راه اروپا از آمریکا جدا شد

به گزارش بازار به نقل از اتاق تهران، با افزایش نرخ واکسیناسیون در دنیا روند بازشدن تدریجی فعالیت‌های اقتصادی شروع شده است، فعالیت‌های صنعتی و تجاری ارتقا یافته است و شمار بیشتری از پروازهای بین‌المللی با ظرفیت قبل شروع به کار کرده‌اند. با وجود تمامی چالش‌هایی که همه‌گیری کرونا برای اقتصاد دنیا ایجاد کرد و آسیب‌هایی که به زیرساخت‌های اقتصادی دنیا رساند، ولی با ازسرگیری فعالیت‌های اقتصادی روند بازسازی تقاضا در دنیا سرعت گرفته است. خبرها از رشد فعالیت‌های صنعتی در اغلب کشورهای ‌دنیا حکایت دارد، نرخ بیکاری در حال کاهش است و تجارت به سطحی که قبل از همه‌گیری کرونا بود بازگشته است. اما آیا می‌توان به روند بازسازی اقتصادی دنیا اعتماد کرد؟ آیا هنوز چالش‌ها و مشکلاتی در این مسیر وجود دارد یا بحران به طور کلی کنترل شده است؟

بررسی‌ها نشان داده است اصلی‌ترین چالشی که اقتصاد دنیا در روزهای پساکرونا با آن روبه‌رو خواهد بود، اختلال در زنجیره عرضه در کنار افزایش نرخ تورم است. البته اغلب اقتصاددانان پیش‌بینی می‌کنند این مشکلات کوتاه‌مدت باشد ‌و به سرعت دنیا بتواند از این چالش عبور کند. البته قبل از بازگشت به حالت تعادل و بازگشت ثبات و آرامش به اقتصاد یک دوره کوتاه بی‌ثباتی و نابسامانی را در ‌اقتصاد تجربه خواهیم کرد.

این اختلالات اولین و اصلی‌ترین تاثیر خود را روی رشد اقتصادی برجای می‌گذارد، همان‌طور که در فصل سوم سال ۲۰۲۱ سرعت رشد اقتصادی در دنیا تنزل پیدا کرد. به عنوان مثال ارزش تولید ناخالص داخلی چین در فصل سوم سال ۲۰۲۱ برابر با ۴.۹ درصد بود که نسبت به برآوردهای قبلی با کاهش ۰.۳ درصدی همراه بود. این در حالی است که در فصل دوم سال ۲۰۲۱ اقتصاد چین با نرخ ۷.۹ درصد رشد کرده بود.

در امریکا هم وضع کم و بیش بر همین منوال بود. در فصل سوم سال ۲۰۲۱ اقتصاد امریکا ۲ درصد رشد کرد در حالی که ‌انتظار می‌رفت رشدی بالغ بر ۲.۷ درصدی در اقتصاد این کشور اتفاق بیفتد. جالب این‌جاست که در فصل دوم سال ۲۰۲۱ اقتصاد امریکا با نرخ ۶.۷ درصد رشد کرده بود. کارشناسان اقتصادی بر این باورند که اختلال در زنجیره عرضه، کاهش هزینه‌های مصرفی خانوارها روی کالاهای بادوام و توقف تزریق ‌به اقتصاد توسط دولت از اصلی‌ترین دلایل کاهش نرخ رشد اقتصادی بود.

