سبقت ایران از اقتصاد شماره ۱ اروپا در تولید فولاد؛ پیشنهادهای گسترده اروپا برای واردات فولاد ایران

بازار؛ گروه بین الملل: انجمن جهانی فولاد اعلام کرد تولید فولاد ایران در نوامبر ۲۰۲۲ از بزرگترین اقتصاد اروپا پیشی گرفته و ایران با سبقت از آلمان به جایگاه هفتمین تولیدکننده بزرگ فولاد جهان در این ماه صعود کرده است.

بر اساس این گزارش طی یازدهمین ماه سال ۲۰۲۲ ایران موفق به تولید ۲.۹ میلیون تن فولاد شده بود که نسبت به ماه قبل رشد ۳.۹ درصدی داشته است. این رشد تولید فولاد در کشور با وجود ادامه تحریم های غیرمنطقی و ظالمانه آمریکا صورت گرفته و این در حالی است که در این زمان تولید فولاد جهان و آمریکا در مدت زمان مذکور به ترتیب ۳.۷ درصد و ۱۰.۵ درصد کاهش یافته است.

آمار می گوید ایران طی سال های گذشته در جایگاه دهمین تولیدکننده بزرگ فولاد جهان قرار گرفته بود اما در ماه نوامبر برای نخستین بار توانست مقام هفتم را در این زمینه کسب کند. تولید فولاد ایران در این ماه علاوه بر پیشی گرفتن از آلمان از برزیل و ترکیه نیز بیشتر بوده است.

تولید فولاد آلمان در نوامبر امسال ۱۷.۹ درصد کاهش یافته و به ۲.۸ میلیون تن رسیده است. بروز بحران انرژی در آلمان به دنبال جنگ اوکراین کاملا در افت تولید فولاد این کشور مشهود شده است. تولید فولاد برزیل نیز در این ماه ۱۶.۳ درصد کاهش یافته و به ۲.۶ میلیون تن رسیده است. ترکیه نیز ۲.۴ میلیون تن فولاد در ماه نوامبر تولید کرده است که این رقم با افت ۳۰.۷ درصدی نسبت به ماه مشابه سال قبل مواجه شده است. تنها چین، هند و ایران با افزایش تولید فولاد در نوامبر ۲۰۲۲ مواجه شده اند. تولید فولاد چین با رشد ۷.۳ درصدی به ۷۴.۵ میلیون تن و تولید فولاد هند با رشد ۵.۷ درصدی به ۱۰.۴ میلیون تن رسیده است.

چین بزرگترین تولیدکننده فولاد جهان در ماه نوامبر بوده و پس از این کشور به ترتیب کشورهای هند، ژاپن، آمریکا، روسیه، کره جنوبی، ایران، آلمان، برزیل و ترکیه در رتبه های دوم تا دهم قرار گرفته اند.

به دلیل کاهش تولید این محصول استراتژیک درسایر کشورها در پی بحران انرژی اروپا و جنگ روسیه و اوکراین صنایع فولاد ایران، پیشنهادات گسترده‌ای برای صادرات این محصول استراتژیک به مقصدکشورهای اتحادیه اروپاداشته است

این در حالی است که به گفته یک تولید کننده فولاد به دلیل کاهش تولید این محصول استراتژیک درسایر کشورها در پی بحران انرژی اروپا و جنگ روسیه و اوکراین صنایع فولاد ایران، پیشنهادات گسترده‌ای برای صادرات این محصول استراتژیک به مقصدکشورهای اتحادیه اروپاداشته باشد. عمده پیشنهادات صادرات فولاد کشور، مرتبط با صنایع پایین دستی حوزه فولاد در کشورهای اتحادیه اروپا هستند که از فولاد به عنوان ماده اولیه استفاده می‌کنند. شرکت‌های فولادساز ایرانی انواع فولاد شامل مفتول، لوله‌های فولادی و اتصالات، ورق نورد سرد و گرم، شمش و محصولات نیمه نهایی، ورق گالوانیزه و میله‌های نورد گرم را تولید و صادر می کنند.

