بازار؛ گروه ایران: محمد کهندل تحلیلگر مسائل اقتصادی در گفتگو با بازار، در خصوص برنامه توسعه هفتم در بودجه ۱۴۰۲ گفت: به هر حال بودجه نویسی برشی از برنامه های ۵ ساله است. اولین نکته ای که در ارتباط با بودجه رعایت کنیم باید در چهارچوب برنامه ای باشد که بودجه جزئی از آن برنامه محسوب می شود.
وی ادامه داد: با توجه به اینکه برنامه پنج ساله در حال نوشتن است قطعاً می بایست بودجه ۱۴۰۲ با توجه به آن تدوین و به مجلس ارائه شود. به دلیل اینکه اگر دولت یا سازمان برنامه و بودجه، بودجه را با برنامه ای که پیش بینی و طراحی کردند، تدوین کند مجلس هم این موضوع را لحاظ کند و به نوعی برنامه پنج ساله مقدم بر بودجه است و برنامه باید ابتدا در مجلس طرح شود.
کهندل اضافه کرد: نکته بعدی، در ارتباط با سیاست های بودجه است که به برنامه برمی گردد. باید دید در برنامه چه پیش بینی و چه سیاست هایی حتی چه افقی را برای ۵ سال آینده تدوین کردند که با توجه به آن موضوع بودجه را باید دنبال کنند. مهم ترین موضوعی که در این داستان وجود دارد جدای از برنامه یا به شکلی برنامه ها بودجه باید تدوین شوند.
این اقتصاددان تصریح کرد: به نظر من، برنامه ها مرکب از ۵ بودجه است منتهی در پیش بینی ۵ ساله دچار مشکل هستیم. در نتیجه بودجه ها را هر سال از نظر پیش بینی تجدیدنظر قرار می دهیم و با واقعیت و اهدافی که برنامه داشته و بودجه قبلی به آن اهداف رسیده بودجه سال مورد نظر را تدوین می کنیم.
نباید موضوعاتی را تدوین کنیم و در عمل بودجه ها متناسب با آن تدوین نشود و اگر طراحی شد قابلیت اجرایی نداشته باشد
او ادامه داد: برنامه که تدوین می کنیم باید با توجه به واقعیات و پیش بینی های دقیق و واقعی باشد. اینطور نباشد که موضوعاتی را تدوین کنیم و در عمل بودجه ها متناسب با آن تدوین نشود و اگر طراحی شد قابلیت اجرایی نداشته باشد. در خود برنامه نیز باید معیار اجرایی بودن را ببینیم که بتوانیم در بودجه عملیاتی کنیم.
کهندل گفت: در بودجه باید به نکاتی توجه کنیم و بعد روی کاغذ بیاوریم که بتوانیم آن را عملیاتی کنیم. لذا چیزی ننویسیم که عملیاتی نشود. در برنامه های ۵ ساله و همچنین در بودجه براساس برآوردهای واقعی نکات اشاره شود که قابلیت اجرایی داشته باشد. با توجه به واقعیات و نوسانی که اقتصاد دارد و شرایطی که در آن هستیم موضوع تحریم و هم ظرفیت های بسیار بالایی که در اقتصاد کشور وجود دارد، برنامه را تدوین کنیم. این بدین معناست که ظرفیت های بالقوه نباید لزوماً تبدیل به بودجه دولت شود.
استاد دانشگاه بیان کرد: همچنین باید توجه داشت که بودجه دولت یک برنامه ارشادی است. به این معنا که سیگنال و علامت به فعالین اقتصادی می دهند به نحوی که فعالین اقتصادی امکاناتی که در اختیار دارند به آن سمت بکار بگیرند. همین امر باعث می شود که برنامه ریزی سمت و سو پیدا کند.
