بازار؛ سهیلا روزبان: «خیابان ها و آزادراه های تاریک و مخوف، بیمارانی که نبود دستگاه های اکسیژن نفسشان را به شماره انداخته بود؛ و صنایعی که در روزهای رکود زده میلیاردها تومان خسارت دیدند؛ اینها تنها روایت کوچکی از خسارت خاموش های گسترده سال گذشته است. با این اوصاف « ۱۴۰۰» اگر نگوییم که سال بی نظیری برای صنعت برق ایران بوده می توان آن را یکی از سال های کم نظیر دانست. مسئولین علت خاموشی های صنایع و برق خانگی در سال گذشته را فاصله ۱۲ هزار مگاواتی بین تولید و مصرف برق می دانند. مدیرعامل شرکت مدیریت برق کشور اعلام کرده ۸.۹ میلیارد کیلو وات ساعت از انرژی مصرفی کشور تامین نشده است. اگر متوسط برق مصرفی کشور در تابستان را روزانه ۱.۲ میلیارد کیلو وات ساعت در نظر بگیریم می توان ادعا کرد که وزارت معادل ۷ روز و نیم از برق کشور را تامین نکرده است. هرچند که در ظاهر قضیه این میزان خاموشی در مقایسه با تامین برق ۳۵۹ روز سال خیلی زیاد نباشد، اما خسارت سنگینی را به بدنه اقتصاد و واحدهای تولیدی وارد کرد. سیف الله امیری مدیرکل دفتر امور معدنی وزارت صمت در اینباره به بازار می گوید: قیمت محصولات فولادی در سال گذشته حدود ۳۰ درصد افزایش یافت که ۱۵ درصد آن حاصل خسارت ناشی از قطع برق و گاز بود. قطعی های مکرر در نیمه نخست سال گذشته موجب کاهش تولید و صادرات محصولات فولادی شد. ضمن اینکه خسارت سنگینی را به تجهیزات مصرفی در این صنعت وارد کرد.
سال گذشته ۹۹۴ میلیون کیلو وات ساعت خاموشی در بخش خانگی اعمال شد. که تقریبا معادل یک درصد برق مصرف در کشور است
خاموشی ۹۹۴ میلیون کیلو وات ساعتی خانه های ایران
پارسال گرمای هوا خیلی زودتر از آنچه تصور می شد از راه رسید و تقریبا از خرداد بود که سوت شروع خاموشی ها به صدا درآمد. دولت تصمیم گرفت برای جبران این کسری، میزان مصرف را به اجبار کاهش دهد؛ بنابراین سال گذشته خاموشی ها را با برق معابر شروع کرد. این در شرایطی بود که میزان برق مصرفی معابر ۳۰۰ مگاوات تخمین زده می شود. بنابراین این اقدام وزارت نیرو از سوی کارشناسان به شویی تعبیر شد که برای جلب نظر حاکمیت و گرفتن بودجه بیشتر اجرا شد. پس از آنکه خاموشی های معابر با افزایش تصادفات و جرایمی مانند دزدی، واکنش برانگیز شد؛ دولت تصمیم به خاموشی برق خانه ها و صنایع گرفت. به گفته سخنگوی صنعت برق پارسال ۹۹۴ میلیون کیلو وات ساعت خاموشی در بخش خانگی اعمال شد. که تقریبا معادل یک درصد برق مصرف در کشور است.
چیزی حدود ۷.۹ میلیارد کیلو وات ساعت از برق صنایع در سال گذشته تامین نشد. به گفته امیری، نیمی از رشد قیمت محصولات صنعتی در سال گذشته حاصل کاهش تولید ناشی از قطعی های مکرر برق است
۷.۹ میلیارد کیلو وات ساعت از برق صنایع تامین نشد
صنایع اگرچه پرمصرف ترین گروه در حوزه انرژی محسوب می شوند اما این خاموشی ها لطمات زیادی را به بدنه تولید کشور وارد کرد و در شرایطی که اقتصاد در تنگنای تحریم و کرونا رشدهای منفی را تجربه می‌کند؛ زیان بیشتری را متوجه کشور کرده است. به گفته مدیرعامل شرکت مدیریت برق شبکه ایران، چیزی حدود ۷.۹ میلیارد کیلو وات ساعت از برق صنایع در سال گذشته تامین نشده است. اما مساله تنها قطعی برق نبود. مدیرکل دفتر صنایع معدنی می گوید: بیشترین مشکل واحدهای تولیدی قطعی های خارج از برنامه بود که قدرت هر گونه مدیریت و برنامه ریزی را از واحدهای تولیدی گرفته بود. او با بیان اینکه بیشترین بار خاموشی ها روی دوش بخش مولد اقتصاد بوده است، ادامه داد: این در حالی است که خود دستگاه های دولتی تلاشی برای کاهش و مدیریت مصرف برق را نمی کنند و میزان مصرف آنها نه تنها کمتر نشده بلکه ۸ درصد هم افزایش یافته است. او معتقد است که چوب خاموشی صنایع را در نهایت دوباره مردم می خورند. چرا که اگر واحد اقتصادی قادر به تولید و پوشش هزینه های خود نباشد، ناچار به تعدیل نیرو می شود و در سوی دیگر قیمت تمام شده محصول هم بالا می رود. ضمن اینکه شاهد افت تولید ناخالص داخلی کشور و صادرات غیر نفتی خواهیم بود.