ایران در نیمه نخست سال جاری به ۵۶ کشور صادرات فولاد داشته است که بیش از یک‌پنجم این صادرات به عراق بوده است. علاوه بر عراق که سهمی ۲۱.۷ درصدی از صادرات فولاد و محصولات فولادی ایران را به خود اختصاص داده، اندونزی با ۱۵.۳ درصد، چین با ۱۵.۱ درصد، تایلند ۹.۴ درصد، عمان ۸.۱ درصد، امارات ۷.۸ درصد، ترکیه ۴.۶ درصد و غنا ۲.۹ درصد، دیگر مقاصد صادراتی تولیدکنندگان بزرگ فولاد کشور بوده است.

هم چنین تابستان سال جاری روابط عمومی شرکت ذوب آهن اصفهان اعلام کرد که اولین محموله میلگرد تولیدی این مجموعه به کشورهای اروپای شرقی صادر و حمل گردید

هم چنین تابستان سال جاری روابط عمومی شرکت ذوب آهن اصفهان اعلام کرد که اولین محموله میلگرد تولیدی این مجموعه به کشورهای اروپای شرقی صادر و حمل گردید. تحولات یک سال اخیر موجب تغییر در بازار صادراتی فولاد ایران در کشورهای همسایه و منطقه بوده اند که از آن جمله می توان به تغییر دولت حاکم در افغانستان به عنوان یکی از مهمترین بازارهای هدف صادراتی و محدودیت شدید صادرات فولاد به این کشور بود. هم چنین ادامه شرایط ناشی از تحریم ها، فرآیند صادرات محصولات فولادی را وارد فاز جدیدی نمود. اما در واکنش به این شرایط، استراتژی توسعه بازارهای صادراتی در دستور کار قرار گرفته و پس از مذاکرات فشرده قرارداد صادرات محموله میلگرد منعقد و محموله مذکور برای اولین بار توسط واگن های اروپایی به طور مستقیم از محل کارخانه تا اروپای شرقی حمل گردید. گسترش صادرات به کشورهای اروپایی به دلیل توانمندی های ذوب آهن در مقایسه با سایر رقبا و از طرفی فرصت ایجاد شده برای جایگزینی در برخی بازارهای سنتی رقبای منطقه ای، از اهمیت به سزایی برخوردار می باشد.

به تازگی امیر صباغ مدیر اقتصادی و توسعه سرمایه گذاری ایمیدرو گفته که صنایع فولاد در چند ماه اخیر به طور متوسط ماهانه یک میلیون تن به ارزش بیش از ۵۰۰ میلیون دلار صادرات داشته است و ایران در تلاش است با ۱۰ میلیون تن صادرات فولاد ارزآوری ۶ تا ۷ میلیارد دلاری نصیب کشور شود.

تولید فولاد کشور براساس گزارش انجمن جهانی فولاد از ابتدای سال تاکنون ۲۸ میلیون تن بوده است که درمقایسه با سال گذشته بیش از ۸ درصد رشد داشته است. ایران در سال ۲۰۲۱ میلادی نیز ایران صادرات ۶.۹ میلیون تنی فولاد به ثبت رسانیده بود که امسال از این نظر رشد داشته است. قیمت جهانی فولاد در سال ۲۰۲۲ مناسب بود و فولادسازان کشور با بهره گیری از این فرصت، در تولید و صادرات رشد مطلوبی را تجربه کردند.

به گفته امیرصباغ، صادرات کل زنجیره فولاد از نقطه چدن به شمش فولاد است و شامل محصولات پایین نوردی، پایین دست لوله، پروفیل، مفتول و محصولات فلزی می‌شود که برآورد امسال ۹.۶ میلیون تن تا ۱۰ میلیون تن است. ایران در سال ۲۰۲۲ با صادرات هفت میلیون تن چدن، فولاد خام و غیره، در مکان شانزدهم بزرگترین صادرکنندگان فولاد جهان قرار گرفت. چین با ۶۷ میلیون تن، ژاپن با ۲۸.۷ میلیون تن، کره‌جنوبی با ۲۳.۲ میلیون تن، روسیه با ۲۰ میلیون تن و آلمان با ۱۹.۵ میلیون تن، پنج صادرکننده بزرگ فولاد در سال ۲۰۲۲ بودند.

