مونا مشهدی رجبی؛ بازار: بازار نفت یکی از مهمترین و پر چالش ترین بازارهای جهان است و تحولات این بازار روی عملکرد کل اقتصاد دنیا تاثیر می گذارد. اما به نظر می رسد بازیگران اصلی این بازار رویکرد تازه ای در پیش گرفته اند و شاید همین رویکرد تازه است که باعث تغییرات جدی در بازار نفت دنیا شده است.
یکی از این بازیگران عربستان سعودی است که هم اکنون ۱۱.۶ درصد از کل بازار نفت دنیا را در اختیار دارد. این کشور بزرگترین تولید کننده اوپکی دنیا است اما به گفته کریستیان مالک تحلیل گر جی پی مورگان این کشور در نظر دارد سهم خود را در بازار افزایش دهد. طبق این پیش بینی عربستان برای تصاحب سهم ۱۵ درصدی از بازار نفت تا سال ۲۰۲۵ برنامه ریزی کرده است و جنگ قیمتی ایجاد شده در سال جاری به بهانه عدم توافق با روسیه در مورد کاهش تولید هم بخشی از این بازی بود که زمینه را برای خارج شدن امریکا از بازار نفت دنیا را فراهم کرد. سیاستی که البته چندان موفق نبود و نتوانست صنعت نفت شیل را کاملا نابود کند ولی بدون شک افت زیادی در قدرت این صنعت ایجاد کرد.
بازی تازه عربستان در بازار
اما جنگ قیمتی و کاهش قیمت نفت در بازار نفت تنها یکی از سیاستهای عربستان بود. سیاستی که باعث شد تا درآمد این کشور هم کاهش یابد ولی هزینه ای که عربستان پرداخت می کند در مقایسه با سودی که در آینده بدست می آورد، ناچیز است.
بانک سرمایه گذاری امریکا در گزارش خود نوشت: «عربستان سعودی تلاش می کند تا شکاف ایجاد شده در عرضه نفت دنیا را پر کند. این شکاف به دلیل کاهش قیمت نفت در بازار و کاهش میزان سرمایه گذاری شرکتهای بزرگ نفتی در دنیا ایجاد شد و زمینه را برای کمتر کردن پتانسیل تولید نفت در دنیا فراهم کرد. اما عربستان حتی در این روزهای پر التهاب در بازار هم از سرمایه گذاری باز نایستاده است و کارش را ادامه می دهد. عربستان برای تصاحب سهم بیشتر در بازار تلاش می کند و به یک جنگ جوی تمام عیار در بازار نفت تبدیل شده است.»
سهم اوپک هم بیشتر می شود
بررسی های تاریخی نشان داده است به طور متوسط سازمان کشورهای صادر کننده نفت یعنی اوپک سالانه ۳۳ درصد از نفت دنیا را عرضه می کند ولی با توجه به افول میزان سرمایه گذاری در صنعت نفت در کشورهای غیر اوپکی و کاهش قدرت امریکا در این بازار تا سال ۲۰۲۵، سهم این کشورها در بازار به بالغ بر ۴۰ درصد برسد. هم اکنون اوپک ۳۳ درصد از بازار نفت دنیا را در اختیار دارد و در طول تاریخ هیچ گاه سهم این سازمان از بازار نفت دنیا بیشتر از ۳۹ درصد نبوده است.
جی پی مورگان در این مورد نوشت: «عربستان و اوپک از افت فعالیتهای اکتشافی و استخراجی نفت در دنیا و کاهش بودجه برای این طرح ها در دنیا، استفاده می کنند و سهم خود را در بازار افزایش می دهند ولی امریکا در فاصله سالهای ۲۰۲۰ تا ۲۰۳۰ میلادی نمی تواند موفقیت زیادی کسب کند. هم اکنون متوسط تولید روزانه نفت در امریکا برابر با ۱۰.۹ میلیون بشکه است و در خوش بینانه ترین حالت در سال ۲۰۳۰ به مرز ۱۱ میلیون بشکه می رسد. در واقع طی ده سال پیش رو تولید نفت در امریکا رشدی نخواهد کرد که معضلی بزرگ برای اقتصاد این کشور به همراه خواهد داشت.»
عربستان و اوپک از افت فعالیتهای اکتشافی و استخراجی نفت در دنیا و کاهش بودجه برای این طرح ها در دنیا، استفاده می کنند و سهم خود را در بازار افزایش می دهند ولی امریکا در فاصله سالهای ۲۰۲۰ تا ۲۰۳۰ میلادی نمی تواند موفقیت زیادی کسب کند و متوسط تولید خود را از ۱۰.۹ میلیون بشکه در خوش بینانه ترین حالت در سال ۲۰۳۰ به مرز ۱۱ میلیون بشکه می رساند
سرمایه گذاری دنیا در صنعت نفت کاهش می یابد
اما تصویر وضعیت بازار نفت و تغییر قدرت در این بازار با بررسی آمارهای ارایه شده توسط موسسه مطالعاتی ریستارد انرژی ساده تر می شود. طبق این گزارش تازه میزان سرمایه گذاری دنیا در بخش نفت و گاز طبیعی در سال جاری نسبت به سال قبل ۲۹ درصد کاهش خواهد یافت و به پایین ترین سطح طی ۱۵ سال اخیر می رسد. در این سال تنها ۳۸۳ میلیارد دلار برای توسعه حوزه های نفت و گاز طبیعی و فعالیتهای اکتشافی و استخراجی هزینه می شود که رقم بسیار پایینی است.
ریستارد انرژی در این مورد نوشت: «اگر سرمایه گذاری در بخش نفت و گاز دنیا رشد نکند، ما در سال ۲۰۲۵ توان تولید ۹ میلیون بشکه در روز کمتر از برآوردهای کنونی را خواهیم داشت. یعنی به سمت روزهایی می رویم که عرضه نفت و گاز از میزان تقاضای آن به شدت کمتر است و این کمبود عرضه زمینه را برای افزایش بی سابقه قیمت در بازار فراهم می کند. این مساله می تواند برای اوپکی ها که به سرمایه گذاری در صنعت نفت حتی در شرایط بحرانی کنونی ادامه می دهند مطلوب است و شاید هدف اصلی آنها از اجرای سیاستهایشان درسال های اخیر باشد ولی برای اقتصاد دنیا خبر بدی است.»
آژانس بین المللی انرژی با اشاره به این مطلب که شوک ناشی از افزایش قیمت نفت برای اقتصاد دنیا بسیار بزرگ خواهد بود و می تواند خود بستر ساز رکودی دیگر شود، نوشت: «در طول تاریخ هر زمان قیمت نفت به یکباره افزایش یافته است، اقتصاد وارد شرایط بحرانی شد. این سناریو در صورت افزایش ناگهانی قیمت نفت در سال ۲۰۲۵ هم تکرار می شود. در واقع اقتصادی که تا سال ۲۰۲۵ به تازگی از فشار ناشی از رکود ایجاد شده به دلیل همه گیری کرونا رهایی یافته است و زیر ساختهای نسبتا ضعیفی خواهد داشت، نمی تواند در مقابل شوک افزایش قیمت نفت دوام بیاورد.»
نظر شما