وحید پورتجریشی؛ بازار: صنعت فولاد از جمله صنایعی است که صادرات و واردات آن، هر دو از فاکتورهای مهم یک کشور در توسعه یافتگی اقتصادی است. چراکه صادرکنندگان فولاد اساسا می بایست از زیرساخت های فعالیت در زمینه صنایع سنگین برخوردار بوده و تولید آنها نیز در حدی باشد که توان صادرات فولاد تولیدی خود را داشته باشند. همچنین، بدیهی است که تنها کشورهایی نیازمند واردات عمده فولاد هستند که از آن برای توسعه و رشد صنایع استراتژیک خود استفاده می کنند؛ از صنعت ساخت مسکن گرفته تا تولید خودرو.
اما همانطور که می دانیم، صنعت ساختمان سازی از جمله صنایع کلیدی در مصرف فولاد هر کشور بوده و به لحاظ منطقی نیز کشورهایی با جمعیت بیشتر، نیازمند مسکن و در نتیجه فولاد بیشتر نیز هستند. علاوه بر فاکتور جمعیت، سیاست های کلی و در سطح ملی دولت ها در زمینه ساخت مسکن نیز در افزایش یا کاهش نرخ رشد این صنعت نیز موثر است که به عنوان مثال، می توان به سیاست معروف تولید مسکن در شوروی سابق توسط استالین اشاره کرد.
صنعت ساختمان سازی چین و تاثیر آن بر روی فولاد
پیش از هر چیز باید بدانیم که چین، بزرگترین تولید کننده فولاد طی سال های گذشته بوده و بازارهای بزرگ این کشور مانند بورس شانگهای، همواره از بزرگترین بازارهای مبادله فولاد و قیمت گذاری بر روی این محصول در جهان به حساب می آید. بر اساس آمارهای موجود، تقریبا یک چهارم فولاد تولید جهان، تنها در بخش صنعت ساختمان سازی چین مورد استفاده قرار گرفته و همچنین یک پنجم آلومینیوم تولید در جهان نیز در همین بخش مورد استفاده قرار می گیرد.
رشد صنعت ساختمان سازی چین طی سال های اخیر به قدری بالابوده که حتی سه فلز مهم صنعتی دیگر در بخش ساختمان سازی یعنی روی، نیکل و مس نیز ۵ الی ۱۰ درصد از آلیاژهای مورد استفاده در این بخش را در بر گرفته و با همین مقدار کم، میزان تقاضا در بازار مسکن چین، قیمت این فلزات در سطح جهانی را تکان می دهد.
امروزه بسیاری از کارخانه های بزرگ فولاد سازی جهان در کشور چین مشغول به کار هستند. با افت تولید مسکن در چین طی دو سال گذشته، علاوه بر کاهش چشمگیر تقاضا برای این فلز در سطح جهانی، قیمت آن بازار نیز کاهش یافته است؛ شرایطی که برای سه فلز یاد شده دیگر نیز دقیقا به همین دلیل، به همین میزان فاجعه بار است.
علیرم هدفگذاری اعلام شده از سوی دولت چین برای رشد ۵.۵ درصدی در سال ۲۰۲۲، همچنان بازار مسکن در این کشور به قدری ضعیف شده که بسیاری از کارخانه های تولید فولاد در این کشور، با افزایش هزینه های تولید از یک سو و افزایش میزان بدهی های بانکی خود از سوی دیگر، در معرض ورشکستگی قرار گرفته اند. «لی گاپنو» مدیرعامل شرکت فولاد سازی «هبئی جینگ ئی» نیز اخیرا با اعلام هشدار جدی در این زمینه، پیش بینی کرد که بیش از یک سوم کارخانه های فولاد سازی در این کشور تا پایان سال جاری در معرض ورشکستگی قرار دارند.
به گفته کارشناسان، عامل مهم ایجاد این وضعیت در بخش مسکن چین، همه گیری و قرنطینه های کرونایی طی دو سال گذشته و در نتیجه کاهش تولید بوده است. اما این وضعیت، ظاهرا هنوز هم ادامه داشته و دلیل آن، کاهش بودجه برای ساخت هزاران واحد مسکونی نیمه کاره در چین است.
مدل قراردادهای پیش خرید مسکن در چین به این صورت است که مشتریان، بخش عمده ای از پول را پس از تحویل مسکن از طریق وام های سنگین و بلند مدت بانکی پرداخت خواهند کرد. لذا بر اساس قراردادهای امضا شده میان شرکت های ساختمانی و هزینه های تحمیل شده به آنها طی دو سال گذشته، اکنون بسیاری از خانه های مورد قرارداد نیمه کاره مانده و شرکت ها بودجه کافی برای ادامه عملیات ساخت آنها را ندارند. از سوی دیگر، مشتریان نیز در شرایطی که هنوز خانه ای تحویل نگرفته اند، ملزم به پرداخت هزینه ساخت نبوده و لذا سرعت ساخت مسکن در چین تا حد زیادی کاهش یافته است.
لذا بر اساس آمارهای موجود، میزان فولاد وارداتی چین در سال ۲۰۲۰ حدود ۱.۱۷ میلیارد تن برآورد شده و این رقم در سال ۲۰۲۱ به ۱.۱ میلیلارد تن کاهش یافته است. طی پنج ماهه نخست سال جاری نیز تنها ۴۴۷ میلیون تن فولاد به چین وارد شده که در مقایسه با مدت مشابه سال قبل، کاهشی ۴.۱ درصدی را نشان می دهد.
چشم انداز تیره قیمت فولاد و مس در سطح جهانی
با توجه به توضیحات و آمارهای ارائه شده در بالا، به این نتیجه می رسیم که کشور چین و صنایع مختلف آن، از جمله مهمترین فاکتورهای تعیین کننده در تعیین بسیاری از فلزات صنعتی به ویژه فلزات وابسته به صنعت ساختمان سازی مانند فولاد و مس است.
با این حساب، تا زمانی که این صنعت در چین به حالت عادی خود باز نگشته و ظرفیت تولید مسکن در چین به حداکثر نرسد، احتمال افزایش قیمت و بهبود بازار فولاد در سطح جهانی بسیار کم است. برای اثبات این مدعا، می توان به ریزش سنگین قیمت فولاد در دهه ۹۰ میلادی اشاره کرد که ناشی از فروپاشی شوروی و توقف سیاست ساخت مسکن های دولتی در این کشور بود.
البته به جز چین، بازار مسکن و شاخص های اقتصادی مربوط به آن در ایالات متحده به عنوان بزرگترین اقتصاد جهان نیز بر قیمت بازار فولاد تاثیرگذار است که متاسفانه در آمریکا نیز وضعیت بازار مسکن بهتر از چین نبوده و طی ماه های گذشته از سال جاری میلادی، شاخص بخش مسکن که در گزارش های ماهانه فدرال رزرو و کمیته بازار آزاد فدرال اعلام می شود، همواره منفی بوده است.
نظر شما