روسیه از بزرگترین صادرکنندگان فولاد به اروپا بود که با تحریم این کشور، محصولات فولادی این کشور به خاورمیانه و اسیای شرقی راه یافت اما علی رغم این مساله شرکت‌های ایرانی توانستند به خوبی با روسیه رقابت کنند و سهم بازار خود را در منطقه و آسیا حفظ کنند.

چالش های پیش روی چشم انداز ۵۵ میلیون تنی تولید صادرات در ۱۴۰۴

با توجه به چشم انداز ۱۴۰۴ وتولید ۵۵ میلیون فولاد در کشور، پیش‌بینی شده که از ظرفیت تولید ۵۵ میلیون تنی نزدیک به ۱۳ تا ۱۵ میلیون تن نیز به عنوان سهم صادراتی شرکت‌های تولیدکننده فولاد در نظر گرفته شود. این چشم انداز برای تحقق واقعی باید مبتنی بر یک سری واقعیت جامعه عمل بپوشد و گرنه بصورت یک چشم انداز باقی خواهد ماند!

ایران با رقبای جدی مانند هند، ترکیه، ژاپن و چین و آمریکا در بازارهای صادراتی مواجه است و برای حفظ بازارهای صادراتی خود در منطقه نیازمند هزینه کردن برای دوام در بازار است و نگاه سوداگری ریالی نباید مبنای مقایسه ای حسابداری اعلام قیمت باشد

این در حالی است که ایران با رقبای جدی مانند هند، ترکیه، ژاپن و چین و آمریکا در بازارهای صادراتی مواجه است و برای حفظ بازارهای صادراتی خود در منطقه نیازمند هزینه کردن برای دوام در بازار است و نگاه سوداگری ریالی نباید مبنای مقایسه ای حسابداری اعلام قیمت باشد . صادرات فولاد ترکیه ۱۶ میلیون تن و بیش از دو برابر صادرات ایران است که به مقاصد اروپا و شمال آفریقا حمل می‌شود. صادرات فولاد روسیه نیز از ۳۰ به حدود ۲۰ میلیون تن کاهش یافته اما همچنان ۲.۸ برابر ایران است.

این در حالی است که ظرفیت های جدید شرکت های فولادسازی شرق سوهار و “جیندال شدید” در عمان ، قطر استیل در قطر، سولب (SULB) در بحرین و حدید / سولب (solb استیل و AL-Tuwairqi در عربستان سعودی طی سال های اخیر مازاد عرضه بالایی را درمنطقه ایجاد کرده است و این کشورها نیز به نوعی رقیب ایران در تولید و صادرات فولاد به شمار می روند.

از سوی دیگر باید در نظر داشت که با توجه به محدودیت های فعلی در مصرف گاز طبیعی مورد نیاز برای مجتمع های تولید فولاد که ظاهرا تا بهمن ماه ادامه خواهد داشت لازم است برای حل این مساله چاره اندیشی شود تا از کاهش تولید و آسیب به چرخه تولید و صادرات فولاد جلوگیری به عمل آید.

