بازار؛ گروه بین الملل: قرار است دوشنبه هفته آینده ۱۶ خرداد ماه نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برگزار شود. در آستانه این نشست شاهد هیاهویی از سوی رژیم صهیونیستی در انتشار برخی اسناد ادعایی درباره برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران بودیم و در همین خصوص نیز خبرگزاری رویترز روز چهارشنبه ۱۱ خرداد ماه از قطعنامه پیشنهادی آمریکا به همراه سه عضو اروپایی برجام (آلمان، فرانسه و انگلیس) به شورای حکام آژانس خبر داد.
براساس گزارش رویترز، آمریکا و سه کشور اروپایی پیش نویس قطعنامه پیشنهادی مشترک خود به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را ارائه داده و عنوان کرده‌اند که حل نشدن موضوعات مرتبط با مواد اورانیوم پیدا شده در سایت‌های اعلام نشده، به شدت مایه نگرانی است.
این چهار کشور همچنین گفته‌اند که «به دلیل همکاری ناکافی ایران» اختلافات و مسائل پادمانی همچنان حل نشده و از ایران خواسته‌اند که «فوراً پیشنهاد آژانس برای تعامل بیشتر برای حل و فصل همه مسائل پادمانی باقی‌مانده را بپذیرد».
روز دوشنبه نهم خرداد ماه دو گزارش رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی باز هم به رسانه‌ها درز کرد. مدیرکل آژانس در این گزارش اعلام کرده که اورانیوم غنی شده ایران به ۱۸ برابر حد مجاز در برجام رسیده و همچنین مدعی شده که ایران در ارائه پاسخ‌های «معتبر فنی» به سؤال‌های آژانس درباره پیدا شدن مواد هسته‌ای در ایران طی سه سال گذشته ناکام بوده است.
پیش نویس قطعنامه پیشنهادی آمریکا و سه کشور اروپایی عضو برجام به شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با واکنش قاطع ایران روبرو شد و خطیب‌زاده نسبت به هرگونه اقدام غیرسازنده هشدار داد و امیرعبداللهیان هم مداخلات سیاسی در امور فنی آژانس را غیرسازنده خواند.
در خصوص این موضوع خبرنگار بازار گفتگویی با پروفسور «شیرین هانتر» استاد دانشگاه جورج تاون آمریکا انجام داده است که در ادامه می آید.
هانتر متخصص مسائل سیاسی ایران، خاورمیانه و اسلام سیاسی است. تا پیش از انقلاب ۵۷ ایران، هانتر عضو وزارت امور خارجه ایران بوده‌است و پس از آن به ایالات متحده مهاجرت نمود. وی به زبان‌های فارسی، انگلیسی، فرانسه و ترکی مسلط است. وی همچنین عضو شورای روابط خارجی امریکاست.کتاب «روابط ایرانی-عربی، فرایندهای تنش و سازگاری» از جمله کتابهای متأخر هانتر است. این کتاب تلاشی برای فهم و درک بهتر تاثیرات رقابت‌های فرهنگی، مدرنیزاسیون (نوگرایی)، اختلافات قومی و مذهبی، دولت‌سازی، نقش قدرت‌های بزرگ و سیستم سیاسی بین‌المللی بر روابط ایرانیان و اعراب طی هفت دهۀ گذشته است.
از جمله آثار دیگر وی می توان به کتابهای «خدا در کنار ماست: دین و امور بین الملل»، «سیاست خارجی ایران در دوران بعد از شوروی»، «ایران متفرق: ریشه های تاریخی مناظرات ایرانیان درباره هویت »، «فرهنگ و حکومت در قرن بیست و یکم»، «اسلام در روسیه؛ سیاست هویت و امنیت»، «آینده اسلام و غرب؛ برخورد تمدنها یا همزیستی مسالمت آمیز»، «صدای اسلام از جناح اصلاح طلب»، «اسلام و حقوق بشر»، «مدرنیزاسیون، دموکراسی و اسلام» و «اسلام: دین دوم اروپا» اشاره کرد.
*رویترز گزارش داده که پیش نویس قطعنامه ای ضد ایرانی که حمیات اروپا و آمریکا را دارد به شورای حکام آژانس بین المللی انرژی اتمی ارسال شده است. به نظر شما چنین قطعنامه ای صادر خواهد شد؟
به سختی می توان گفت که آیا آژانس قطعنامه ای علیه ایران تصویب خواهد کرد یا خیر. گفتگوها در این زمینه ممکن است برای تحت فشار قرار دادن ایران برای گرفتن امتیاز باشد. از سوی دیگر، تصویب قطعنامه ممکن است اولین گام در اجرای پلن B باشد. من معتقدم که ایران باید تهدید قطعنامه و احتمالاً ارسال پرونده خود به شورای امنیت سازمان ملل را جدی بگیرد و باید برای جلوگیری از آن تدابیری اتخاذ کند.
