هیفاء پردل؛ بازار- قم را پایتخت و قطب فرش دستبافت ابریشم می‌دانند، هنری که قدمت ۱۰۰ ساله دارد و وجود تنوع در نقشه‌ها و رنگ‌ها و استفاده از ابریشم خالص فرش دستبافت قم را از فرش‌های سایر مناطق کشور متمایز کرده است.
فرش دستبافت ابریشم قم سالیانی بازارهای داخل و خارج از کشور را تسخیر کرده و با توجه به گردشگر پذیر بودن شهر قم چشم توریست‌های خارجی را مجذوب زیبایی‌های خود کرده و مشتریان خاصی داشته است.
این روزها فرش دستبافت قم که توسط هنرمند قمی بافته می‌شود در برابر تحریم‌ها تا حدودی با مقاومت تولیدکنندگان مقاومت کرده و توانست اندک بازارهایی را برای خود دست و پا کند اما اسفندماه سال گذشته در حالی که با تاروپود زیبای خود آماده عرض اندام برای مشتریان بود ناگهان ورود ویروس کرونا همان اندک بازار این فرش را هم گرفت.
ویروس کرونا همه معادلات تولیدکنندگان فرش را به هم زده و باعث شده به دلیل رکود بازار و از دست دادن مشتریان خود با کاهش شید نقدینگی روبرو شوند به دلیل پرداخت نشدن دستمزد کارگران تعدادی از شاغلین این عرصه که در چرخه تولید فرش نقش دارند هم بیکار شدند.
رکود صنایع دستی به دلیل ترس از رعایت نکات بهداشتی
وقتی مشکلی رخ می‌دهد فضای منفی ایجاد می‌کند که ممکن است تا مدت‌ها باقی بماند؛ در کالاهایی که به صورت سنتی تولید می‌شوند دخالت دست زیاد است و امکان انتقال بیماری نیز بیشتر خودنمایی می‌کند لذا رکود صنایع دستی علاوه بر کاهش تقاضا به دلیل ترس از رعایت نکات بهداشتی است.
حال چه بخواهیم و یا نخواهیم کرونا سایه شوم خود را اضافه بر چالش تحریم و از دست رفتن بازارهای اصلی فرش ابریشم قم که زمانی همه بازارهای خارجی را تسخیر کرده بود بر بازار داخلی و خارجی انداخته است
هرچند قم در ردیف دومین صادر کننده فرش دستبافت آن هم نوع ابریشم در کشور یا به عبارتی پایتخت فرش ابریشم قرار دارد، سال گذشته میزان صادرات این فرش به ۳۰۰ میلیون دلار در اوج شرایط تحریم بود؛ یعنی اینکه این فرش نماد صادرات قم است و اگر حمایت شود می‌توان به رونق و جهش تولید رسید.
مشکل پرداخت دستمزد قالیبافان
محمد امجدی از تولیدکنندگان با تجربه قمی است که بیش از ۶۰ سال در زمینه تولید فرش دستبافت ابریشم فعالیت دارد؛ از او درباره تأثیر بحران کرونا بر فرش دستبافت می‌پرسیم که با نگرانی می‌گوید: بحران کرونا وضعیت فرش را ناامن کرده است تا جایی که نمی‌توان برای آینده این صنعت برنامه‌ریزی کرد؛ همه بازارهای هدف ما به دلیل قطع ارتباطات بین کشورها تعطیل شده است هرچند حباب قیمت ابریشم خام در دنیا کاهش یافته اما در کشور ما قیمت ابریشم هنوز بالا است.
به گفته این تولید کننده، به دلیل از دست دادن بازار فروش فرش ما نمی‌توانیم دستمزد کارگران و بافندگان خود را پرداخت کنیم و با توجه به کاهش نقدینگی معاملات ما بیشتر با چک صورت می‌گیرد.
امجدی می‌افزاید: اگر این صنعت حمایت نشود ممکن است افراد بسیاری بیکار شوند در حالی که این صنعت در رشد صادرات و اشتغال‌زایی نقش اساسی دارد؛ بحران کرونا وقتی بازار را تحت الشعاع قرار داد که ما چشم انتظار ورود توریست و گردشگران خارجی بودیم.
کرونا همان اندک صادرات فرش را هم گرفت
یکی دیگر از فعالان عرصه فرش که در این زمینه کارنامه‌ای ۳۰ ساله دارد نیز در گفت‌وگو با خبرنگار بازار می‌گوید: فرش دستبافت قم را با ابریشم آن می‌شناسند فرشی که صادرات آن در اوج بود و کشورهای اروپایی و حاشیه خلیج فارس مشتریان این فرش بودند رفته رفته با تحریم این بازارها را از دست دادیم ولی بازار داخلی در سال‌های ۹۷ و ۹۸ رشد یافت.
بحران کرونا هم مزیت بر علت شد و همان اندک بازاری که برای فرش و صادرات هم داشتیم را از دست دادیم
رضا جعفرنژاد می‌افزاید: حال بحران کرونا هم مزیت بر علت شد و همان اندک بازاری که برای فرش و صادرات هم داشتیم را از دست دادیم، فرش جزو کالاهای غیر ضروری است بازار داخلی هم از دست رفت عمده فروش ما خارج از ایران است.