بودجه دولت نباید صرفاً به سمت اجرای یک یا چند و یا تعداد قابل توجهی از پروژه های عمرانی سوق داده شود
وی تصریح کرد: باید اهداف پیشرفت و توسعه اقتصاد کشور را پررنگ کنیم و مدنظر قرار دهیم و بودجه را طوری تدوین کنیم که همه فعالین اقتصادی به آن سمت هدایت شوند، نه فقط بودجه دولت. بودجه دولت نباید صرفاً به سمت اجرای یک یا چند و یا تعداد قابل توجهی از پروژه های عمرانی سوق داده شود.
کهندل افزود: در حال حاضر اقتصاد کشور و شرایط اجتماعی و فرهنگی و سیاسی کشور به شکلی که برنامه های ما نباید پروژه محور باشد. ما از برنامه ریزی های پروژه محور عبور کردیم. برنامه ریزان و بودجه ریزان باید این مسئله را نگاه کنند که پروژه های بخش خصوصی هم تعریف و اجرا شوند.
او ادامه داد: دولت باید زمینه هایی را ایجاد کند تا بخش خصوصی که توانمندتر از قبل شده پروژه ها را بدست بگیرد. این نکته را نیز اشاره کنم، نهادهایی که در بدنه بخش عمومی دولت هستند صرفاً دولت معنی نمی شود. مثلاً حتی سپاه، ارتش و حتی بنیاد مستضعفان و همه نهادهای عمومی که در کشور وجود دارد، این ظرفیت ها شناسایی و به سمتی هدایت شوند که هدف گذاری برای پیشرفت و توسعه شده است.
کهندل اظهار کرد: اگر دولت و مجلس برنامه ها و بودجه ها را به شکلی در ارتباط با موضوع سرمایه گذاری به سمت بودجه های اعتباری هدایت کنند این امر چند حسن خواهد داشت. یکی از محاسن آن این است که دولت باید در اقتصاد ایران کوچک شود.
وی ادامه داد: متاسفانه در بودجه عمومی دولت هر چقدر تلاش کنیم بودجه های جاری یعنی مالیات نباید صرفاً حقوق و دستمزد کارمندان دولت را پرداخت کند، نمی شود. در اقتصاد اسلامی یا مالیه اسلامی بخشی از مالیات حداکثر یک پنجم، یک ششم، یک هفتم و عددهای این چنینی باید از مالیات برای حقوق و دستمزد اختصاص داده شود.
در حال حاضر شرایطی را داریم که کل درآمدهای مالیاتی بودجه جاری دولت را تامین نمی کنند. برای اینکه به این موضوع برسیم دولت نباید پروژه های جدید برای خود تعریف کند
این اقتصاددان اضافه کرد: در حال حاضر شرایطی را داریم که کل درآمدهای مالیاتی بودجه جاری دولت را تامین نمی کنند. برای اینکه به این موضوع برسیم دولت نباید پروژه های جدید برای خود تعریف کند. باید شرایطی را فراهم کند که این بودجه ها به شکل اعتباری باشد و بعداً به صندوق دولت و خزانه دولت برگردد.
این استاد دانشگاه تاکید کرد: باید به شکلی بودجه های اعتباری هدایت و سرمایه گذاری انجام شود تا توسط بخش خصوصی و بخش تعاونی انجام پذیرد. هم متولی پیدا می کند که بعداً رشد یابد و بنگاه ها گسترش یابند و هم اینکه دولت یک تشکیلات جدیدی را برای خود ایجاد نکرده که مجبور شود کارمند و استخدام کند و بودجه های جاری را افزایش دهد.
کهندل در پایان خاطرنشان کرد: لذا این نکته ای است که در ارتباط با برنامه و بودجه های سالانه باید لحاظ کنیم. اگرچه گفته شده حوزه اقتصاد دانش بنیان باید هدف گذاری شود که حرف درستی است ولی همین حوزه اقتصاد دانش بنیان هم باید بررسی شود کجا ظرفیت قابل توجه داریم و کجا میتواند امکانات و توانمندی های بیشتری از بخش خصوصی را به خود تخصیص دهد.
نظر شما