تلاش امریکا در کشورهای منطقه برای دگرگونی نرخ ارز

اسدالله خسروی؛ بازار: رشد شتابان نرخ ارز و سکه در دو سه هفته اخیر نگرانی هایی را برای مردم و مسئولان اقتصادی کشور ایجاد کرده است این نگرانی ها موجب شده تا برنامه ریزهای فعالان اقتصادی به دلیل نوسان نرخ ارز به هم ریزد و از طرفی تبعات نرخ ارز که منجر به افزایش سطح عمومی قیمت ها می شود، گذران زندگی و معیشت مردم را سخت تر کند.
هرچند مشکلات تحریم و محدودیت تجاری ناشی از شیوع کرونا در دنیا موجب شده است تا ارزآوری برای کشور کم شود اما این موضع شاید بخش کمی از تاثیراتی باشد که ارز را در بازار گران کرده است بلکه منشاء اصلی این گرانی ها سیاست ها و تصمیم گیری هایی است که دشمن در اتاق های فکر برای به هم ریختن اقتصاد ایران اتخاذ می کند.

ضرورت اجرای پیمانهای دوجانبه پولی برای تضعیف دلار
سید محمدرضا رضی استاد اقتصاد اسلامی در گفتگو با «بازار» درباره علل رشد بی منطق نرخ ارز و سکه در کشور، گفت: دشمن برای فرو پاشی اقتصاد ایران نقشه دارد و از دلار به عنوان ابزاری موثر در این زمینه استفاده می کند. با این وجود مسئولان باید هوشمندانه وارد عمل شوند و با حرکت در مسیر اجرای پیمانهای دو جانبه پولی قدرت دلار را در معاملات بین المللی بی ارزش کنند و وابستگی اقتصاد را از ۲ ارز سرشناس جهانی یعنی دلار و یورو کم و در نهایت قطع کنند.
وی با بیان اینکه گرانی دلار حاصل تحریک روانی مردم برای دستیابی به این کالا در شرایط خاص زمانی است، افزود: با رشد قیمت ارز انتظارت تورمی شکل می گیرد این در حالی است که برخلاف همه قواعد اقتصادی وقتی قیمت یک کالا در بازار افزایش می یابد میزان تقاضا برای خرید آن کم می شود اما این قضیه در ایران برعکس است. در چنین شرایطی برخورد جدی با ایجاد کنندگان تنش در بازار ارز و سفته بازان ضروری است.
این استاد اقتصاد اسلامی خاطرنشان کرد: بانک مرکزی باید در عرضه ارز به صرافی ها بسیار حساس باشد و با شناخت دقیق صرافان همچنین نظارت کامل بر عملکرد آنها مانع از ایجاد تنش در بازار ارز شود و دست ذینفعان را از این بازار کوتاه کند.

توجه به معاملات تهاتری به جای داد و ستدهای ارزی
وی به فاصله گیری ۲ کشور چین و روسیه از وابستگی به دلار اشاره کرد و افزود: حرکت در مسیر جایگزینی یک ارز غیر از دلار و یورو در معاملات بین المللی ضروری است و توجه به انجام معاملات تهاتری با دنیا به جای معامله با دلار رویکردی است که باید مد نظر مسولان و تصمیم گیران قرار گیرد.
این کارشناس اقتصادی، پیشنهاد ایجاد نظام پولی و ارزی «طلا پایه» دراقتصاد کشور را به جای معاملات ارزی با دنیا مهم عنوان کرد و افزود: یه جای اینکه اقتصاد کشور را در معاملات بین المللی به دلار گره بزنیم می توان یک دارایی با ارزش واقعی نظیر «طلا» را جایگزین پول خارجی طرف معامله کنیم.

پول ابزاری سیاسی است
وی پول را ابزاری سیاسی عنوان کرد و افزود: پول ابزاری سیاسی و اعتباری حقوقی است که بدون اتصال به یک دارایی معتبر نظیر طلا و نقره جایگاه آنچنان قوی ندارد. به طور مثال با آمدن هر حکومتی پول آن کشور نیز تغییر و چاپ اسکناس و ضرب سکه جدید می شود این بدان معناست که پول ابزاری سیاسی است که هیچ پشتوانه قوی ندارد و بانک آن را خلق می کنند.
رضی بر تغییر نظام پولی کشور تاکید کرد و افزود: هرچند چنین رویکردی دشوار به نظر می رسد اما ناگزیر به حرکت در این مسیر هستیم تا وابستگی ها به ارزهای خارجی در کشور کم و در نهایت قطع شود.
این اقتصاددان به تاثیر گذاری قیمت ارز بر افزایش سطح عمومی قیمت ها اشاره کرد و افزود: افزایش نرخ ارز به طور مستقیم کالا و خدمات را در بازار گران می کند و از طرفی واردکنندگان را در تهیه منابع ارزی و افزایش قیمت کالاهای وارداتی همچنین فروش آن در بازار سخت می کند.
وی تاثیر روانی افزایش نرخ ارز در جامعه را موثرتر از گرانی خود این کالا در بازار عنوان کرد و اظهارداشت: ایجاد تورم انتظاری و بالا بردن قیمت ها توسط خود مردم به دنبال افزایش نرخ ارز در بازار معیشت مردم را سخت و فعالان اقتصادی را با مشکل جدی مواجه می کند.

انجام پیمان دو جابه ایران با چند کشور
گفتنی است، ایران بستر پیمان دو و یا چند جانبه پولی را با برخی کشورها آماده کرده  و در این مسیر در حرکت است، توسعه پیمان‌های پولی دو یا چندجانبه با کشورهایی است که مبادی وارداتی و صادراتی مشترک با کشور ما دارند. به ‌عنوان مثال واردکننده ایرانی پول واردات خود با ارز (یوان، دلار و ریال) به بانک ملت می پردازد و بانک ملت به کنلن بانک چین بدهکار می شود. از سوی دیگر شرکت پتروشیمی چینی پول واردات خود از ایران را به کنلن بانک چین می پردازد و در هر دوره دو بانک ملت و کنلن با یکدیگر به صورت خالص تسویه می کنند، همین سازوکار می تواند توسط بانک مرکزی دو کشور صورت گیرد و از این طریق به میزان حداقل صادرات و واردات با هر کشور بدون نیاز به انتقال وجوه بین‌المللی و صرفاً از طریق عملیات حسابداری، تجارت انجام شود. تاکنون بین بانکهای مرکزی ایران با پاکستان و ترکیه قرارداد پیمان پولی دوجانبه امضا شده است.