اسدالله خسروی؛ بازر: رشد نرخ ارز دربازار و رسیدن قیمت دلار به بیش از ۲۰ هزار تومان فشار مضاعفی به مردم و فعالان اقتصادی وارد کرده است این افزایش قیمت در بازار موجب شده تا همه بانک مرکزی را متهم درجه یک نابسامانی چنین بازاری بشناسند، چرا که هربار با افزایش قیمت این کالا در بازار، رئیس بانک مرکزی وعده کاهش و اجرای سیاست های بازدارنده نرخ ارز را به مردم می داد اما در عمل اتفاقی نمی افتاد.
درچنین شرایطی بازار نسبت به اظهارات رئیس کل بانک مرکزی و مسئولان مرتبط در خصوص ساماندهی نرخ ارز و کاهش قیمت این کالا واکنشی نشان نداد و کار خود را می کرد، افزایش خرنده و در نهایت شتابانی که طی ۵ ماه قیمت ارز را از ۱۴ هزار تومان به بیش از ۲۰ هزار تومان رساند.
خیلی ها فکر می کردند با گران شدن ارز بانک مرکزی در بازار دخالت می کند و با عرضه انبوه ارز به بازار مانع از رشد این کالا می شود، اما همتی رئیس کل بانک مرکزی بارها به صراحت اعلام می کرد که عرضه انبوه ارز به بازار برای ساماندهی و یا متعادل کردن نرخ این کالا ره را به جایی نمی برد جز اینکه در این شرایط سخت اقتصادی منابع ارزی کشور به نفع برخی ها حراج شود.
سفته بازان در کمین ارز پاشی دولت!
البته کارشناسان اقتصادی معتقدند رویکرد بانک مرکزی در عدم عرضه ارز به بازار رویکرد درست و منطقی است چرا که اکنون بازار تقاضای ارز تشنه بوده و سفته بازان سودجود درکمین پول پاشی ارزی از سوی دولت هستند.
هرچند بانک مرکزی برای متعادل کردن نرخ ارز در بازار روش های کارشناسانه دیگری را در پیش گرفته است اما عدم بازگشت ارز صادراتی توسط بازرگانان و کاهش منابع ارزی حاصل از فروش نفت خام و در نهایت تشدید تحریم ها مشکلات این بانک را در ساماندهی نرخ ارز در بازار بیشتر کرده است.
ناترازی ارزی در اقتصاد قیمت ارز را تشدید می کند
وحید شقاقی شهری، اقتصاددان و عضو هیأت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه خوارزمی تهران در گفتگو با «بازار» درباره علل افزایش نرخ ارز در بازار گفت: هرچند عامل اصلی نرخ ارز رشد نقدینگی است اما سیر نزولی منابع ارزی حاصل از فروش نفت، همراه با کاهش ۳۰ درصدی قیمت فلزات و مواد پتروشیمی و...موجب شد تا منابع ارزی کشور کاهشی و قیمت ها در بازار ارز افزایشی شود.
وی به ناکارآمدی سیاست های بخش اقتصاد واقعی و سیاست های بخش خارجی کشور و تاثیرگذاری آن بر نوسان قیمت ارز اشاره کرد و افزود: بانک مرکزی مسئول سیاست های پولی است و در مواقعی که ارز در بازار کاهش یابد می تواند این کالا را به بازار برای تعادل قیمت ها تزریق کند اما نتیجه آن در کوتاه مدت اثربخش است بلکه در میان مدت و دراز مدت به اقتصاد کشور ضربه می زند.
این اقتصاد در ادامه افزود: البته بانک مرکزی زمانی می تواند اقدام به چنین کاری کند که بخش واقعی و سیاست های خارجی اقتصاد حامی آن باشند. این در حالی است که اکنون ناترازی ارزی در اقتصاد کشور مشاهده می شود و این موضوع بر قیمت ارز فشار وارد می کند.
شقاقی شهری با بیان اینکه تصور می شود متولی نرخ ارز اکنون وزارت نفت و وزارت صمت هستند، افزود: مسئولیت سیاست های پولی بانک مرکزی است اما اکنون سیاست های دو وزارت خانه مذکور نسبت به تامین منابع ارزی مشکلات فراوانی را هم برای بانک مرکزی و هم اقتصاد کشور ایجاد کرده اند. به طور مثال زمانی که کاهش ۳۰ و بعضا حدود ۷۰ درصدی صادرات مشتقات نفتی، پتروشیمی در معاملات نفتی اتفاق می افتد کسری تجاری و ناترازی ارزی رخ می دهد و بر بازار ارز فشار وارد می شود.
در مورد نوسان نرخ ارز و مدیریت بانک مرکزی در این بازار نباید به مردم آدرس اشتباه داده شود، بانک مرکزی ۲۰ تا ۳۰ درصد می تواند کنترل کننده نرخ ارز در بازار باشد زیرا ۷۰ درصد دیگر تلاطمات ارزی به فعل و انفعالات دو وزارت خانه نفت و صمت بر می گردد
تاثیر بالای رشد نقدینگی بر افزایش نرخ ارز و بهم ریختگی بازارها
وی به رشد شاخص نقدینگی در کشور اشاره کرد و افزود: طی سه ماهه اخیر بازار سرمایه با رشد شتابانی همراه بوده و این غیر منطقی است که نگوییم این بازار اثر خود را بر روی بازارهای دیگر به جای نگذاشته است. از طرفی رشد ۲۸ درصدی نقدینگی نیز فشار تورمی را در کشور ایجاد کرده است. این حجم عظیم نقدینگی باعث شده است تا اقتصاد چنین نقدینگی سنگینی را هضم نکند و هر روز سر از بازاری در آورد و بازارهایی چون مسکن، خودرو، ارز و سکه را درگیر کند.