*برخی منابع خبری از جمله آکسیوس گزارش داده اند دولت بایدن به خاطر بسته نشدن مسیر گفتگو بعید است از این قطعنامه حمایت کند. ارزیابی شما چیست؟
اگر ایالات متحده مایل به حمایت از یک قطعنامه بالقوه نبود، این ایده را مطرح نمی کرد و از همکاری اروپایی ها استفاده نمی کرد. همچنین باید در نظر داشت که چشم انداز منطقه ای در خاورمیانه به دلیل جنگ اوکراین، علیه ایران تغییر کرده است.
سفر جو بایدن به عربستان سعودی و تصمیم آمریکا برای امضای پیمان امنیتی با امارات نشان می‌دهد که واشنگتن تصمیم گرفته است روابط با اعراب را بر احیای برجام در اولویت قرار دهد. نقش اسرائیل نیز در این تغییر مهم بوده است، تل آویو به شدت برای نزدیکی آمریکا و عربستان تلاش کرده است. امیدوار است که این امر ریاض را متقاعد کند تا روابط رسمی و باز با دولت یهود برقرار کند. برجام می تواند بره قربانی باشد.
*پیش از نشست مهم شورای حکام، رافائل گروسی مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی سفری به اسرائیل داشت. متعاقب این سفر اسرائیل اعلام کرد در صورت شکست دیپلماسی با ایران و ناکامی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای توقف برنامه هسته‌ای ایران، برای دفاع از خود اقدام خواهد کرد و تل آویو به اقدام در راستای توقف برنامه هسته‌ای ایران پایبند است. ارزیابی شما از این سفر و این بیانیه اسرائیل چیست؟
انتظار اینکه ایالات متحده نگرانی های اسرائیل در مورد برجام را نادیده بگیرد، همیشه غیر واقعی بود. همانطور که طی سال‌ها گفته‌ام، ایران نمی‌تواند انتظار پایان تحریم‌ها و بازگشت به روابط بین‌الملل عادی را بدون تغییر موضع خود در قبال اسرائیل و توقف آنچه که غرب به عنوان فعالیت‌های بی‌ثبات‌کننده‌اش در منطقه می‌داند، داشته باشد.
به همین ترتیب، ایران نمی تواند انتظار داشته باشد که بخواهد آمریکا را از منطقه بیرون کند و با اقدامات تلافی جویانه آمریکا مواجه نشود. دولت ها اینگونه رفتار می کنند.
*با توجه به شرایط کنونی برخی کارشناسان معتقد هستند بهترین راه برون رفت از شرایط کنونی توافق موقت است. ارزیابی شما چیست؟
من شانس زیادی برای چنین معامله ای نمی بینم. واقعیت این است که ایران به هیچ وجه به داشتن بمب یا توانایی انتقام موثر علیه حمله اسرائیل یا آمریکا نزدیک نیست. تحریم ها همیشه برای تضعیف ایران و مجبور کردن آن به تغییر رفتار بوده است. من شک دارم که ایالات متحده مایل باشد با موافقت با یک توافق موقت، فضای مناسب اقتصادی برای ایران ایجاد کند.
*هر چه به زمان انتخابات میان دوره ای کنگره نزدیک می شویم، علاقه آمریکا برای توافق هسته ای با ایران کم می شود. چرا که حتی با یک توافق مناسب، بایدن نخواهد توانست در داخل مخالفان را عدم واگذاری امتیاز به ایران مجاب کند. نظر شما در این خصوص چیست؟
در چارچوب سیاست ایالات متحده به طور کلی، موضوع برجام مهم نیست. احیای آن هیچ منفعت انتخاباتی برای بایدن و دموکرات ها نخواهد داشت و حتی ممکن است آسیب هایی به همراه داشته باشد. اما ملاحظات انتخاباتی مانع اصلی بر سر راه احیای برجام نیست. سیاست های منطقه ای و انرژی اهمیت بیشتری دارند. یکی از قیمت‌های آشتی آمریکا و عربستان ممکن است کنار گذاشتن برجام باشد.
نظر شما