قطعی های مکرر برق باعث شد که کمترین رشد مصرف در سال گذشته به نام صنایع رقم بخورد. مصرف برق در صنایع در سال ۱۴۰۰ تنها ۵ درصد افزایش یافت. حال آنکه در بخش تجاری شاهد رشد ۱۵.۴ درصدی بودیم. جالب است که بدانید مصرف در بخش کشاورزی ۱۰.۹ درصد و در بخش خانگی هم حدود ۶.۹ درصد افزایش یافته است.
صالحی: مهم‌ترین راهکار وزارت نیرو واقعی شدن تعرفه‌هاست. قیمت‌های غیرواقعی زیان‌های سنگینی برای اقتصاد ما به دنبال داشته است اما نمی‌دانم چرا همچنان به آن اصرار داریم
افزایش ظرفیت تولید تنها با اصلاح اقتصاد انرژی
دولت سیزدهم از همان روزهای نخست روی کار آمدن اعلام کرد که می خواهد ظرف مدت ۴ سال ۴۰ هزار مگاوات به ظرفیت تولید برق کشور اضافه کند. اما بسیاری از فعالین این صنعت خیلی امیدی به تحقق این هدف گذاری ها ندارند. حمیدرضا صالحی رییس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران در اینباره به بازار می گوید: مهم ترین چالش های صنعت برق، دخالت دولت، قیمت گذاری دستوری، اقتصاد یارانه ای انرژی در ایران است. به گفته او، «حجم بدهی وزارت نیرو به پیمانکاران صنعت برق هر سال بیشتر می شود اما خبری از اصلاح سیاست گذاری ها نیست. دولت همچنان برق را به طور متوسط به قیمت ۱۰۰ تومان در اختیار مشترکین قرار می دهد در حالیکه تامین و توزیع آن دست کم ۳ برابر این قیمت برای خود دولت تمام می شود.»
به گفته رییس کمیسیون انرژی پارلمان بخش خصوصی مهم‌ترین راهکار وزارت نیرو واقعی شدن تعرفه‌هاست. قیمت‌های غیرواقعی زیان‌های سنگینی برای اقتصاد ما به دنبال داشته است اما نمی‌دانم چرا همچنان به آن اصرار داریم؟ یکی از راه‌حل‌هایی که در برخی از کشورهای جهان که با مشکل کمبود برق دست و پنجه نرم می‌کنند دنبال میشود، اصلاح تعرفه‌هاست. تا همین سال گذشته تعرفه مشترکان پرمصرف و کم‌مصرف برق تفاوتی نداشت. طبیعی است که در این شرایط مشترکان پرمصرف انگیزه‌ای برای اصلاح الگوی مصرف خود ندارند. حالا با توجه به تغییرات قیمتی که از سال گذشته شروع شده امید می رود که مدیریت مصرف جدی تر از سال های گذشته دنبال شود.
کاهش سهم برقابی ها از تولید برق
به نظر می رسد که بخت هم با دولت سیزدهم خیلی یار نیست. آمارهای اعلامی نشان می دهد که نیمی از سدهای کشور خالی است. البته این شرایط در برخی از استان های کشور خیلی نگران کننده تر بوده و طبق اعلام توانیر مخازن نیروگاه های برق آبی ۱۰ درصد کمتر از پارسال است. این کاهش ظرفیت در حالی است که سال گذشته خشک ترین سال طی ۵۰ سال اخیر لقب گرفته بود. به گفته سخنگوی صنعت برق در سال گذشته تنها ۴۵۰۰ مگاوات از ظرفیت نیروگاه های برق آبی استفاده شد. این در حالی است که در سال هایی که مشکل آبی وجود ندارد، سهم این نیروگاه ها از تامین برق شبکه به ۱۰ هزار مگاوات هم می رسد. آنگونه که به نظر می رسد امسال هم نباید خیلی روی تولید برق آبی ها حساب کرد.
مسئولین دولت سیزدهم وعده داده اند که تا قبل از شروع پیک مصرف ۶ هزار مگاوات به ظرفیت تولید برق کشور افزوده می شود. اما سوال اینجاست در شرایطی که پیش بینی می شود مصرف ۵ درصد بیشتر شود و از طرفی هم به دلیل کاهش بارندگی نمی توان خیلی هم روی ظرفیت نیروگاه های برق آبی حساب کرد، این میزان رشد تولید نمی تواند جوابگوی نیاز کشور باشد و تراژدی تلخ خاموش های بازهم قرار است که امسال تکرار شود.
نظر شما