدن هدایت شوند. این موضوع هم از لحاظ زیست محیطی و هم اقتصادی برای کشور حائز اهمیت است.
مدیرعامل شرکت پارس ام سی اس با اشاره به اینکه به نظر می‌رسد با گازسوز شدن خودروها حجم تقاضا برای دوگانه سوز شدن تعدیل شود افزود: یکسال دیگر می‌توان از ظرفیت تولیدکنندگان مخازن سی ان جی و قطعات این خودروها در زمینه صادرات و ارزآوری بهره برد. وی با اشاره به اینکه اکنون هم صادرات کمی به روسیه در زمینه تجهیزات خودروهای بنزینی انجام می‌شود، گفت: می‌توان مصر و روسیه را به عنوان مقصد صادراتی انتخاب کرد.
عضو انجمن صنفی کارفرمایی صنعت سی ان جی در پاسخ به سوال خبرنگار بازار که چقدر می‌توان از طریق صادرات به مصر ارزآوری داشت، افزود: به طور تقریبی ایران ظرفیت تولید و تبدیل ۷۰۰ هزار دستگاه خودرو گاز سوز را دارد و اگر برای هر کدام ۵۰۰ دلار را هم در نظر بگیریم می‌توانیم به ظرفیت ۳۵۰ میلیون دلاری برای صادرات تجهیزات خودروهای گازسوز دست یابیم.
البته ارزآوری از طریق صادرات تجهیزات خودروهای گازسوز می‌تواند پیوسته باشد و هرسال رقم قابل توجهی از ارزآوری از طریق صادرات قطعات مورد نیاز بازار لوازم یدکی این کشور نیز کسب کرد.
خاصه باف با تاکید مطالب فوق بیان کرد: می‌توان قطعات مختص به خودروهای گازسوز از جمله مخزن، شیر، رگلاتور و غیره که در داخل کشور ساخته می‌شود و حتی کیت‌های نسل چهار که روی خودرو روز اروپا هم قابل نصب است را به این کشور صادر کرد.
تجربه خوب مصری‌ها از همکاری با ایران
گفتی است سال ۸۵ نیز ایران خودرو قراردادی برای تولید پژو پارس با مصر بسته بود که بر اساس آن یک هزار و ۵۰۰ دستگاه در سال اول و ۳ هزار دستگاه در سال‌های بعدی صادر شود. از همین رو امروز نیز زیرساخت‌های مناسبی برای فروش و ارائه خدمات پس از فروش محصولات ایرانی در این کشور وجود دارد که زمینه حضور ایران را تسهیل و تقویت می‌کند.
البته این به این معنا نیست که ایران می‌تواند در زمینه تبدیل کارگاه‌های تبدیل سی ان جی در مصر هم شانس مناسبی داشته باشد؛ چراکه صاحب بزرگترین شبکه ایستگاه های سی ان جی و مراکز تبدیل در مصر، شرکتی دولتی و متعلق به وزارت نفت و منابع طبیعی مصر است و تاکنون اقدامات قابل توجهی در این زمینه انجام داده است. از همین رو به نظر نمی‌رسد با توجه به وجود کارگاه‌های تبدیل در مصر، تاسیس کارگاه‌های تبدیل ایرانی در مصر منطقی باشد. از همین رو باید بیشترین تمرکز بر روی صادرات تجهیرات و قطعات باشد که همان هم می‌تواند ارزآوری بسیار بالایی را برای ایران داشته باشد. علاوه بر این همانطور که اشاره شد روسیه و دیگر کشورهای منطقه هم می‌توانند بستر مناسبی برای صادرات باشند.
نظر شما