نگرش صادراتی در بازار رقابتی

یکی از مهم ترین مولفه های حفظ بازارهای صادراتی ایجاد بازارسازی برای هر محصول است و از این رو فولادسازان ایرانی باید به فکر کشف بازارهای جدید و حرکت به سمت محصولاتی متنوع باشند تا به این ترتیب با تولیدکنندگان خارجی رقابت کنند. در پی جنگ روسیه و اوکراین و تحریم روسیه از سوی اروپا که موجب کوتاه شدن دست اروپا از نفت و گاز ارزان سرزمین سزارها شده است شرکت های اروپایی با بحران انرژی عمیقی دست و پنجه نرم می کنند که این مساله به چرخه صنعت آن ها از جمله تولید فولاد نیز آسیب هایی وارد کرده است و ایران در موقعیت فعلی با توجه به افزایش تولید این محصول استراتژیک باید از فرصت پیش آمده بهره مند شود. لازمه این امر شناخت صحیح از بازارهای مقصد، عرضه محصولات با قیمت های رقابتی، افزایش تولید و دیپلماسی صحیح اقتصادی است تا با توسعه صادرات فولاد علاوه بر متنوع سازی سبد اقتصادی و جلوگیری از اقتصادی تک محصولی گامی به سوی ارزآوری و رهایی از فشارهای اقتصادی ناشی از تحریم ها علیه ایران برداشته شود.

در حال حاضر ایران پیشنهادات زیادی برای فروش محصولات فولادی خود به اتحادیه اروپا دارد که می تواند علاوه بر جلوگیری از خام فروشی مزایای اقتصادی دیگری از جمله ارزآوری بیش تر برای ایران به همراه داشته باشد

در حال حاضر ایران پیشنهادات زیادی برای فروش محصولات فولادی خود به اتحادیه اروپا دارد که می تواند علاوه بر جلوگیری از خام فروشی مزایای اقتصادی دیگری از جمله ارزآوری بیش تر برای ایران به همراه داشته باشد . خصوصا آنکه ایران به دلیل تحریم های نفتی در هنگام فروش نفت خود با چالش های زیادی روبروست. اما صنعت گسترده فولاد این کار را برای ایران راحت تر کرده است.

حال با تمام این تفاسیر و با توجه به اینکه برای ادامه داشتن پویایی صنعتی مانند فولاد، حضور در بازارهای جهانی لازم و ضروری است، تعریف یک استراتژی جدید برای حفظ بازارهای فعلی و حضور در بازارهای جدید نیز ضروری است. به این ترتیب می‌توان امیدوار بود که صنعت فولاد با حضور مداوم در بازارهای جهانی، بر اساس استانداردهای روز دنیا پیش رفته و از قیمت‌ها و همچنین کیفیت و تکنولوژی جهانی برای تولید بهره‌مند شود.

لازم به ذکر است در صورتی که کارمزد فرآوری فولاد در بازار داخلی بالا باشد ،شبکه واردات نسبت به پوشش دادن آن حاشیه سود اقدام خواهند کرد، به همین دلیل تولید کنندگان باید سود خود را در حجم بالا و سود کم برای حفظ سهم بازار تصور کنند و در غیر این صورت با توهم سود بالا، سهم بازار خود را به رقبایی که با حداقل متوسط هزینه متغیر در طلب بازارهای جدید فعالیت می کنند از دست خواهند داد.

نتیجه

تولیدکنندگان داخلی در بازار داخلی تعیین کننده قیمت هستند اما در بازارهای جهانی حتی بزرگترین تولیدکنندگان جهان هم نمی توانند براحتی تعیین کننده قیمت باشند و باید با قیمتهای جهانی خود را تطبیق کرده و پذیرنده قیمت باشند. زیرا در بازارهای گسترده جهانی برای نیم نگاه مشتری هم رقابت صورت می گیرد و هیچ بازار بکری برای همیشه بی رقابت نخواهد ماند.

از سوی دیگر باید بصورت متحد از سهم فولادی ملی ایران صیانت شود تا این سهم صادراتی به دست رقبایی چون چین، ترکیه و هند و .. نیفتد. از سوی دیگر قیمت های صادراتی باید رقابتی شود تا راه برای تحقق چشم انداز صادراتی و منافع استراتژیک هموار شود که لازمه این امر مدیریت صحیح صادرات، اعطای تسهیلات مالی و بانکی برای صادرکنندگان و به روزرسانی تجهیزات و ماشین آلات مجتمع های عظیم فولادی در ایران است تا محصولاتی با کیفیت مدنظر بازارهای مقصد ارائه شود.