اقتصاد اروپا شرایطی متفاوت از دیگر کشورها داشت
آمارها نشان می‌دهد در فصل ‌سوم سال ۲۰۲۱ ارزش تولید ناخالص داخلی اروپا ۲.۲ درصد رشد کرد که ۰.۲ درصد نسبت به برآوردهای قبلی بالاتر بود. در میان کشورهای عضو اتحادیه اروپا، بالاترین رشد به فرانسه اختصاص داشت. این کشور رشد ۳ درصدی اقتصادی را تجربه کرد در حالی که ارزش تولید ناخالص داخلی ایتالیا برابر با ۲.۶ درصد، در اسپانیا ۲ درصد و در آلمان برابر با ۱.۸ درصد بود. اما با وجود رشد مثبت اقتصادی در این کشورها، تاثیرات تورمی در این منطقه بیش از دیگر کشورهای صنعتی تجربه شد. در ماه اکتبر سال ۲۰۲۱ نرخ تورم در منطقه یورو به ۴.۱ درصد رسید که ۰.۷ درصد نسبت به ماه قبل از آن رشد کرد. این بالاترین نرخ تورم تجربه‌شده در اتحادیه اروپا طی ۱۳ سال اخیر بود که اصلی‌ترین دلیل این تورم ‌بالا را می‌توان در افزایش قیمت نفت و دیگر منابع انرژی مشاهده کرد. بررسی‌ها نشان می‌دهد قیمت انرژی طی سه ماه اخیر بالغ بر ۲۳.۵ درصد ‌رشد کرده است و به روند افزایش تورم دامن زده است.

در این شرایط سیاست تغییر نرخ بهره بانکی برای ممانعت از افزایش تورم در کشورهای اروپایی در جریان است. کریستین لاگارد رئیس بانک مرکزی اروپا اعلام کرد تا سال ۲۰۲۳ نرخ تورم در اروپا به کمتر از ۲ درصد می‌رسد و این روند کاهشی ادامه پیدا خواهد کرد. او تاکید کرد از اواسط سال ۲۰۲۲ نرخ تورم در اتحادیه اروپا رشد می‌کند تا ابزاری برای مقابله با رشد تورم در این کشورها ایجاد شود. مطالعات نشان می‌دهد اعتماد مصرف‌کنندگان به اوضاع اقتصادی در اغلب کشورها کاهش پیدا کرده است که دلیل آن افزایش تورم و کاهش توان اقتصادی کشورها است. افت میزان هزینه‌های مصرفی در کشورهای در حال توسعه بیش از کشورهای صنعتی بود.

رشد قیمت نفت باعث افزایش تورم شد
افزایش قیمت نفت یکی از مهم‌ترین عوامل افزایش تورم در دنیا است. طی یک سال اخیر قیمت نفت در بازار جهانی دو برابر شد و از حدود ۴۰ دلار به بیش از ۸۰ دلار رسید. در نتیجه این رشد قیمت، بسیاری از صنایع مصرف‌کننده نفت به دنبال منابع جایگزین بودند و زغال سنگ در این عرصه بهترین جایگزین بود. در نتیجه این سیاست قیمت زغال سنگ در بازار جهانی چهار برابر شد و از ۵۷ دلار در سال ۲۰۲۰ به ‌بالغ بر ۲۲۰ دلار در سال جاری رسید. از اواسط سال جاری تجارت در دنیا رشد کرد ولی نرخ رشد تجارت در جهان نامتوازن بود. اطلاعات ارائه شده توسط سازمان تجارت جهانی ‌نشان می‌دهد در فصل سوم سال ۲۰۲۱ ارزش تجارت در دنیا ۰، ۸ درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد کرده است. این در حالی است که در فصل اول سال ۲۰۲۱ ما شاهد کاهش ۱.۴ درصدی ارزش تجارت نسبت به مدت مشابه سال قبل بودیم.

انتظار می‌رود با افزایش نرخ واکسیناسیون در دنیا، ارزش و حجم تجارت هم در دنیا رشد کند و به دنبال آن ارزش رشد اقتصادی دنیا افزایش یابد. با افزایش سفرهای بین‌المللی می‌توان انتظار داشت میزان مصرف نفت هم در دنیا رشد کند که در صورت عدم افزایش تولید، ارتقای ‌قیمت نفت را نیز به همراه خواهد داشت. در صورتی که میزان تولید رشد کند، می‌توان انتظار داشت قیمت نفت در بازار جهانی تنزل یابد.