این کارشناسان اقتصادی یکی از دلایل رشد نقدینگی را ناشی از مشکل بخش تجارت خارجی کشور عنوان کرد و اظهار داشت: کاهش ۳۰ درصدی قیمت فلزات، پتروشیمی ها و ... درکنار سیر نزولی قیمت و فروش نفت در کشور دست به دست هم داده است تا قیمت ارز افزایشی شود.
در مورد مدیریت نوسان نرخ ارز به مردم آدرس اشتباه ندهید
وی با بیان اینکه در مورد نوسان نرخ ارز و مدیریت بانک مرکزی در این بازار نباید به مردم آدرس اشتباه داده شود، گفت: بانک مرکزی ۲۰ تا ۳۰ درصد می تواند کنترل کننده نرخ ارز در بازار باشد زیرا ۷۰ درصد دیگر تلاطمات ارزی به فعل و انفعالات دو وزارت خانه نفت و صمت بر می گردد. صادرات پتروشیمی ها، میعانات گازی و نفت و مشتقات آن در دست وزارت نفت بوده و حدود ۴۰ درصد درآمدهای ارزی کشور از این کانال (وزارت نفت) تامین می شود. علاوه بر این وزارت صنعت، معدن و تجارت نقش بسزایی در صادرات دیگر اقلام غیر نفتی دارد و نیز ساماندهی واردات کالا و محصولات نیز برعهده این وزارت خانه است. بنابراین کم کاری این دو وزارت خانه و مشکلات موجود نسبت به ارزآوری آنها موجب شده تا بانک مرکزی در مظان اتهام ناتوانی ساماندهی نرخ ارز در کشور قرار گیرد.
شهری شقاقی اضافه کرد: همتی فقط می تواند دربازار ارز مداخله کند. مداخله ای که به عرضه ارز برای متعادل کردن قیمت ها آن هم و در زمانی که تقاضا برای ارز در بازار زیاد باشد، کند. البته چنین اقدامی آن هم در برهه زمانی که ذخایر ارزی کشور ناکافی است منطقی به نظر نمی رسد. در چنین شرایطی وزارت نفت و صمت باید در این بهبوهه زمانی که مسئولیت مهمی بر گردن دارند به خوبی ایفای نقش کنند زیرا تا زمانی که تراز تجاری و مدیریت واردات به خوبی انجام نشود و از طرفی وزارت نفت و صمت کارکرد درستی نداشته باشند مشکلات پابرجاست چرا که اقتصاد ایران واردات محور است و واردات نیازمند ارز است.
نقدینگی فراوان و واردات محوری ارز را گران کرد
دکتر اسفندیار معصومی اقتصاددان در گفتگو با «بازار» درباره علت افزایش نرخ ارز در بازار گفت: حجم نقدینگی در کشور بسیار بالاست و این موضوع باعث شده است تا نقدینگی سرگردان و حجیم در کشور به دلیل رکود اقتصادی و بی تحرکی تولید جذب بازارهایی سوده نظیر ارز و سکه شود و آنها را گران کند.
گفتنی است، «طبق آمار رئیس‌کل بانک مرکزی که اخیر اعلام شد؛ رشد نقدینگی تا ۱۵ خرداد ماه سال‌جاری به میزان ۲/ ۶ درصد رشد داشته و حجم کل نقدینگی کشور نیز اکنون به رقم ۲۶۲۵ هزار میلیارد تومان رسیده است. این رقم به این معنی است که در دو ماه نخست سال‌جاری، ۱۵۳ هزار میلیارد تومان به رقم نقدینگی کشور اضافه شده است. اعلام چنین آماری بیانگر آن است که در سال جاری روزانه ۲ هزار میلیارد تومان، به نقدینگی کشور افزوده شده است. نکته قابل‌توجه دیگر، این موضوع است که رشد نقدینگی در فصل بهار سال جاری نسبت به سال‌های گذشته تا سال ۹۱ بیشترین سطح بوده است».
وی افزود: بازار سرمایه اکنون بازاری جذاب برای سرمایه گذاری است اما به موجب رشد بالای شاخص ها خیلی ها بیم از سقوط آن را دارند که مبادا زیان ده شوند بنابراین سرمایه های خود را از این بازار خارج و وارد بازارهای سودآوری چون ارز مسکن و طلا می شوند.
این کارشناس اقتصادی به رشد میزان تقاضا برای ارز در کشور اشاره کرد و افزود: ازآنجایی که درآمد ماحصل از واردات فوق العاده است، خیلی از بازرگانان برای واردات کالاها متقاضی ارز می شوند در چنین شرایطی وقتی در بازار با کاهش میزان ارز مواجه می شوند قیمت ها در بازار بالا می رود.
معصومی افزایش حجم نقدینگی و رشد تورم در کشور را بر افزایش نرخ ارز و گرانی کالاها بی تاثیر ندانست و افزود: محدودیت منابع ارزی که ناشی از کاهش صادرت نفتی و غیر نفتی و و نیز شیوع کروناست باعث شده تا تقاضا برای ارز در بازار بالا برود و قیمت ها در این بازار دچار تغییر شوند.
نظر شما