وی ضمن بیان اینکه اگر در این شرایط دولت حمایت نکند همه بافندگان و افرادی که با من تولیدکننده و یا به عبارتی در چرخه تولید فرش هستند متضرر خواهند شد، گفت: تولید فرش ابریشم نیاز به هزینه‌های بالایی دارد ما مشکل نقدینگی شدیدی داریم.
این تولیدکننده فرش دستبافت که در زمینه صادرات هم فعالیت دارد، بیان می‌کند: اسفند و فروردین‌ماه اوج رونق فروش فرش است در حالی که در حال برنامه‌ریزی برای کسب بازار ۲۰۲۰ در اروپا هم بودیم، ناگهان بحران کرونا این اوج را به رکود تبدیل کرد و با توجه به اینکه زمینه اشتغال ۲۰۰ کارگر را فراهم کرده‌ام با این مشکلات باید ۶۰ کارگر خود را بیکار کنم.
از او درباره نحوه کمک و حمایت دولت و مسئولان از این صنعت در شرایط بحران کرونا می‌پرسیم که می‌گوید: دولت باید با پرداخت تسهیلات و وام‌های کم بهره به تولیدکنندگان فرش کمک کند فرش دستبافت ابریشم از اهرم‌های مهم رونق و جهش تولید است.
کاهش شدید نقدینگی تولیدکنندگان فرش
رئیس اتحادیه بافندگان، تولید و فروش فرش دستبافت استان قم در گفت‌وگو با خبرنگار بازار بیان می‌کند: طبیعتاً فرش دستبافت ابریشم قم از داستان کرونا بی‌نصیب نیست مهم‌ترین تأثیر آن بر تولیدکنندگان فرش بیشتر نمایان است آن‌ها به دلیل رعایت کردن پروتکل‌های بهداشتی قادر به سرکشی از کارگاه‌های قالی بافی نیستند؛ بحث دیگر هم چرخش مالی است که باید ایجاد شود در حالی که تولیدکنندگان بهترین زمان فروش را به دلیل کرونا از دست دادند.
هادی راد عنوان می‌کند: ماه‌های اسفند و فروردین اوج فروش فرش دستبافت بود که از دست دادیم لذا نقدینگی‌ها به شدت کاهش یافت و حتی دستمزد بافندگان فرش هم پرداخت نشده است؛ ۹۰ درصد تولیدکنندگان مزد بافندگان را نداده‌اند؛ شب عید که اوج فروش بود کرونا همه معادلات را به هم زد.
وی با اشاره به اینکه برای دریافت حمایت و تسهیلات در این شرایط بحرانی برای تولیدکنندگان به مسئولان کشوری و نمایندگان مجلس مراجعه کرده است، می‌افزاید: با مسئولان سازمان صمت و استانداری هم مکاتباتی داشتیم که تنها قول پرداخت تسهیلات با نرخ ارزان قیمت داده شد که این امر مشکلات نقدینگی تولیدکنندگان را برطرف نمی‌کند.
هر تولیدکننده نیاز به تزریق یک میلیارد تومان نقدینگی
رئیس اتحادیه بافندگان، تولید و فروش فرش دستبافت استان قم در بخش دیگری از گفت‌وگوی خود اظهار می‌کند: مشکل نقدینگی و سرمایه در گردش با وام‌های ۱۰۰ میلیون تومانی و ۲۰۰ میلیون تومانی رفع نمی‌شود و مشکل اینجا است که هر تولید کننده نیاز به تزریق یک میلیارد تومان نقدینگی دارد.
راد عنوان می‌کند: اگر تولیدکنندگان حمایت نشوند این صنعت با چالش‌های بسیاری روبرو و افراد بسیاری هم بیکار خواهند شد لذا باید در این شرایط بحرانی برای تولیدکنندگان این صنعت مهم که در صادرات و اقتصاد قم و حتی کشور نقش اساسی دارد چاره اندیشی شود.
امکانات دولتی محدود و مشکلات فراوان
رئیس دایره فرش سازمان صنعت، معدن و تجارت استان قم نیز در پاسخ به سؤال خبرنگار بازار درباره حمایت این سازمان از صنعت فرش دستبافت قم می‌گوید: آنچه که قم را در زمینه صادرات از استان‌های دیگر متمایز ساخته وجود فرش ۱۰۰ درصد ابریشم این استان است که شهرت جهانی هم دارد؛ باید صادرات این صنعت مورد توجه قرار گیرد که امروز با بحران کرونا تحت الشعاع قرار گرفته است.
علی احمدی خلجی می‌افزاید: این صنعت نیاز به نقدینگی دارد و با توجه به محدودیت منابع مالی نمی‌توانیم تأمین کننده مشکلات نقدینگی هرکدام از تولیدکنندگان باشیم سازمان صمت هم به تنهایی توان پرداخت نقدینگی به هرکدام از تولیدکنندگان را دارد.
به گفته وی، با نوسانات ارزی گذشته تعدادی از تولیدکنندگان و بافندگان بیکار شدند اکنون با بحران کرونا هم تعدادی بیکار شدند امسال که سال جهش تولید است تسهیلات بانکی قرار است به تولیدکنندگان پرداخت شود.
نظر شما