رامین فرهودی؛ بازار: جنگ روسیه با اوکراین جامعه جهانی را تحت تأثیر شدید خود قرار داده است. این در حالی است که اوکراین بارها و بارها از هم پیمانان غربی خود درخواست پیوستن به ناتو برای ایستادگی در برابر روسیه را داشت. این خواسته اوکراین بهانه‌ای شد تا روسیه لشکرکشی خود را از بامداد ۲۴ فوریه ۲۰۲۲ به خاک همسایه غربی اش آغاز کند و اوکراین در بازی جنگ و قدرت شرق با غرب، تنها و بی دفاع رها شود.
این جنگ علی رغم آنکه تبعات انسانی و بین المللی گسترده‌ای در پی دارد اما در عمل می‌تواند باعث رفع بخشی از نیازهای کشورهای جهان به ویژه ایران در حوزه دفاعی، موشکی و صنعت هوانوردی شود. فرصتی که می‌توان با مدیریت به موقع و حضور فعال مسئولان کشور در آن منطقه، تبدیل به فرصتی برای آینده کشور کرد.
جنگ اوکراین پیامدهای بسیاری دارد و عادی شدن شرایط در این منطقه ممکن است، سال‌ها طول بکشد. ایران می‌تواند از جنگ اوکراین در راستای منافع ملی خود استفاده‌های خوبی ببرد. در این یادداشت با بررسی فرصت‌های ایجاد شده جنگ اوکراین برای ایران، راهکارهایی برای استفاده حداکثری از این اتفاق ارائه شده است.
منازعه به وجود آمده، تأمین گاز اروپا را با مشکل مواجه خواهد کرد، از این رو احتمال نرمش در مذاکرات برجام برای تأمین انرژی اروپا وجود دارد تا ایران جایگزین روسیه در این بازار شود. وضعیت متشنج روسیه وضعیت بازار نفت را کمی پیچیده کرده است.
تنها کشوری که می‌تواند وضعیت نفت در جهان را در کوتاه مدت کنترل کند، ایران است. بنابراین اکنون بهترین زمان برای امتیازگیری ایران از غرب است. در واقع غرب می‌تواند با احیای برجام، نفت بیشتری در بازار عرضه کند و اهرم قدرت روسیه را لرزان کند.
در این بین قابلیت قطر در مایع سازی گاز و صادرات دریایی آن نیز باید مد نظر قرار گیرد و ملاقات‌های اخیر رئیس جمهوری ایران با امیر قطر شاید در این زمینه نیز صحبت‌هایی را در بر داشته است.
از سوی دیگر درآمد ناشی از صادرات کالاهای روسیه از مسیر کریدور شمال جنوب برای ایران می‌تواند درآمد مناسبی را ایجاد کند که این امر توسط کاظم جلالی سفیر ایران در روسیه به ناگهان در مصاحبه‌ای با رسانه‌ها برای اتمام سریع این کریدور مورد تاکید قرار گرفت.
نیاز بازار روسیه به تأمین کالا برای داخل فرصت تجاری مناسبی است که روسیه حتماً بخش عمده‌ای از آن را از طریق ایران تأمین خواهد کرد؛ چرا که واکنش‌های ترکیه به عنوان عضوی از ناتو علیه آن، این بار هم دست تجار ترک از بازار روس‌ها را کوتاه خواهد کرد.
دانشمندان هسته‌ای اوکراین اکنون مجبور به همکاری با نیروهای روسی یا کشورهای غربی هستند. این جنگ فرصتی است تا ایران از توان این دانشمندان در پیشبرد برنامه‌های هسته‌ای بهره مند شود. همچنین اوکراین در زمینه موشک و فضا، صنعت هوانوردی، رادار و کشتی سازی شرکت‌های زبده ای با کارشناسانی ارزشمند را داراست که می‌توان با جذب آنان به صنایع مربوط در داخل کشور شتاب بخشید.
فرصت پیش آمده در پی جنگ روسیه و اوکراین باید برای ایران تبدیل به ارزش افزوده‌های مالی، نظامی و علمی شود. در این بین نباید از فشارهای احتمالی روس‌ها که سابقه دار در اعمال فشار هستند هراسید، چرا که چنین فرصتی هر یک قرن یک بار نصیب ایران می‌شود! باید تمام توان خود برای در اختیار گرفتن بازار انرژی غرب، تأثیر مثبت گرفتن برای برجام و استفاده از توانمندی اوکراینی‌ها در ساختن زیر ساخت‌های لازم برای ایران را به کار گرفت؛ قبل از آن که اروپایی‌ها میدان را از آن خود کنند. داشتن دیپلماسی فعال از سوی دستگاه سیاست خارجی کشور و توجه نیروهای مسلح بر شناسایی ظرفیت‌های قابل بهره برداری کارشناسان اوکراینی دریچه‌ای برای خودکفایی در زمینه‌های فنی و دفاعی است.
جمع بندی
با نزدیکی اوکراین به کشورهای بلوک غرب و گسترش مرزهای ناتو به نزدیکی مرزهای روسیه، پوتین دستور به حمله نظامی علیه اوکراین برای نابودی توان نظامی این کشور را صادر کرد. این دستور منجر به برهم خوردن معادلات در شرق اروپا شد به طوری که به نظر می‌رسد بازگشت به شرایط عادی سال‌ها زمان ببرد. وقوع جنگ اوکراین منجر به ایجاد فرصت‌هایی برای ایران شده است.
در این پژوهش با بررسی شرایط حاکم بر اوضاع شرق اروپا، پیشنهاداتی برای استفاده ایران از فرصت‌های این جنگ داده شده است. از جمله این پیشنهادات، امتیازگیری از غرب در برجام جهت افزایش صادرات نفت به منظور کنترل نوسانات قیمتی حاصل از تحریم روسیه بر بازار انرژی، تسریع در اتمام کریدور شمال-جنوب به منظور افزایش درآمد ناشی از صادرات کالاهای روسیه از این مسیر و … است.
همچنین این جنگ فرصتی فراهم ساخته است تا ایران با جذب دانشمندان اوکراینی که در حوزه علوم هسته‌ای، موشکی، فضایی، صنعت هوانوردی، رادار و کشتی سازی افرادی زبده هستند، در پیشبرد برنامه‌های خود بیشترین استفاده را کند.
نظر شما